Haddeleme Metalleri tel durumuna getirmekte ya da telleri inceltmekte kullanılan ve üzerinde değişik çapta delikleri bulunan çelik araç. Metalleri güç uygulayarak inceltme ya da yassılaştırma işi: Örneğin alüminyum folyolar …

Jandarma Türkiye Cumhuriyeti Jandarması, sorumluluk alanında emniyet ve asayiş ile kamu düzeninin korunmasını sağlayan, diğer kanun ve nizamların verdiği görevleri yerine getiren, silahlı, askeri bir güvenlik ve kolluk kuvvet…

Sınır, uç: İstiap haddi bir aracın taşıyabileceği ağırlık ve yolcu sayısının üst sınırıdır. Derece, aşama: Fakat tek olan varlığını bu dünyada bir tecelli neticesi olarak bir hadde kadar görmek, insanlık için mümkündür. (C. Çekiç)…

Gaile, uğraşıp didinmeyi gerektiren, üzücü ve pürüzlü iş, baş derdi, baş belası: Devlet toparlanma merhalesinde iken Bizans bir gaile çıkarırsa toparlanmak güçleşir, daha ötesi imkansızlaşırdı. (Yavuz Bahadıroğlu) Sıkıntı, dert, k…

Hacivat ile Karagöz Gölge Oyunu Türk halk tiyatrosunda, deriden kesilmiş birtakım şekillerin (insan, hayvan, bitki, eşya vb.) arkadan ışık verilerek beyaz bir perde üzerine yansıtılması temeline dayanan gölge oyunu, hayal oyu…

Haber Bir olay, bir olgu üzerine edinilen bilgi: Konu komşunun haberi yok. Ondan bir daha haber alınamadı. Vefat haberini duyduğumda burnumun direği sızladı. İletişim veya yayın organlarıyla (medya aracılığıyla) verilen bilg…

Hac ibadeti ve hacılar Hacı, İslam'ın beş şartından biri olan hacca gitme ibadetini yerine getirmiş kişidir. Hac, Müslümanların her yıl belirli zamanlarda, Arabistan Yarımadası'nda yer alan kutsal Mekke şehri ve çevres…

Kartal gagası Kuşlarda ağzın uzantısı olarak hem dudak, hem diş işlevini gören, boynuz yapısında, katı, sert ve çıkıntılı organ. Gaga burun : Burnu uzun ve aşağıya doğru kıvrık olan (kimse). Gagasından yakalamak : (deyim) …

Kısıt, kısıtlılık, kısıtlama, sınırlama. Bir kimsenin kendi malını kullanmasına veya bir şey yapmasına kanun icabı engel olunması veya medeni haklarını kullanma ehliyetinin mahkeme kararıyla tamamen veya kısmen kaldırılması. H…

Çevresinde ya da gerçekte olup bitenlerin farkında olmayan, sezmeyen, gaflet içinde bulunan, aymaz: Sen ey gafil insan, dünyada iyi bir gelecek kurayım / Diyerek bir yığın acı çekersin gönüllü olarak. (M. A. Ersoy) (din) Hak…

Galat-ı meşhur, yanlış olmasına rağmen yaygın bir şekilde kullanıldığından, yanlışlığı dikkate alınmadan kullanılagelen ve kullanılmasında mahzur görülmeyen söz, terim ya da deyimlere verilen ad: Dilde "galat", kural dışı,…

Hac İslam'ın beş şartından biri olarak kamer takviminin on ikinci ayı olan Zilhicce (kurban) ayında Mekke'de kurallarına uygun şekilde ihram denilen beyaz örtüye bürünerek Arafat'ta vakfe yapmak (bir müddet ayakta…

Habname, bir olayı, rüyada görülmüş olduğunu söyleyerek anlatan yapıt ("Düş mektupları" anlamına gelen "habname" sözcüğünü, Osmanlı yazarı Veysi, bir yapıtına ad olarak kullanmıştır): Habname, bir olay veya kişi …

Habitus, vücudun dış görünüşü, duruş, mimik, yüz çizgilerinin ifadesi, solunum tarzı, eklemlerin, dokuların sertliği ya da gevşekliği gibi belirtilerin tümü. Bir bitkiyi başka tür bitkilerden ayıran, kendi türüyle aynı olduğunu be…

İçe kapanıklık Dış dünyaya karşı ilgisi ve ilişkisi güçsüz, içine kapanık kimse. İçe kapanık kişilik (içe kapanıklık): İnsanlarla yakın ilişkilere girmekten kaçınan, düşmanca ve saldırgan duygularını açığa vurmakta güçsüz,…

Galen minerali Galen, içinde doğal kurşun sülfürü (PbS) bulunan, mavi gri renkli, metal parlaklığında, kurşunun başlıca cevherini oluşturan mineral. Tıpta mineral ilaçlar yerine bitkilerin kullanılışını savunan, milattan son…

Galip gelme, yenme, galibiyet: Bu galebe yalnız Yunanlılara karşı bir galebe değildir. Yunanı aleyhimize teşvik eden müttefiklerine karşı da kazanılmış bir galebedir. Bu hususta Cenabı hakka hamdüsena olsun (F. Çoker). Üstün olma,…

Galalit tavla pulları Galalit, formaldehit ve kazeinden yapılan, tespih, tarak, düğme, kalem vb. plastik eşyaların üretiminde kullanılan plastik bir madde. Galalit, bir tür süt proteini olan kazeinin kendine göre bir teknikle …

Gaddare Pala cinsinden, ağzı ve uç tarafının sırtı keskin, irice ve eğri bir çeşit kesici silah, uzun kama: Çoğunun elinde değil bir kılıç, eski bir saldırma, kör bir gaddare bile yoktu. (İlgili cümle kaynağı: V. Çıracıoğlu) …

(isim) Görünmez alem: O gece Kâbe'de ibadetle meşgul olan Abdülmuttalib'e gaipten bir ses geldi: Müjdeler olsun ey Abdülmuttalib!.. Bir torunun dünyaya geldi! (A. Hamdi) (sıfat) Göz önünde olmayan, hazır bulunmayan, nere…

Türkiye Fiziki Haritası Kabartma Harita Kabartmak eylemi. İki boyutlu yüzeyden kopmadan, fakat derinlik duygusu verecek biçimde değişik yüksekliklerde yüzey ve motifleri birleştirerek oluşturulan iş ya da yapıt. Bu biçim v…

Eczane Eczane, günümüzde ilaçların sadece tedarik edilip satıldığı yerlerdir, eskiden ilaçların üretildiği yerler olarak bilinirdi. Modern eczaneler, eczacılık fakültelerinden beş yıllık eğitim alarak eczacı unvanını kazanan k…

Ecza dolabı Doğal ya da kimya yoluyla elde edilip ilaç yapmaya yarayan madde: Zehirlenmelere karşı bir panzehir olarak kullanılan bu ilaç için gereken bütün eczaları hazırladım... (S. F. B. Ahmed) Sanayide türlü işlerde kull…

Topa falso vermek Bir parça çalınır ya da söylenirken yapılan nota yanlışlığı. Bir arada bulunan kimselerden birinin ortama aykırı düşen söz ya da davranışı, yanlış davranış: Tam olarak tanımıyorum ama bir falsosunu görmedim…

Yoksul ve az para kazanıyor olmak utanılacak bir şey değildir ama tembellik yüzünden yoksul olmak ya da varlıklı olup da çalışmamak utanılacak bir durumdur: İnsanın kusur ve eksiği, ahlaki yönü varlıkla belirlenemez. Bu bakımdan yok…

Gabro Gabro, kristalleri birbirine sıkıca örülü, koyu renkli ve dayanıklı, plajiyoklazla diyalajdan birleşmiş külte. (yerbilim) Gabro koyu renkli, iri mineralli (kristalli) magmatik sokulum kayaçlarındandır. Granit gibi plü…

Gaf Yersiz, beceriksiz istem dışı yapılan davranış ya da söylenen söz. Gaf yapmak : (deyim) Farkında olmayarak yersiz bir davranışta bulunmak ya da karşısındakileri incitecek toplum içinde söylenmemesi gereken bir söz söyl…

Satın alınan mala ödenen karşılığın, malın değerinden çok fazla olması. Aşırı yararlanma, değerler arasındaki aşırı fark. Kazık. (hukuk) Gabin, iki tarafa borç yükleyen sözleşmelerde, alacaklının isteyebileceği ve borçlunun yap…

Fabrika binası Ham (işlenmemiş) ya da yarı işlenmiş maddelerin işçiler ve makineler aracılığıyla seri olarak işlenip tüketim için hazır bir mal durumuna getirildiği üretim yeri: Ham madde veya diğer malların makina yahut sair…

Suret. Bir yazı, desen, tablo vb.nin görüntüsünden kalıp çıkarılarak yapılan aynı basımı, tıpkıbasım, kopyalama: Bu yazının hiçbir bölümü kısmen veya tamamen, fotokopi, faksimile veya başka herhangi bir şekilde çoğaltılamaz, dağıt…

Edi halk dilinde, iş yapma ya da yapılan iş demektir. Edi ile Büdü: Birbiriyle her yönden uyum sağlamış iki yaşlı kişinin baş başa kalışını şaka yollu anlatan "Edi ile Büdü, Şakire dudu" deyiminde geçer: Bizim iki oğlu…

Lale ebrusu Su yüzeyinde oluşturulan desenli boya katının kağıda, beze, özellikle ipeğe geçirilmesiyle yapılmış süsleme. (Halk edebiyatında) Kaş. Kitap ciltlerinde kapağın iç kağıdını hareli boyama yöntemi. Ebrulu : Üze…

Edep Ya Hu (Hayreddin Tokadi Hazretlerine giderken) Söz ve davranışta herkesin beğendiği yol, yöntem ve kurallar: Babanın çocuğuna edep öğretmesi, mal vermesinden daha iyidir. (A. Ceyhan) İyi ahlak, incelik, terbiye: Edep bi…

Falakaya yatırmak Eskiden öğrencilere ya da suçlulara ceza olarak tabanlarına sopa vururken, ayakları sıkıştırılıp tabanları yukarıda tutmak için kullanılan kalınca bir sopayla bunun iki ucuna yakın deliklerine geçirilmiş bir…

Edebiyat Oluşturucu ya da eleştirel nitelikte, bilimsel yazılardan ayırt edilen, sürekli bir değere sahip, güçlü duygusal etki meydana getiren düşünce, duygu ve imgelerin söz ya da yazıyla anlatılması sanatı, yazın. Bu sanat…

Üzerinde yarı saydam desenler bulunan bir kase-i fağfur Eskiden Çin imparatorlarına verilen unvan: Fağfur Ling-Yu zaten deha sayesinde istikbalde ne olacağını bilirdi. Derdi ki: "Sebepleri doğru görebilenin neticede şüph…

Manevi karşılık, sevap: Bir işte ne kadar çok meşakkat ve güçlük varsa, o işi başarana verilecek ecir ve sevap da o kadar çok olur. (İlgili cümle kaynağı: Y. Kandemir) Bir iş karşılığında verilen ücret. Karşılık, mükafat: Allah e…

İbrişim İpekten yapılmış kalın iplik İbrişim, işlemelerde kullanılan kalınca bükülmüş ipek iplik. Bu iplikten yapılmış: Ham ipekten mendillerin, bohçaların, yemenilerin kenarlarına ibrişim ipliğiyle iğne oyaları işliyor, pa…

İbrik İbrik, içine su ve benzeri sıvı şeyler konulup akıtılan, genellikle bakırdan yapılıp kalaylanarak kullanılan, kulplu, karınlı ve ince boyunlu olan ve uzunca bir emziği bulunan su kabıdır. Daha çok eskiden kullanılan ibri…