|
| Ayran |
- Yoğurda su eklenip sulandırılmasıyla yapılan içecek: Yoğurt ezilerek ve yoğurdun miktarı kadar da su katılarak millî içeceğimiz olan ayran yapılır. (M. Üçer)
- Süt ya da yoğurdun yayıkta çalkalanarak yağı alındıktan sonra geriye kalan sulu kısmı: İneklerden sağılan sütler mayalanır ve elde edilen yoğurt yayıklara konularak su ilave edilir, sallayarak ayran ve tereyağı elde edilirdi. (M. Çaylak)
İlgili deyimler ve anlamları
İçinde "ayran" kelimesi geçen deyimler ve açıklamaları:
- Ayran ağızlı (ayran budalası): (argo) Aptal, budala, sersem.
- Ayran delisi: (halk dilinde) Safdil, bön, ahmak. → Ağzı açık ayran delisi.
- Ayran geven: Aptal, sersem, miskin, budala, beceriksiz, geveze.
- Ayran gönüllü: (atasözünün anlamı) Çabuk vazgeçen, hemen bıkan: Düğüne gider zurnaya, hamama gider kurnaya aşık olur atasözü ayran gönüllüler için... (E. Bilirgen)
- Ayranı kabarmak:
- Öfkelenip gayrete gelmek: Halkın tabiri ile Anadolu Türkü'nün kolayca "damarı tutmaz" yani derhal sinirlenmez fakat "ayranı kabardı" mı kasırga gibi eser, önünde de durulmaz. (S. Kocabay)
- Cinsel istekleri uyanmak.
- Ayranı şişmek: Kibirlenmek.
- Ayranı yok içmeye, atla (tahtırevanla) gider sı*maya: Yoksulluğuna bakmadan gösteriş yapmaya kalkanların gülünçlüğünü anlatır: Efendim, son kalan paramızla da gidip, otomobil, bilmem ne alacak değiliz ya. Hani ne derler efendim, ayranı yok içmeye, tahtırevanla gider bilmem ne yapmaya. (İlgili cümle kaynağı: C. Gündoğdu)
- Ayranım budur yarısı sudur: "Elimde ancak bu var, elimden ancak bu kadarı geliyor, o da eksik, yeterli değil" anlamında bir iş yarım yamalak yapıldığında özür dilemek için söylenir.
İlgili atasözü ve anlamı
İçinde "ayran" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:
- Ayranım ekşidir diyen olmaz: Kimse ürününü, yaptığı işi, tutumunu ve davranışını kötülemez; aksine över: Hiç kimse "ayranım ekşi" demiyor, kusur ve kabahatini kabul etmiyor. İyi bilinsin ki insana gerçeği Allah celle celâlüh gösterir, hakkı O buldurur, doğru yola O hidayet eyler. (M. E. Coşan)
Soru/Yorum Formu