Ak nedir ne demektir? İlgili atasözleri deyimler ve anlamları

Güncellenme: Soru/Yorum: 0
Beyaz bir arkaplanda beyaz renkli ak kelimesi
  1. Kar renginde olan, beyaz renk, kara (siyah) karşıtı: "Sana verdiğim emekler, ananın ak sütü gibi helâl!" derdi. (Y. Bahadıroğlu)
  2. Beyaz, lekesiz, duru, tertemiz: Ak elleri deste deste güllüdür. (Karacaoğlan)
  3. (mecazi) Temiz, namuslu, soylu: Kutadgu Bilig'de şöyle denmiştir: "Ey yaradılışı ak kişi, karaya yaklaşma!" çünkü kara, bulaşıktır: "Beyaza kara çabuk bulaşır ve onu kendisiyle yoğurur." (Y. Bedirhan)
  4. Beyaz leke: "Onlardan yüz çevirdi ve: "Vah Yusuf'um vah!" dedi ve üzüntüden iki gözüne ak düştü. (Yusuf Suresinden)
  5. (Kimi şeylerde) Beyaz kısım: Yumurta akı. Gözün akı.


İlgili birleşik kelimeler


  • Ak akçe: Gümüş para.
  • Ak altın:
    1. Platin, paladyum, gümüş, nikel ya da ak renkli bir alaşımla altının oluşturduğu, platin yerine kullanılan bir dizi alaşıma verilen ad.
    2. (mecazi) Pamuk.
  • Ak Arap: Siyah tenli ya da zenci olmayan ama Arap ulusundan olan açık (beyaz) tenli Araplar için söylenen bir tabir.
  • Aksakal:
    1. Köyün veya mahallenin ihtiyar heyetinde olan kimse.
    2. Bir meslekte yaşça, kıdemce ileride ve yetenek bakımından üstün niteliğe sahip olan kimse, duayen.
    3. Ermiş, evliya.


İlgili deyimler ve anlamları


İçinde "ak" kelimesi geçen deyimler ve açıklamaları:

  • (Birinin) Ak dediğine kara demek: Birisinin sözlerinin karşıtını söylemek: Onun ak dediğine ben kara derdim, benim gündüz dediğime de o gece derdi. (Ş. Aksu)
  • (Saça, sakala) Ak düşmek: (Saç ve sakal) Tek tük ağarmaya başlamak: Kıvırcık saçlarına / Ak düşmüş uçlarına / Dağın yamaçlarına / Yaslan be Halil İbrahim (Türkü, M. Eroğlu)
  • Ak gözlü: Gözlerinin rengi pek açık olup hemen nazarı değdiğine inanılan (kimse).
  • Ak kirpani: Ak fakat kirli, kirli ak.
  • Ak mı kara mı önüne düşünce görürsün (anlarsın): Acele etme, güzel mi çirkin mi, iyi mi kötü mü olduğunu zamanı gelip sonuç alınınca anlarsın: Millî irade tezahür ettiği vakit saçlarımız ak mı, kara mı, önümüze düşer, görürüz. Şimdiden telaşa mahal yoktur. (Ayın tarihi)
  • Ak pak:
    1. Tertemiz: Gönle aşkı düşüren, ak pak eden, bir gönül ehlinin gönlüdür. (Hz. Mevlana)
    2. Saçı sakalı ağarmış: Bir var ki aslanlığı üstünde; ne eğilmiş, ne bükülmüş; ne de saçından, sakalından bir tel dökülmüş; ay dede mi desem, arslan dede mi desem, ak, pak bir adam. (E. C. Güney)
  • Ak sakaldan yok sakala gelmek: Çok yaşlanıp büsbütün güçten düşmek.
  • Ak süt: Annenin sütü, helal süt.
  • Ak süt (helal süt) emmiş: Soyca temiz, ahlaklı, dürüst (kimse). Yürü ey milletin efradı yürü / Ak süt emmiş vatan evlâdı yürü. (H. Suad)
  • Akı ak karası kara: Beyaz tenli, kara gözlü, kara saçlı.
  • Akı kara, karayı ak göstermek: Olayları ters yansıtmak.
  • Akım derken kakım demek: (kaba) Sözünü yolunca, yerli yerince söyleyememek: Belge uyduran ya da hıfzeden, belgeleri tahrif eden, artsüremli olay ve kavramları keyfi kullanan, "akım derken, kakım diyen bir tarih ise batıldır." (S. Divitçioğlu)
  • Akın adı, karanın tadı: Esmerleri övmek için söylenir.
  • Akla karayı seçmek: Çok zahmet çekmek: Bu çocuğu yedi yaşına getirene dek akla karayı seçmişti. (M. Makal)


İlgili atasözleri ve anlamları


İçinde "ak" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:

  • Ak akçe kara gün içindir: Daha önce biriktirilen para sıkıntılı günlerde işe yarar: Düşün bu sözleri niçin demişler / Ak akça kara gün için demişler / Daim ihtiyatlı geçin demişler / Çekme kara günde sefalet kardaş.
  • Ak don kara don geçitte belli olur (Akı karası geçitte belli olur, Ak koyun kara koyun geçitte belli olur): Kimin ne olduğu; önemli, zorlu sınamalar sırasında belli olur.
  • Ak gün ağartır, kara gün karartır: Mutlu bir yaşayış kişiyi dinç, şen, iyimser; mutsuzluksa kötümser yapar.
  • Ak koyunu gören içi dolu yağ sanır: Görünüşe aldanıp karar vermemek gerekir.
  • Ak koyunun kara kuzusu da olur: İyi bir aileden kötü bir adam da çıkabilir.
  • Ak köpeğin pamuk pazarına zararı vardır: Kötü şey, görünüşte iyiye benziyorsa da iyinin değerini azaltır.
( 0 soru/yorum )