Üretim ve dağıtım üzerinde kolektif denetimi savunan ve yalnız fabrika, maden ocağı, tarla gibi üretim araçlarından özel mülkiyeti kaldırmayı doğru ve yeter bulan öğreti, ortaklaşacılık. Bireye hiçbir kişisel hak tanımayan ve bire…

Pul koleksiyonculuğu Hemen hemen her konuda öğrenme, yarar sağlama en önemlisi de zevk amacıyla bir araya getirilmiş ve özelliklerine göre sınıflandırılmış nesnelerin tümü, derme. Yabancı para, pul, kelebek, kartpostal koleksi…

Kolej Binası Lise dengi özel okul. Öğretim programında, genellikle İngilizce olmak üzere, yabancı bir dil öğretimine ağırlık veren lise dengi okul: Amerikan koleji. Bazı meslek okullarına verilen ad: (Örneğin Sağlık koleji,…

Otomobil kol dayama kolçağı Yalnız başparmak kısmı ayrı olan, parmaksız yün eldiven. Ceket ya da gömlek kollarının kirlenmesine engel olmak için bilekten dirseğe dek geçirilen eğreti (geçici) kolluk. Kola geçirilen işaretli…

Bir şeyi gözetmek korumak için bekleyen ya da kol gezen görevli, muhafız: Gümrük kolcusu. Hizmetçilere çalışacak ev bulan kimse. Kolcu hakkı : Osmanlı Devletinde, Hristiyan köylerini koruyan kolcuların aylıklarını karşılamak i…

Kol Böreği Kola benzer şekilde uzunca sarılmış bütün bir yufkanın tepsiye döşenmesiyle yapılan bir börek türü: Ancak özel günlerde pişirilen, Boşnak kökenli anneannesinin mirası kol böreğinin mis gibi davetkar kokusu, tıpkı hu…

Sıkıntı çekmeden, yorulmadan yapılabilen, engel ve güçlük çıkarmayan, emeksiz, zahmetsiz; güç ve zor karşıtı: Kolay bir problem. Kolay cevap. Kolay bir dil. Kolay bir kitap. Kolaylık: Elbet bizim de bir bildiğimiz var ama dediğim …

Kolan Dokuma, deri vb.den yapılan yassı ve enlice şerit bağ. Hayvanın semerini ya da eyerini bağlamak için göğsünden aşırılarak sıkılan yassı kemer: At kolanı. Kimi şeylerin kenarına dikilen enli ve kalın şerit ya da yaylı …

Kolaj tekniği örneği (elma) Gazete kağıdı gibi çeşitli kağıtlar, fotoğraf, kumaş, metal vb. gereçlerin yapıştırılarak bazen de boya ile desteklenerek yapılan bir resim tekniği ve bu teknik ile yapılmış resim. Fransızca "…

Herhangi bir amaçla çevreyi dolaşıp pek belli etmeksizin gözden geçirme: Geceleyin etrafı keşif ve kolaçana çıkan Ahmet Muhtar Paşa, solda uzaklarda, Soğanlı Dağı'nın üzerinde, "Meyillidüz" denilen yerde, yakılmış ateş…

Eskiden orduda, yüzbaşıyla binbaşı arasında yer alan bugünkü kıdemli yüzbaşı karşılığı olan bir subay rütbesi. 20. yüzyıl başlarında İstanbul askeri rüştiyelerinde müdürlük görevini kolağası rütbesindekiler yürütmekteydi (U. Ünal). …

Kolalanmış dantel Çamaşır kolalamakta kullanılan suda erir bir cins nişasta. Kağıt ya da bez yapıştırmakta kullanılan kaynatılmış nişasta bulamacı. Kolalamak: Sert, parlak ve düzgün olması için gömlek, örtü, dantel, oya…

Güzel koku Cisimlerden yayılan küçücük zerrelerin burun zarı üzerindeki özel sinirlerde uyandırdığı duyum: Nefis bir yemek kokusu. Güzel kokmak için vücuda sürülen esans: Pahalı ama güzel bir koku sürünmüş. En ufak parça: O…

Yolcu uçağı kokpiti Uçaklarda pilotların bulunduğu kabin. Uçağı yönetecek tüm cihaz ve kumandalar burada bulunur. Uçuşa yardımcı olacak uçak ve hava durumu hakkındaki tüm teknik verilerde kokpitte toplanır. (denizcilik) Küç…

Kokoreç İyice temizlenmiş koyun ya da kuzu bağırsağının, soğan suyu, tuz ve karabiberle ovulması, sonra aralarına ince iç yağı tabakaları konularak uzun bir şişe sarılması ve kor ateşte (odun közünde) döndürülerek kızartılmasıy…

Kokart örneği Asker şapkalarına takılan gerek uluslara göre gerekse askeri sınıflara göre değişik renklerde olan işaret. Genellikle kırmızı kumaş ya da şeritten yapılan ve özel gün ve önemli haftalarda kol, yaka, göğüs ya da…

Kokarca Kokarca (zooloji) etoburların sansargiller familyasından, 40 cm uzunluğunda, kara renkli, sırtında üç beyaz çizgi bulunan, yakaladığı tavuk, tavşan gibi küçük hayvanların kanlarını emerek beslenen, tehlike anında kend…

Kohezyon, (fizik) sıvı ya da katı cisimleri bir arada tutan moleküller arası çekim gücü, iç yapışkanlık. Gazlarda bu güç çok zayıftır. Bir su damlasının herhangi bir yüzeyde kendini bir arada tutup yayılmadan bir bütün olarak durma…

Normal kömür ve kok kömürü Kok, yağlı maden kömürünün büyük fırınlarda ısıtılarak uçucu maddeleri alınmış bölümü. Boyutları 4-10 cm arasında değişen kok kömürünün büyük bölümü yüksek fırınlarda demir üretiminde, boyutları 1,5-…

Askeri koğuş Kışla, hastane, hapishane gibi kalabalık yerlerde, içinde birçok kimsenin birlikte yattığı ya da barındığı büyük oda, yatakhane: Bazen özlem dolu bir hastane koğuşunda mektuba dökülür hasretler, annelere değiştiri…

Kuruyarak ya da çürüyerek içi boşalmış olan, içi dolu olması gerekirken boş olan: Kof ceviz. Boş, değersiz, bilgisiz, yetkisiz (kimse): Kof kafalı. Göründüğü gibi güçlü olmayan: Kof adam. (Biri) kof çıkmak : (deyim) Sanıldığ…

Türk kodeksi Tıpta ve veterinerlikte kullanılan tüm ilaç ve kimyevi maddelerin çeşitli dillerdeki adlarını, niteliklerini, uygulama sistemlerini, korunma biçimlerini gösteren resmi kitap. Örnek: Türk gıda kodeksi.

(müzik) Bir kanunun sonunda yer alan bağımsız parça. (mecazi) Bir müzik parçasının ya da bale gösterisinin son bölümü. (halk dilinde) Boyunduruğu arabaya bağlayan kayışın kaymaması için boyunduruğa geçirilen ağaç çivi.

Yazılım kodu Aynı türden birçok şeyi alfabetik veya rakamsal değerler kullanarak standartlaştırmak: Ürün kodları, plaka kodları, telefon kodları vb. Sözcüklerin ya da kavramların yerine kullanılan simgeler dizesi: Mors kodu.…

Öküz koşulmuş koçu Eskiden kullanılan dört tekerlekli, süslü ve üstü kapalı bir çeşit gezme arabası: XIX. yüzyıl ortalarında Osmanlı İmparatorluğu'nun 370.000 nüfuslu başkenti olan İstanbul'da kara ulaşımı olan öküz veya at…

Koç (zooloji) Büyük boynuzlu damızlık erkek koyun: Allah, Hz. İbrahim'e oğlunu kurban etmeyi emredip de arkasından O'na kurbanlık olarak oğlunun yerine bir koç gönderince, koçu görür görmez sevincinden, "Allahu …

Koçbaşı Güvenlik güçlerinin operasyon esnasında kapıları kırarak hızlıca açabilmelerini sağlayan yaklaşık 15 kg ağırlığında demir araç: Özel timciler hedef tespiti yaparken, biz de hazırladığımız koç başı ile kapıyı kırmak iç…

Mısır koçanı Mısır gibi çok tanecikli bitkilerin tohumlarını veya marul, lahana gibi sebzelerin yapraklarını bir arada tutan dip bölümü: Süt mısırının koçanı da yenilebilir. Bir adet mısır bitkisi: 3 koçan mısır. Genellikle…

(edebiyat) Halk şiirinde, yiğitlik, savaş gibi konuları işleyen ya da bir kahramanı övmek için korkusuz ve coşkun bir söyleyişle yazılan koşmalara verilen ad, yiğitleme. → Koşma Övgü. Koçaklama Örneği: Köroğluyum medhim mer…

Yürekli, yiğit, cesur (erkek), kabadayı: "Bu agucuğu hırpalayanı zımbalarım ha!... O, benim..." diye bağıran koçak delikanlı kimdi? (C. Ülkü). Ak kurtlardan sakınmağa koyunu / Kurt ağızlı koçak oğlan gerektir. (Köroğlu) …

Kocayemiş meyvesi Kocayemiş (botanik) fundagillerden, çileğe benzeyen kırmızı meyveleri ve beyaz, pembe renkli çiçekleri olan, yaprakları sepicilikte kullanılan, 9 metreye kadar boylanabilen bir bitki ve aynı adlı meyvesi. Çi…

(halk dilinde) Köy ihtiyar heyetinin başı, muhtar. Kocabaşı, Rumeli'de Hıristiyanlarla meskun köy ihtiyar heyetinin başına verilen unvandır. (Tarih Araştırmaları D.) (tarih) Osmanlı Devletinde, Rumeli'de Hıristiyan köyler…

Kocabaş kuşu Kocabaş (coccothraustes coccothraustes) ispinozgillerden, tüyleri kahverengi-turuncu renkte, çok iri ve sivri gagalı, kalın boyunlu, kısa kuyruklu, kahverengi gözlü, uzunluğu 16,5 - 18 cm, ağırlığı 48 - 62 gram …

Kobra yılanı Kobragillerden, başının üst tarafında gözlüğü andıran çizgiler bulunan, boyu 1 - 6 metre uzunluğunda zehirli bir yılan türü, gözlüklü yılan. Zehri sinir sistemine yöneliktir ve genellikle felç edicidir. Türkiye&#…

Koala Koala, Avustralya'ya özgü otçul ve ağaçta yaşayan bir keseli memeli hayvan türüdür. Vücut uzunluğu 60 - 85 cm ve ağırlığı da 4 -15 kg arasında değişir. Kürkünün rengi gümüşi gri ile çikolata rengi arasında farklı ren…

Koalisyon Ortak amaçlar doğrultusunda hareket etmek üzere bir araya gelen devlet ya da partilerin oluşturduğu birlik. Koalisyon hükümeti (kabinesi) : Parlamentoda herhangi bir siyasi parti ya da grubun tek başına hükümet ku…

Kloroplast Kloroplast yeşil bitkilerde bulunan, klorofil moleküllerinden oluşan ve fotosentezi sağlayan karmaşık yapılı küçük taneciklerdir. Güneş ışığını kullanarak bitkide besin ve oksijen üretilmesini sağlarlar. Bir çok bit…

Klorofil molekülü Klorofil, ışığı emerek havadaki karbondioksitin özümlenmesine (fotosentez) yarayan ve bitkilere yeşil renklerini veren pigmente verilen addır. Klorofil, ışık enerjisinin organik bileşiklerin sentezi yoluyla…

Klor tableti ile su klorlama cihazı Mikropları öldürmek için amacıyla suya düşük oranda klor karıştırmak. Özellikle yün elyaf ya da kumaşları, parlaklık kazanmaları için klor gazına, tutmak. Klor ölçer : (kimya) Bir sıv…

Klişe ve klişe baskılı kumaş Baskıda kullanılmak amacıyla çok sayıda aynı basımı yapmak için üstüne kabartma resim, yazı ya da şekil çıkarılmış maden levha. (mecazi) Herhangi bir durum için söylenen veya yapılan ve her zama…

Kliring (iktisat) dış ticarette, iki ülke arasındaki alışverişin karşılıklı olarak mal değişimi şeklide gerçekleştirilmesi, uluslar arası takas demektir. Kliringde anlaşmalı ülkeler arasında ithalat ve ihracat işlemleri döviz kulla…

Klips ve klipsli çeşitli eşyalar Küpe, taşlı iğne, toka, rozet vb. gibi şeyleri tutturmaya yarayan yaylı düzenek. Kıskaç. Açılır ve kapanabilir fırdöndü, kancalı veya çengelli bir iğne. Herhangi bir şeyi, kendiliğinden esn…

Kızgın ve soğuk halde çimento klinkeri Çimento yapımında fırından öğütülmeden çıkan ve henüz toz haline getirilmemiş olan çimento kütlesi (topakları). Kömürün yanmasından sonra kalan, düzensiz bir topak halinde kaynaşmış yanmaz kal…