Tahtadan ya da camdan, ince, kısa değnek: Karıştırma işleminden sonra baget kabın içinde bırakılır... Müzikte baget (müzik) Bateri çalmakta kullanılan ince, ucu yuvarlak çubuk: Bateri setinde oturan Bek arkadaşlarına bakarak…

Beklenmeyen bir zamanda ansızın ortaya çıkan bunaltıcı durum, darboğaz, sıkıntı: Onca badireden sonra nasıl böyle dingin bir hayat kurabildiğini sorduğunda, "Onca badire sayesinde," yanıtını almıştı. (İlgili cümle kaynağı:…

Bademcik Bademcik, boğazın içinde her iki yanda birer tane bulunan ve vücuda mikropların girmesini engelleyen, vücudun mikroplarla savaşmasına yardımcı olan bağışıklık sistemi hücrelerini ve antikorları üreten badem biçiminde …

Badem Gülgillerden, çiçeği ve yaprakları şeftalininkine benzeyen bir ağaç ve bunun çağla durumundayken meyvesi. Meyvesi yaz boyunca giderek büyür ve olgunlaşır, sertleşir. Çekirdeğinin içi besin değeri yüksek yağlı bir kuruye…

Şarap, içki. Aşk, kutsal sevgi, hakikat: Şarap anlamına gelen Bâde özellikle tasavvuf edebiyatında "Aşk" manasında kullanılır. Badeli aşık : Aşık edebiyatı geleneğinde, düşünde Hızır'ın ya da başka bir ermişin s…

Badana yapmak İç ve dış duvarlara sürülen ya da püskürtülen genellikle beyaz renkli kireç şerbeti (söndürülmüş ve sulandırılmış kireç): Sıvaların yüzeylerini daha düz, pürüzsüz ve istenilen bir renkte göstermek maksadıyla sıv…

Baca Yanma, ısıtma sonucu oluşan gaz ve dumanların dışarı atılmasını sağlayan ve bir hava akımını oluşturarak yanma olayını kolaylaştıran düşey konumlu, maden, kagir ya da betonarme kanal: Evin bacası tütüyor, dışarıdaki güneşe ina…

Baba olma durumu: "Eeee, babalık kolay değildir..." Baba gibi davranma, babaca davranış: "Yap bi babalık affet beni abi..." (halk dilinde) Baba yerine geçen kimse, üvey baba: Anam başkasıyla evlenmişti. Babal…

Cam Soda ya da potas katılmış silisli kumun yüksek sıcaklıkta eritilmesiyle elde edilen sert, saydam ve çabuk kırılır madde, sırça. Cam ani soğutulmuş alkali ve toprak alkali metal oksitleriyle, diğer kimi metal oksitlerin ç…

Cam güzeli çiçeği Camgüzeli, pencere kenarlarında daha iyi geliştiği için bu adı alan, evlerde süs çiçeği olarak yetiştirilen ve pembe, kırmızı çiçekler açan bir tür kına çiçeği. Ayrıca mecazi olarak günün büyük bir kısmını …

İp cambazı Yükseğe gerilmiş ip, tel ya da çubuk üstünde yürüyerek ya da bisiklet, motosiklet gibi araçlar kullanarak, tehlikeli ve ilgi çekici, denge hareketleri ve gösterileri yapan kimse, akrobat eş anlamı: İp cambazı, sirk…

Ara: Mabeyninizde olan hiç bir işe karışmam. Eskiden konaklarda haremlikle selamlığı ayıran bölüm. Osmanlı sarayında selamlık. Sarayda mabeyincilerin bulundukları daire.

Şadırvan Şadırvan, genellikle cami avlularında bulunan, çevresindeki musluklardan abdest alınan ortasındaki fıskiyeden şırıltılarla bol su akan üzeri kubbeli ya da açık su haznesi. Örnek cümle: Şadırvandan gelen su sesleri, yü…

Racon kesmek Yol, yöntem, usul, kural: Bu işin raconu böyleydi, racona uymasını da bilirdi elbet. Gösteriş, fiyaka. Racon ile ilgili deyimler ve anlamları Racon kesilmek : Kabadayılar arasındaki bir sorun, toplanılıp s…

Lades kemiği ile ladese girmek İki kişi arasında, lades kemiğini uçlarından çekiştirip kopararak oynanan ve "aklımda" demeksizin birbirinin elinden herhangi bir şey alınmaması ve kim alırsa, onun yenilmiş sayılması t…

Bir jakoben İhtilal (devrim) yoluyla işbaşına gelen ve iktidarını şiddet ve teröre dayalı olarak yürüten siyasi elit. Tepeden inmeci. Jakobenizm, ideolojisini genel kitle ideolojisinden daha yeğ gören ve dikte yolu ile bu i…

Jaketatay Jaketatay, arkası yırtmaçlı, etekleri uzun ve ön köşeleri yuvarlak kesilmiş, siyah kumaştan, tek düğmeli, resmi davetlerde giyilen ceket ya da takım giysi: İçeriden elinde çanta, başında melon şapka, ayağında çizme, …

Karadan ığrıp ağı çekme Deniz ya da göl dibinden az yukarıda yüzen balıkları avlamak için, kenarlarına ağırlık bağlanıp av bölgesi çevrildikten sonra çekilerek kullanılan torbalı büyük ağ, ırıp. (mecazi) Yalan, düzen. Iğ…

Abanoz ağacı (botanik) İki çeneklilerin abanozlar takımının abanozgiller familyasından, sıcak ülkelerde yetişen bir ağaç. Abanoz odunun en içteki öz bölgesi simsiyahtır, bu nedenle pek çok ülkede abanoz kelimesi siyah renk a…

Tahıl tanesi, taneler çiminde olan kimi bitkiler için kullanılır: Kara üzüm habbesi, le le le, le canım. (Şarkı) Su kabarcığı. Eskiden Araplarca değerli metallerin ölçülmesinde ve eczacılıkta, Osmanlı Devletince de sikke ölçüsü o…

Habanera, 19. yüzyılda çok tutulan, kökeni kesin olarak bilinmemekle birlikte, kimilerince İspanyol kaynaklı olduğu ve zenci müziğinden etkilendiği, kimilerince de Afrika-Küba kökenli olduğu ileri sürülen, özellikle "Carmen&quo…

Abaküs Eski çağlardan buyana, basit hesapları kolaylıkla yapmaya yarayan, maden çubuklara geçirilmiş küçük tahta, metal ya da plastik yuvarlaklardan oluşan bir sayma aleti. Sütun başlıkları üzerine konan ve kenarları başlıkt…

Yelkenlinin geriye doğru gitmesi hareketini sağlayan bir yelken manevrası. Bir geminin boş ve doluyken bordasındaki su hatları arasında kalan kesimi. Yüz, surat. Elbise. İskambil kağıtlarının en altındaki kağıt. Faça ile ilg…

Abajur Kağıt, cam, hasır, plastik gibi maddelerden yapılan, ışığın doğrudan doğruya göze vurmasını önlemek ya da onu belirli bir yere toplamak amacıyla kullanılan konik lamba siperi. Kalın bir dış duvarda delik şeklinde açıl…

Ebabil Kuşları Sağangiller familyasından, kırlangıca benzeyen ancak kırlangıca göre kanatları daha uzun, kavisli ve kuyruğu çatallı olan, boyu 16-17 cm, kanat açıklığı 42-48 cm arasında değişen, çenesi beyaz ve genel rengi siyah-ka…

Yüksek bir dağ Yer kabuğunun çıkıntılı, yüksek, eğimli yamaçlarıyla çevresine egemen ve oldukça geniş bir alan kaplayan bölümlerine verilen ad: Dağ suları serindir ama, yolları sarptır, kışı çetindir... (S. Ali) Yabani: Dağ …

Çadır Keçe, deri, kıl ya da sık dokunmuş kalın bezden yapılıp direklerle tutturularak açık havada kurulan barınak, çerge, oba, otağ. Çadır ile ilgili birleşik fiil ve kelimeler Çadır ağırşağı : Çadırın direk başlığı. Çad…

Romalı hatip Cicero'nun adından. Karşısındakini bastıracak biçimde yüksek sesle ve çok konuşan, çenesi kuvvetli, şirret (kadın): Alay komutanının huzurunda olmasaydı, bir an bile tereddüt etmezdi; çaçaron bir kadın gibi bölük ko…

Abiye Bayanların özel gecelerde giydikleri kıyafet: Kına gecesinde gelin kız, nişanda olduğu gibi takım, abiye, tuvalet vb. türden elbiseler giyer. (A. A. Çınar) Şık, lüks, gösterişli (giyinme tarzı): Çarşıya ve kuaföre gide…

Yaşamın olanaksız olduğu, canlıların bulunmadığı (yer): Fiziksel çevre; insanların ve diğer canlıların, cansız varlıklarla ilişki içerisinde olduğu ortamı ifade etmektedir. Bu bağlamda fiziksel çevre, canlı (biyotik) ve cansız (abi…

Bir yerin, bir ordunun, bir askeri birliğin vb. sarılması, kuşatılması, kuşatma: Türkiye 2013 yılında da İsrail'in Gazze ablukasının kabul edilemez olduğunu dile getirdi. Eskiden bir kenti, bir bölgeyi, deniz yolunu kesecek bi…

Yatar serenleri sağa sola ya da ortaya çevirmek üzere kullanılan, bunların ucuna bağlı palangalı ve ucu sürekli elde tutulan yelkenli donanımı. Kayıkta yelken açıldığı zaman, yelkenin iki yana kaçmaması için serenin ucundan, dümen…