Ferman nedir ne demektir? Ferman ile ilgili atasözleri deyimler ve anlamları

Ferman

1. Buyruk, emir: Ferman senden kabul benden. (Fuzuli)
2. (tarih) Osmanlı devletinde padişah tarafından verilen, uyulması gerekli hükümleri içine alan yazılı emir, buyrultu, yarlığ: Kanuni Budin seferine çıkarken, yolda Sofya'dan Barbaros Hayreddin Paşa'ya bir ferman göndererek Cezayir'e yardım etmesini emretmişti. (A. Şimşirgil)

• Fermanlı:
  1. (tarih) Hükümete karşı gelmek suçundan aranan ve cezalandırılması için hakkında ferman çıkmış olan: Fermanlı Yeğen Osman Paşanın kaçacağı bütün yollar, derbendler tutulmuştu, etrafı asker ve silâhlı köylüler sarmış, çember gün geçtikçe daralıyordu. (R. E. Koçu)
  2. (mecazi) Dilediği gibi davranan, hiç kimseyi ya da kuralı dinlemeyen: Bu fermanlı insanlar canım dilimize etmediklerini bırakmadılar. (N. Muallimoğlu)

Ferman ile ilgili deyimler ve anlamları

İçinde "ferman" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:

• Ferman buyurmak (eylemek): Emretmek: Cenab-ı Hakk'ın ferman buyurmuş olduğu ayeti oku bakalım! (Mevlana'dan Seçmeler). Padişah: "O halde tez cami-i şerifin inşası başlasın!" diye ferman eylemiş. (S. B. Bıçak)
• Ferman çıkmak/çıkarmak:
  1. Padişahça herhangi bir konuda emir verilmek: Padişah ferman çıkarmış: "Memleketin dört köşesi karış karış gezilecektir! Ülkenin en akıllı, en cesur, en dürüst çocukları tespit edilecektir!.." (F. H. Başal)
  2. Yetkili bir kişi tarafından buyruk verilmek: Kadı, ferman yazmış ki, onu alıp huzuruna götüreler. (K. Bilbaşar)
• Ferman dinlememek: Yasa, görenek, emir, buyruk tanımamak: Orduda Yeniçeriler ferman dinlemiyordu. (B. Büyükarkın)
• Ferman padişahındır!: Eskiden padişahın emri karşısında, "Söz sâhibi padişahtır, onun dediği olur, emri başım üstüne" anlamında kabul ve tasdik sözü olarak kullanılırdı: "Ferman padişahındır! Bizim de, sizin de boynumuz kıldan incedir. (D. Ceyhun)
• Ferman sizin: "Siz nasıl isterseniz öyle olsun" anlamında kullanılan bir söz: Beyim ferman sizin, dediğiniz gibi olsun.
• Fermanlı deli: Deli olduğu herkesçe bilinen kimse, zırdeli: Bu adam, iktidarda iken, âdeta fermanlı bir deli imişcesine aklına eseni yapmak istedi. (N. Muallimoğlu)

Ferman ile ilgili atasözleri ve anlamları

İçinde "ferman" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:

• Gönül ferman dinlemez: En yüksek yerden buyruk bile gelse gönül sevdiğinden asla vazgeçmez: Kim var aşktan inlemez / Duyunca kalbi serinlemez / Bu bir eski yasadır / Gönül ferman dinlemez. (M. Yurter)