Uyku nedir ne demektir? İlgili atasözü deyimler ve anlamları

Uyku

1. İnsan ve hayvanda bitkisel yaşamın sürüp gitmesiyle birlikte dış dünyayla ilginin geçici bir süreyle ve isteyerek kesilmesi durumu; genellikle gözlerin kapanması, vücudun kendisini koyuvermesiyle beliren dinlenme durumu: Derin bir uykuya dalmak. Çocuğun uykusu kaçtı.
2. İnsan ve hayvanın bu durumda geçirdiği süre, uyuma süresi: Sekiz saatlik uyku ona yetmiyor.
3. Uyuma isteği, uyuma gereksinimi: Uykunuz yoksa biraz daha oturalım.
4. Sakinlik, hareketsizlik ve dinlenmeyle geçen süre: Doğa'nın kış uykusuna yatmak üzere olduğunu gösteren gayet açık işaretler var. (K. Çapek)
5. (mecazi) Aymazlık, gerçeği görememe, gaflet: "Dünyadan ilişiğini kes, çünkü sen Dünyaya çırılçıplak olarak düştün." Dünya uyku, ahiret uyanıklık, bunların arası ise ölümdür. (İmam-ı Gazali)
6. (mecazi) Çevrede olup bitenin farkında olmama: "Oğlum," diyordu Seyfi, "dünyadan haberin yok senin, ayakta uyuyorsun." (K. Öztopçu)

İlgili deyimler ve anlamları

İçinde "uyku" kelimesi geçen deyimler ve açıklamaları:

• Uyku bastırmak: Aşırı uyuma isteği duymak, karşı koyamayacak denli uykusu gelmek.
• Uyku çekmek: İyice, derin derin uyumak.
• Uyku durak yok: → Dur durak yok.
• Uyku geldi bedene, ne mutlu kalkıp gidene: (deyiminin anlamı) Ziyaret süresini fazla uzatmayan, zamanında gitmesini bilen ziyaretçiye ne mutlu.
• Uyku gözünden akmak: Uykusu geldiği gözlerinin kapanır gibi olmasından belli olmak.
• Uyku tulumu: Çok uyuyan kimse.
• Uyku tutmamak: Uyuyamamak.
• Uyku vermek: (Bir şey) Uyku getirmek, uyutucu özelliği olmak.
• Uykuda olmak:
  1. (Bir iş) Yürütülememek, olduğu gibi durmak.
  2. Hiçbir şeyin ayrımında olmamak.
• Uykusu açılmak (dağılmak): Uykulu durumu geçmek.
• Uykusu başına vurmak:
  1. Herhangi bir nedenle uykuya yatmadığından sersemlemek.
  2. Yeterince uyuyamadığından herkese ters davranmak.
• Uykusu bölünmek: Yeterince uyuyamamışken uyanmak ya da uyandırılmak.
• Uykusu gelmek: Uyumak gereğini duymak.
• Uykusu kaçmak:
  1. Uyumak için yatmışken herhangi bir nedenle uyuyamamak.
  2. Herhangi bir durumdan kaygılanmak: O günden sonra uykuları kaçtı Mısto ağanın. Ne gündüzler yetti düşünmeye, ne geceler. (İlgili cümle kaynağı: Ö. Polat)
• Uykusunu almak: Yeterince uyumuş olmak.
• Uykusunu haram etmek: Hiç uyutmamak.
• Uykuya dalmak:
  1. Yorgunluktan ya da uykusuzluktan elinde olmaksızın uyumaya başlamak.
  2. Çevredeki olay ve kişilerle hiç ilgilenmez olmak.

İlgili atasözü ve anlamı

İçinde "uyku" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:

• Uyku uykunun mayasıdır: (atasözünün anlamı) İnsanın, uyudukça uyuyası gelir.