Ankara tiftik keçisi Ankara iline has olan bir keçi türü ve bu keçiden kırkılan ince, uzun, parlak, genellikle beyaz renkli ve bukleli olan tüy lifleri. Lüks elyaf olarak da bilinen tiftik lifi kimyasal ve yapısal özellikleri…

Tırpan Uzunca sapının ucunda orağa benzer uzun ve eğri bir bıçak bulunan, eskiden savurarak ekin biçmekte kullanılan bir tür tarım aracı: Tırpanla ekin biçerken, sağ ayak biraz önde dimdik durulur, tırpan toprağın dört parmak…

Plaka, trafiğe çıkan motorlu kara taşıtlarına takılan ve aracın hangi ilde tescilli olduğunu gösteren, ince metalden yapılmış baskılı bir numara ve harf kod levhasıdır. Resmî bir kimlik işlevi gören plakalar, trafikte araçların tesc…

Atın tırıs gitmesi Tırıs, binek hayvanının (genellikle at), çaprazlama ayak atarak koşmaya yakın hızlı ve dikey olarak sarsıntılı yürüyüşüdür. Tırıs iki vuruşlu bir yürüyüş çeşidi olmasına rağmen, çapraz ayaklar yere aynı anda…

Tek hörgüçlü hecin devesi Deve (zooloji) geviş getirenlerden, uzun boyunlu, susuzluğa dayanıklı ve yük taşımakta kullanılan, sırtında bir ya da iki hörgücü (tümseği) olan bir memeli hayvan türüdür. Develer kuru ve kurak ikl…

Tırmık Sürülmüş toprağın iri taşlarını, çöpünü ve otlarını ayıklamak için kullanılan seyrek demir dişleri olan tarak biçiminde saplı tarım aracı: Tırmıklar esas itibarıyla toprak işlemesine hazırlık olarak alan üzerinde bulun…

Tırabzan ve tırabzan babası Merdiven korkuluğu ya da parmaklığı: Tırabzan kırılmıştı ve ben çok beğendiğim sarnıcın içinde, dilek paralarıyla beraber suyun içindeydim. (İlgili cümle kaynağı: B. Altuğ) Tırabzan babası: Tır…

TIR Fransızca "uluslararası karayolu taşımacılığı" anlamına gelen "Transport Internationaux Routiers" sözcüklerinin baş harflerinden oluşan ve dilimize de bu şekilde giren TIR, uluslararası ve şehirlerarası…

(müzik) Tını, bir enstrümanda ki veya sesteki karakteristik ton rengidir; perdesi, ses yüksekliği ve uzunluğu dışında belirli bir sesin ayırt edilebilir özelliğidir. Örneğin, bir gitarda çalınan Do notası, keman veya flüt ile …

Metal bir nesne sert bir yüzeye düştüğü zaman çıkan ses. (sıfat) Parasız, züğürt: Mahmuz, çizme yerinde ama cepler tıngır mıngırdır güzelim... (H. E. Adıvar) (sıfat) Boş. Para: Benim o günkü tıngır durumuma göre bugün bile alı…

Tıkırdayan, birbirine vuran, çarpan şeylerin çıkardığı ses, tıkırtı: Bütün gece bir saat tıkır tıkır işledi. Vakti anlamak güçtü, ama kulağımdaydı sesi. (N. Vakfi) Para. "İşini tıkırına koymak" ve "alışveriş tıkırı…

Tığ Dantel ya da yün örmekte kullanılan, ucu çengelli, kısa şiş: Tığ oyası ve tığ danteli (tığ örücülüğü) tığ adı verilen ucu kancalı alet ile oluşturulan ilmeğin içinden yeni bir ilmek çıkararak meydana gelen örgüdür. (T. On…

Tezene Tezene, telli çalgıları çalmak için el ile tutulup çalgının tellerine dokundurulan, çoğunlukla kiraz ağacının kabuğundan ya da kemik, boynuz, plastik gibi malzemelerden yapılan penadan uzun, mızraptan kısa olan, genelli…

Tezek ateşi Yakacak olarak kullanılmak üzere kurutulmuş büyükbaş hayvan gübresi (dışkısı). Genellikle köylerde yaz boyu biriktirilip kurutulan tezekler kış boyu sobalarda yakılır. Otçul beslenen büyük ve küçükbaş hayvanların …

Türk Sinemasının Adile Teyzesi (Adile Naşit) Bir kimseye göre annesinin kız kardeşi: Annemin iki kardeşi var. Ablası benim teyzem, erkek kardeşi ise benim dayım. (Margarete I. Ersen-Rasch) (ünlem) Anne yaşındaki yabancı ka…

Teyp Teyp, ses dalgalarını bant denilen manyetik kuşaklara kaydeden ve manyetik kuşaklara kaydedilmiş sesleri yeniden ses dalgalarına dönüştüren ses kayıt ve ses çalma makinesidir. Teyp, ses dalgalarını kaydetmek ve çoğaltma…

tetik (ad) Ateşli silahları ateşlemek için işaret parmağıyla çekilen manivela: "Parmağını asla gerekmedikçe tetiğin üzerinde tutma; tetik korkuluğunda tut" dedi. (Y. Aydın) Bir makinenin iki parçası arasında ki ba…

Düz duruma getirme, düzleme: Örneğin pürüzlü bir şeyin pürüzlerini gidererek düzleştirme ya da engebeli bir arazinin çukur ve yükseltilerini aynı seviyeye getirerek düzleme. Ödeme, verme: Bedeli Dersaâdette (İstanbul'da) altın…

Testi Su, şerbet vb. içecek taşımaya yarayan, pişmiş topraktan yapılan, ağzı dar, karnı şişkin ve kulplu çömlek kap: Tahta kaşıklar ise o kadar süslü, o kadar zarifti ki, tam bir sanat harikasıydı. Ortaya konulan küçük testi …

Testere balığı Marangoz köpekbalıkları olarak da bilinen testere balıkları, bir testereye benzeyen, iki yüzünde enine keskin dişler bulunan, uzun, dar ve düz bir burun uzantısı ile karakterize bir balık türüdür. Deniz kıyıları…

Ağaç testeresi Testere, genellikle üçgen biçiminde tırtıklı dişleri olan, ağaç, demir vb. malzemeleri düzgün bir biçimde kesmeye yarayan, dar, uzun ve ince çelik el aletidir. Testereler kesilecek yüzeye ileri geri hareketle sü…

Namaz tespihi Yüce Allah'ı takdis ve tenzih etme, Hakk'ın her türlü kusurdan ve noksandan uzak olduğunu dile getirme: Göklerdeki ve yerdeki her şey, mülkün sahibi, mukaddes, mutlak güç sahibi, hüküm ve hikmet sahibi o…

Kurma, yapma: Uluslararası barışın tesisini zorlaştıran ve ebedi barışa giden yolu kapatan devletler "adil olmayan devletlerdir". (Uluslararası İlişkiler Dergisi) Kurum, kuruluş: İdari tesisler, sosyal tesisler vb. Beli…

Isıtma, aydınlatma, su kullanımı vb. gibi belli bir işin sağlanmasına yarayan araçların uygun yerlere döşenmesi ya da döşenen bu araçların tümü: Elektrik tesisatı, su tesisatı, kalorifer tesisatı vb. Kurumlar: Tesisat-ı askeriye (…

Tesettür Örtünme, gizleme, setretme: "Tesettür Kur'an'ın emridir" ilahi ikazını alan hoca hanım başını örtmeye karar verdi. Örtü ona çok yakışmıştı. Zaten güzel olan yüzü, daha da nurlanmıştı. (İlgili cümle …

Resmileştirilmek istenilen bir şeyi bu işe ait şeylerin kaydedildiği resmi bir deftere yazma, bir kütüğe kaydetme, bir sicile geçirme veya resmi bir veri tabanına girme. Her tacir işletmesini açtığı tarihten itibaren 15 gün için…

Terzi Mesleği bireysel müşterilerden ölçü alıp onlara uyacak şekilde elbise, takım elbise, pantolon, ceket vb. gibi kıyafetler diken zanaatçı: Terzi Bayram amca kolundaki mezura ile benim ölçülerimi almaya başladı. (İlgili cü…

Bir olayın ortaya çıkma koşullarındaki sonsuz küçük bir değişikliğin etkisiyle herhangi bir anda yön değiştirebilen bütün kimyasal, fiziksel ve mekanik dönüşümler için kullanılır. Tam ters doğrultuda da gelişebilen ya da işley…

Bir tersanede suya gemi indirilmesi Tersane, her cins ve boyda gemi ve su aracının inşası, bakım-onarımı ve tadilatı işlerinden biri veya birkaçının yapılmasına imkan sağlayacak teknik ve sosyal altyapılara sahip, en az 50 met…

Gerekli olan duruma karşıt, zıt: Kalemin ters tarafı. Ayna ters gösterir. Ayakkabılarını ters giymiş. Bir şeyin ya da bir aracın işlemeyen bölümü: Bıçağın tersi. Baltanın tersi. Elinin tersi. Bir şeyin içe gelen bölümü, arkas…

Bimetal termostat Termostat, sıcaklık değişimlerinden etkilenerek mekanik bir supabı, bir elektrik anahtarını vb.yi kendiliğinden (otomatik olarak) açıp kapatan aygıttır. Termostatlar sıcaklığı otomatik olarak ayarlayan veya s…

Termos ve yapısı Termos, yalıtım malzemesiyle kaplı bir kılıf içine yerleştirilmiş, aralarında hava boşluğu bulunan çift çeperli bir şişeden oluşan ve içine konulan sıvının sıcaklığını ya da soğukluğunu uzun süre (genellikle 8…

Fahrenhayt ve santigrat dereceleri gösteren bir termometre Termometre, sıcaklıkları ölçmek ve göstermek için kullanılan, derece ile ölçeklendirilmiş uzun ince bir cam tüpün altına tutturulmuş bir cam ampulden oluşan, içinde cıva…

Tıpta termografi Isı kullanımını içeren bir yazma veya baskı süreci: Grafik sanatlarda, yeni basılmış taze mürekkep üzerine reçine vurduktan sonra fırında pişirerek kabartma baskılar elde etme yöntemi. (fizik) Bir cismin ıs…

Termofor Termofor, kauçuk, silikon, naylon vb. elastik maddelerden yapılan, içi su veya kimyasal bir madde ile doldurularak ısının uzun süre aynı düzeyde kalmasını sağlayan kaptır. Su torbası olarak da bilinen termofor genelli…

Termoelektrik, ısı enerjisi ile elektrik enerjisi arasındaki ilişkileri, dönüşümleri ve bu konuyla ilgili olayları inceleyen fizik koludur. Peltier-Seebeck etkileri olarak da adlandırılan termoelektrik etki, ısının elektriğe (…

Bir termodinamik çevrim (Isı ile çalışan stirling motoru) Termodinamik ısı, mekanik eylem (iş), sıcaklık ve enerji arasındaki ilişki ile ilgilenen bir bilim dalıdır. Termodinamik, makroskobik ölçekli fiziksel sistemlerdeki sıca…

İşçi termit böceği (zooloji) Sıcak ya da ılıman ülkelerde toprakta ya da ağaç gövdelerinde yaptıkları yuvalarda koloniler halinde yaşayan, ağız parçaları iyi gelişmiş, iri başlı ve yumuşak vücutlu olan, organik (bitkisel) kö…

Türk alfabesinin birinci harfi. Sesbilim bakımından kalın, düz ve geniş ünlü. Sınıflama ve sıralamalarda, maddelerin sırası harflerle gösterildiğinde, ilk maddenin başına getirilir. (matematik) Cebirde genellikle "…

Türk alfabesinin ikinci harfi, "be" okunuşu. Sesbilim bakımından sürekli, patlayıcı, yumuşak dudak ünsüzü. Sınıflama ve sıralamada maddeler harflerle gösterildiğinde ikinci maddenin başına getirilir, ikinci sıra…

Türk alfabesinin üçüncü harfi, "ce". Sesbilim bakımından sürekli ve yumuşak diş damak ünsüzü. Sınıflama ve sıralamada maddeler harflerle gösterildiğinde üçüncü maddenin başına getirilir, üçüncü sırayı gösterir. …

Türk alfabesinin dördüncü harfi, "çe" okunuşu. Sesbilim bakımından süreksiz, patlayıcı, sert diş damak ünsüzü. Sınıflama ve sıralamalarda, maddelerin sırası harflerle gösterildiğinde dördüncü maddenin başına get…

Türk alfabesinin beşinci harfi. Ses bilim bakımından sürekli, yumuşak diş ünsüzü. Sınıflama ve sıralamada maddeler harflerle gösterildiğinde, beşinci maddenin başına getirilir, beşinci sırayı gösterir. (müzik) Notalar h…

Türk alfabesinin altıncı harfi. Ses bilim bakımından ince, düz ve geniş ünlü. Sınıflama ve sıralamalarda, maddelerin sırası harfle gösterildiğinde altıncı maddenin başına getirilir. (müzik) Nota işaretlerini harflerle g…

Türk alfabesinin yedinci harfi, okunuşu "fe". Sesbilim bakımından sert, sızıcı, süreksiz, diş dudak ünsüzü. Sınıflama ve sıralamalarda, maddelerin sırası harflerle gösterildiğinde yedinci maddenin başına getiril…

Türk alfabesinin sekizinci harfi, okunuşu "ge". Sesbilim bakımından, patlayıcı, sürekli, yumuşak; kalın ünlülerle art damak, ince ünlülerle ön damak ünsüzü. Sınıflama ve sıralamalarda, maddelerin sırası harflerl…