Uzunca sapının ucunda orağa benzer uzun ve eğri bir bıçak bulunan, eskiden savurarak ekin biçmekte kullanılan bir tür tarım aracı. Tırpanla ekin biçerken, sağ ayak biraz önde dimdik durulur, tırpan toprağın dört parmak üzerinden sallanırdı. Her tırpan sallayışından sonra bir adım atılırdı. Kesilen ekinler düzenli bir şekilde toprağa yatar, sonra da dirgenle toplanırdı. (Z. Temizel)
(spor) Güreşte hasmı sendeletmek ve devirmek için ayak ile rakibin baldırına ya da ayak bileğine vurma, çelme vurma. Peşinden öyle bir tırpan attı ki karşısındaki güreşçinin ayakları yerden kesildi ve yere yıkıldı. (H. İ. Altınsoy)
Plaka, trafiğe çıkan motorlu kara taşıtlarına takılan ve hangi ilde tescilli olduğunu gösteren ince metalden yapılan baskılı, numaralı ve harfli kod levhasıdır. Plakaların hemen sağındaki mavi renkli bölgenin içindeki "TR" ifadesi ülke kodudur ve Türkiye'nin kısaltmasıdır. Sonraki gelen iki haneli numerik kod ili, hemen yanındaki harfler ise plaka grubunun tahsis edildiği ilçeyi ifade etmektedir. Harf grupları ilçelere ihtiyaca göre tahsis edilmektedir. Sağdaki rakamlar ise sıra numarasıdır.
Tırıs, binek hayvanının (genellikle at), çaprazlama ayak atarak koşmaya yakın hızlı ve dikey olarak sarsıntılı yürüyüşüdür. Tırıs iki vuruşlu bir yürüyüş çeşidi olmasına rağmen, çapraz ayaklar yere aynı anda basar ve tırıs yürüyüşte daima iki ayak yerde, iki ayak havada hareket halindedir. Normal tırısta arka ayakların izleri ön ayakların izlerine düşer, kısa tırısta geride kalır, uzun tırısta ise geçer.
Tırıs koşusu: Atların dörtnala kalkmaksızın koşması temeline dayanan at yarışı.
Tırısa kalkmak/kaldırmak: At tırıs koşmak/koşturmak.
Tırıs gitmek:(deyiminin anlamı) Koşarcasına, hızlı hızlı.
Tırıs tırıs: 1. Hızlı bir biçimde. 2. Utanmış, mahcup, ezik bir biçimde (gitmek). Baktı ki, olacak gibi değil, selameti kapıdan çıkıp tırıs tırıs gitmekte buldu. (İlgili cümle kaynağı: B. Baykam)
Deve (zooloji) geviş getirenlerden, uzun boyunlu, susuzluğa dayanıklı ve yük taşımakta kullanılan, sırtında bir ya da iki hörgücü (tümseği) olan bir memeli hayvan türüdür.
Develer kuru ve kurak iklimlerde en başarılı şekilde hayatta kalmalarına yardımcı olacak bir dizi adaptasyona sahiptir. Krem ve kahverengi renklerde olan kısa ve kalın kürkleri sadece gün boyunca güneşten korunmakla kalmaz, gece soğuklarında da sıcak tutar. Uzun bacakları vücutlarını sıcak zeminden uzak tutar ve ayaklarındaki toynaklarını (iki parmağını) kuma batmayı engellemek için gerektiğinde genişçe birbirinden ayırarak ayak taban yüzeyini genişletebilirler. Tabanları kayalık veya taşlı bölgelerde onlara yardımcı olmak için yastıklıdır.
Sürülmüş toprağın iri taşlarını, çöpünü ve otlarını ayıklamak için kullanılan seyrek demir dişleri olan tarak biçiminde saplı tarım aracı. Tırmıklar esas itibarıyla toprak işlemesine hazırlık olarak alan üzerinde bulunan ölü örtü ve ince dalların uzaklaştırılmasına yahut başka aletlerle işlenmiş olan bir toprağın daha da inceltilmesi ve düzeltilmesine yarar. (F. Saatçioğlu)
Tırnakla oluşturulmuş çizik, yırtık ya da bere. Üç kadın ona çullanmış yüzünü gözünü tırmık içinde bırakmışlardı. (İlgili cümle kaynağı: T. A. Beler)
Merdiven korkuluğu ya da parmaklığı. Tırabzan kırılmıştı ve ben çok beğendiğim sarnıcın içinde, dilek paralarıyla beraber suyun içindeydim. (İlgili cümle kaynağı: B. Altuğ)
Tırabzan babası: 1. Tırabzan başlarında yer alan ve parmaklığı desteklemeye yarayan kalın ve yuvarlak başlı dayanak. 2. (deyiminin anlamı) Babalık ödevini yapmayan kimse. Baba değil tırabzan babası. Olsun, tırabzan babası da babadır. (A. Püsküllüoğlu)
Fransızca "uluslararası karayolu taşımacılığı" anlamına gelen "Transport Internationaux Routiers" sözcüklerinin baş harflerinden oluşan ve dilimize de bu şekilde giren TIR, uluslararası ve şehirlerarası kara yolu taşımacılığında kullanılan, dingil ve tekerlek sayısı fazla olan, yükü taşıyan uzun bir römork ve bu römorku çeken motorlu bir çekiciden oluşan kamyondan büyük motorlu araçtır. Genellikle 5 akslı ve 12-18 tekerlekli olan tırlar 40-44 ton kadar yük taşıyabilirler.
müzik Tını, bir enstrümanda ki veya sesteki karakteristik ton rengidir; perdesi, ses yüksekliği ve uzunluğu dışında belirli bir sesin ayırt edilebilir özelliğidir. Örneğin, bir gitarda çalınan Do notası, keman veya flüt ile çalındığında farklı bir Do sesine sahiptir. Bu farklılık, bu enstrümanların farklı tınılara sahip olduğu anlamına gelir. Aynı şeyi şeyleri aynı ses şiddetinde söyleyen iki kişinin seslerini birbirinden ayıran, kişilerin seslerinden tanınmalarını sağlayan yine seslerinin tınılarıdır.
fizik Bir cismin titreşiminden çıkan sesi, başka nitelikteki bir cismin aynı yükseklikte çıkan sesinden ayırt ettiren özellik. Bir sesin tınısı, mevcut olan tonların sayısına ve bunların harmonilerine, bunların frekanslarına ve bağıl yoğunluklarına göre değişen dalga formuna bir başka deyişle frekans spektrumuna bağlıdır.
Söyleyiş biçimi, vurgusu. Hoş etki bırakan öyküler, masallar, içtenlik etkisi bırakan söyleşiler için açık tınılı bir ses kullanılır. Mantıksal anlatıma dayalı metinler, özdeyişler orta tınıyla, umutsuzluk, derin acılar, ıstıraplar da koyu ses tınısıyla seslendirilir. (İlgili cümle kaynağı: R. Özben)
Metal bir nesne sert bir yüzeye düştüğü zaman çıkan ses.
sıfat Parasız, züğürt. Mahmuz, çizme yerinde ama cepler tıngır mıngırdır güzelim... (H. E. Adıvar)
sıfat Boş.
Para. Benim o günkü tıngır durumuma göre bugün bile alınması güç bir hazineydi. (İlgili cümle kaynağı: M. Ertuğrul)
Tıngır mıngır: 1. Bir şey yapılırken çıkan sesin kuru, çınlamalı ve yankılı olduğunu anlatır. Tamburayla tıngır mıngır bir şeyler çaldı. 2. Yavaş ve düzenli bir şekilde. Pireler berber iken, develer tellal iken, ben anamın beşiğini tıngır mıngır sallar iken... (E. Sarı)
Tıngır tıngır: Bir şey yapılırken boş tenekenin çıkardığı ses gibi ince, kuru ve çınlamalı bir sesin biteviye tekrarlandığını anlatır. At arabası tıngır tıngır gidiyordu...
İlgili deyimler ve anlamları
Tıngır elek tıngır saç, elim hamur karnım aç: Durmadan başkalarına çalışıyorum, kendime yararım anlamında söylenen bir deyim.
Tıngır elek (tıngır hamam), tıngır tas: Az eşyalı.
