|
| Kuru hamur mayası |
- (Farsça) Kimi besinlerin yapımında mayalanmayı sağlamak için kullanılan önemli madde: Ekmek mayası, yoğurt mayası vb.
- (mecazi) Bir şeyin özünü oluşturan en önemli madde: Mayası bozuk bir insan.
- (kimya) Canlı hücreler tarafından oluşturulan ve az miktarlarda bile etkileyerek kimyasal tepkimelere yol açan biyokimyasal katalizör.
- (folk.) Daha çok Doğu ve Güneydoğu Anadolu'da söylenen, uzun hava tipinde, çoğu yanık ezgili bir halk türküsü çeşidi.
- Genel olarak damızlık dişi hayvan.
- Dişi deve.
- İçerdikleri enzimlerin katalizör niteliği etkisiyle şekerleri karbondioksit ve alkole dönüştüren bir hücreli bitki organizmaları.
Maya ile ilgili deyimler ve anlamları
İçinde "maya" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:
- Maya çalmak: Mayalanmayı sağlamak: Kendi başına süte maya çalıp yoğurt yapmayı, yufka açmayı, çekiçle yeşil zeytin kırıp küpe basmayı, mantı pişirmeyi hep o köyde öğrenmişmiş. (T. Dursun K.)
- Mayası bozuk: Kötü yapılı, aşağılık kişi: Mayası bozuklar meclisinde, yüreğimizin kuşları ötmez oldu beyim, hep susar. Susar da sanki sabrımızı sınar... (A. Yurdakul)
- Mayasında olmak: İçinde olmak: Mayasında vardı toprağı ekip biçmek. Bu yüzden de ziraat mühendisi olmuştu. (C. Aktaş)
Maya ile ilgili atasözleri ve anlamları
İçinde "maya" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:
( * yaygın bilinen )
- Mayalı ekmek kabarır: Doğru şartlar ve hazırlıklarla yapılan işlerin büyüyüp gelişeceğini ifade eder. Emek ve sabırla atılan adımlar, olumlu sonuçlar doğurur.
- Mayasız yoğurt tutmaz (çalınmaz)*: Herhangi bir girişimde başarılı olabilmek için gerekli temel kaynak veya sermayenin bulunması gerektiğini ifade eder. Az da olsa bir başlangıç yatırımı olmadan, kazanç elde etmek mümkün değildir.
- Anadan olur daya (dadı) hamurdan olur maya: Her şeyin kaynağının ve temelinin çok önemli olduğunu anlatır. Anne olmuş bir bayanın iyi bir dadı olabileceğini, zaten mayalanmış bir hamurunda maya olarak kullanılabileceğini ifade eder.
- Ekmek ekmeğin mayası, gelin kaynananın dayası (dâyesi): Gelin ve kaynananın zamanla birbirlerine benzediklerini ifade eder. Gelinlerin zamanla kaynanalarının alışkanlıklarını, davranışlarını ve karakter özelliklerini benimsediklerini ve onlara benzer hale geldiklerini anlatır.
- Kar toprağın mayasıdır: Kışın yağan kar, toprağı susuz bırakmaz ve daha verimli hale getirir. Dolayısıyla kar toprağı beslemiş olur.
- Süte maya koymadan yoğurt olmaz: Bir işin başarıyla sonuçlanması için gerekli olan temel adımların ve katkıların yerine getirilmesi gerektiğini ifade eder. Başarılı sonuçlar elde edebilmek için doğru hazırlık ve çaba göstermek önemlidir.
- Uyku uykunun mayasıdır*: İnsanın, uyudukça daha da uyuyası geldiğini ifade eder.
Soru/Yorum Gönder