Çoban nedir ne demektir? İlgili atasözleri deyimler ve anlamları

Çoban

İnek, koyun, keçi, manda, sığır gibi küçük ve büyük baş hayvan sürülerini otlatan veya güden kimse: Bir gün akşam çoban koyunlarını meraya salmıştı. (O. Uyanık)

İlgili birleşik kelimeler ve anlamları

• Çoban ateşi: Dağda ya da kırda konaklayan kimselerin geceleyin yaktıkları ateş.
• Çoban dürümü: Yufkanın içine konulup dürülen (peynir).
• Çoban kavurması: Otlaklarda, çobanların konuklarına kuzu keserek hazırladıkları et kavurması; buna benzetilerek evlerde, lokantalarda yapılan yemek.
• Çoban kebabı: Tas kebabına benzeyen yoğurtlu et yemeği.
• Çoban köpeği: Sürüleri korumakta çobana yardımcı olan iri cins köpek, çomar.
• Çoban yolu: Yolsuz arazide sürülerin ve yayaların geliş ve gidişlerinden oluşan yol izleri.

İlgili deyimler ve anlamları

İçinde "çoban" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:

• Çoban aldı bağa gitti, kurt aldı dağa gitti: Malından, kazancından başkaları yararlandı, kendisine bir şey kalmadı: Tabii o karambolde, "Çoban aldı bağa gitti, kurt aldı dağa gitti" hesabı kokozlandım, bir milyon dolarımın kökü kurudu ve âdembabaya döndüm. Borsa denilen melanetin dişime göre olmadığını kavramıştım. (Ş. Onay)
• Çoban köpeği gibi ne yer ne yedirir: Çok cimri kimseler için kullanılır: Sözgelimi, "çoban köpeği gibi ne yer ne yedirir" deyiminin kahramanı gibidir romandaki "Akkuş". Bilindiği gibi iyi çoban köpeği, kurdun yaraladığı veya sürüden ayrı düşmüş davarı katiyen bırakmaz, başında bekler, korur onu. Davar ölmüş olsa bile yemez. (M. Bayrak)
• Çoban kulübesinde padişah rüyası görmek: İçinde bulunduğu elverişsiz duruma uygun düşmeyen büyük düşler kurmak: Çoban kulübesinde, padişah rüyası görüyorsunuz. Çarık çarıkla, sarık sarıkla... Muhacirdir dedim, evimi açtım, kızıma göz koydu... (H. Alptekin)

İlgili atasözleri ve anlamları

İçinde "çoban" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:

• Çam sakızı çoban armağanı: Maddi değeri yüksek olmayan bir hediye ve böyle bir hediye verilirken söylenen söz: "Çam sakızı çoban armağanı, sadece zahmetleriniz için bir küçük teşekkür." (T. Hamzalu)
• Çobana verme kızı, ya koyun güttürür ya kuzu (Lafın azı uzu, çobana verme kızı): Kızını isteyen kişinin işi, gücü, tutumu neyse kızının da bunlarla ilgilendirileceğini düşün ve ona göre karar ver.
• Çobanın gönlü olursa (olunca) tekeden yağ (süt) çıkarır: Kendisinde iş bitecek kişi, isterse olmayacak gibi görünen işlere bile bir çıkar yol bulur.
• Çobansız koyunu kurt kapar: Koruyucusu bulunmayan kişiyi ve topluluğu düşman ezer.