Ayak ile ilgili atasözleri deyimler ve anlamları

Ayak

İlgili atasözleri ve anlamları

İçinde "ayak" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:

• Ayak almadık taş olmaz, başa gelmedik iş olmaz: İnsan yaşadıkça türlü engeller ve güçlüklerle karşılaşabilir.
• Ayağı yürüten baştır: Çalışanların verimli olmasını sağlayan baştaki yöneticidir.
• Ayağını sıcak, başını serin, gönlünü ferah tut, düşünme derin: Hastalanıp yıpranmamak için ayağını sıcak, başını serin, gönlünü rahat tut.
• Ayağını yorganına göre uzat: (atasözünün anlamı) İnsan giderini gelirine uydurmalı, gelirinden çok harcama yapmaya kalkmamalıdır.

İlgili deyimler ve anlamları

İçinde "ayak" kelimesi geçen deyimler ve açıklamaları:

• Ayak atmak:
  1. İlk kez gitmek.
  2. Ayak yapmak.
• (Bir yere) Ayak atmamak: Bir yere hiç uğramamak.
• Ayak bağı: Bir yere ya da bir işe gidilmesine engel olan kimse.
• Ayak bağı olmak: Bir kimsenin işine ve davranışlarına engel olmak.
• Ayak bağını çözmek: Boşanmak.
• Ayak basmak:
  1. Bir yere varmak, ulaşmak.
  2. Girmek, gelmek, uğramak.
  3. (Bir yere veya mesleğe) Girmek, bağlanmak.
• Ayak basmamak: Bir yere hiç uğramamak.
• Ayak diremek (diretmek): Direnmek, ısrar etmek, inat edip karşı gelmek.
• Ayak işi: Şuraya buraya giderek kovalanıp görülen iş.
• Ayak kirası: Bir haber ya da eşya getirene emeğine karşılık verilen para, ayak teri.
• Ayak mühürlemek: (tasavvuf) (Mevlevi şeyhinin katına giren derviş) Sağ ayağının başparmağını sol ayağının başparmağı üzerine koyup vücuduna da özel bir biçim vererek saygıyla durmak.
• Ayak sürtmek: Başıboş dolaşmak, gezmek.
• Ayak sürümek: Üstüne aldığı bir işten kaçınma çareleri aramak.
• Ayak uydurmak: Bir gidişe, bir davranışa uymak.
• Ayak yapmak: Birini aldatmak, kandırmak için dalavere çevirmek.
• Ayağa düşmek: İşe olur olmaz kimseler karışmak, basitleşmek.
• Ayağa kaldırmak: Bir topluluğu veya birini telaşa düşürmek, isyan ettirmek.
• Ayağa kalkmak: (mecazi) Telaşlanmak, telaşa kapılmak, heyecanlanmak.
• (Bir yere) Ayağı alışmak: Bir yere sürekli gitmeye başlamak, dadanmak.
• Ayağı dolaşmak: Şaşırıp yanlış bir davranışta bulunmak.
• (Bir yere) Ayağı düşmek: Yolu o yerden geçtiği için oraya uğramış bulunmak.
• Ayağı düze basmak: Güçlükleri yenerek ilerisinden korkmayacak bir duruma girmek.
• Ayağı (ayakları) suya ermek: Bir gerçeği ya da bir işin önemini çok sonra anlayıp aklı başına gelmek.
• Ayağı uğurlu: Geldiği yere uğur getirdiğine inanılan.
• Ayağı üzengide: Hemen yola çıkmak üzere olan.
• Ayağı yerden kesilmek:
  1. Bir binek veya taşıt sahibi olup yürümekten kurtulmak.
  2. Herhangi bir nedenle ayağı yere değmez olmak.
• Ayağına bağ vurmak: Karşısına engel çıkartmak.
• Ayağına çabuk: Ayak işlerini çabuk gören.
• Ayağına çağırmak: Yanına gelmesini istemek.
• Ayağına çelme takmak: (Birinin) Başarısına engel olmak.
• Ayağına dolanmak (dolaşmak):
  1. Kalabalık etmek.
  2. (Biri birisine) Engel olmak.
• (Yaptığı) Ayağına dolaşmak: Bir kimse başkası için kazdığı kuyuya kendisi düşmek.
• Ayağına düşmek: Çok yalvarmak, aman diler duruma gelmek.
• Ayağına geçirmek: Pantolon, şalvar, don gibi giysileri aceleyle giymek.
• Ayağına (kadar) gelmek:
  1. Alçak gönüllülük göstererek birinin yanına gelmek.
  2. (Beklenmeyen bir nimete) Konmak: Kısmeti ayağına geldi.
• Ayağına getirmek: Sıra ve saygı gözetmeksizin birinin yanına gelmesini sağlamak: Yemeğini, ekmeğini ayağına getirdi.
• Ayağına gitmek: Alçak gönüllülük ederek ya da saygı göstererek birinin yanına gitmek.
• Ayağına ip takmak: Bir kimseyi çekiştirmek.
• Ayağına (ayaklarına) kapanmak: Alçalırcasına yalvarıp yakarmak.
• Ayağına (ayaklarına) kara su inmek: (deyiminin anlamı) Uzun süre ayakta kalarak veya yürüyerek yorulmak.
• (Birinin) Ayağına pabuç olamamak: Değerce birinden çok aşağıda olmak.
• Ayağına sıcak su mu dökelim soğuk mu?: Uzun süre uğramadığı bir yere günün birinde çıkagelen kimseye yarı başa kakma, yarı sevinçle söylenen söz.
• Ayağına üşenmemek: Hareketli, hamarat olmak.
• Ayağında donu yok, fesleğen ister (takar) başına: Yoksulluğuna bakmayarak gösteriş yapmak ister, takıp takıştırır.
• Ayağını alamamak:
  1. Ağrı ya da uyuşma dolayısıyla ayağını oynatamamak.
  2. Dadanılan bir yerden ya da alışılan işten vazgeçememek.
• Ayağını bağlamak: Engel olmak.
• (Bir yerden) Ayağını çekmek: Artık uğramaz olmak.
• Ayağını çıkarmak: Ayakkabısını çıkarmak.
• Ayağını denk almak: Uyanık, çekingen davranmak.
• Ayağını denk basmak: Dikkatli ve uyanık davranmak.
• Ayağını giymek: Ayakkabısını giymek.
• Ayağını kaydırmak: Bir yolunu bularak birini işinden etmek.
• Ayağını kesmek:
  1. Bir yere gitmez olmak.
  2. Başkasını bir yere artık uğramaz duruma getirmek.
• Ayağını sürümek:
  1. Bir işi ağırdan almak.
  2. Bir yerden uzaklaştırılmak üzere bulunmak ya da ölmek üzere olmak.
• Ayağını tek almak: Bir işte iyi düşünüp taşınarak davranmak.
• (Birini) Ayağının altına almak:
  1. İyice dövmek, tekmeleyip iyiden iyiye dövmek, tepelemek.
  2. Çiğnemek, sayılması (saygı duyulması) gereken bir şeyi saymamak.
• Ayağının altına karpuz kabuğu koymak: Bir kimseyi, oyunla düzenle yerinden etmek.
• (Bir yer) Ayağının altında olmak: (Yüksek bir yerden) Geniş bir alanı görür durumda olmak: Çamlıca tepesinden baktığımızda bütün İstanbul ayaklarımızın altındadır.
• Ayağının bastığı yerde ot bitmez: Uğradığı yeri yakar, yıkar, kötü duruma sokar.
• Ayağının bağını çözmek: (Karısını) Boşamak.
• Ayağının pabucunu başına giymek: Dengi olmayan değersiz bir kimseyi onurlandırmak ya da başkaca üstün bir duruma getirmek.
• (Biri ötekinin) Ayağının pabucu olamamak: Değerce ondan çok aşağı olmak.
• Ayağının tozuyla: Gelir gelmez, dinlenmeden.
• Ayağının türabı olmak: Bir ötekine kul gibi bağlanıp onun kahrını çekmek.
• Ayağıyla (kendi ayağıyla) gelmek: Kendi isteğiyle gelmek ya da zahmet çekilmeden elde edilmek.
• Ayaklar altına almak: Önem verilmesi gereken şeyleri hiçe saymak: Şerefini, namusunu ayaklar altına aldı.
• Ayaklar baş, başlar ayak oldu: Değersiz kimseler başa geçti, değerlilerse gerilerde, arka planda kaldı.
• Ayakları geri geri gitmek: Bir yere istemeye istemeye gitmek.
• Ayakları yere değmemek: Çok sevinmek.
• Ayaklarını yerden kesmek:
  1. Bir şeye binerek yürümekten kurtulmak.
  2. (Güreşte) Rakibinin beline sarılarak havaya kaldırmak.
• Ayakta kalmak:
  1. Oturacak yer bulamamak.
  2. Yıkılmamak, çökmemek, yaşamını sürdürmek: Bu yapı iki yüz yıldan beri ayakta kalmıştır.
• (Bir kimseyi) Ayakta tutmak:
  1. Oturtmak gerekirken oturtmamak, yer göstermemek.
  2. Birinin kötü bir duruma düşmesini engellemek, yaşamasına yardımcı olmak.
• Ayakta uyumak:
  1. Aşırı dalgın, şaşkın olmak, olan bitenin farkına varamamak.
  2. Aşırı yorgun olmak.
• Ayak altında dolaşmak: Bir işe yaramadan işine engel olacak biçimde ortalıkta dolaşmak.
• Ayaklı gazete: (deyiminin anlamı) Her şeyden haberi olan ve haber taşıyan, dedikoducu kimse.
• Ayaklı kütüphane: (mecazi) Çeşitli konularla ilgili sayısız yapıt okuyan ve okuduklarını belleğinde tutan kimse.