Doğruluğu, gerçekliği kesin olarak bilinen, gerçekliği kesinleşmiş: Muhakkak ki Allah, adaleti, iyiliği, akrabaya yardım etmeyi emreder, çirkin işleri, fenalık ve azgınlığı da yasaklar. O, düşünüp tutasınız diye size öğüt veriyor. …

Bir şeyi, bir işi zihinde inceleme, tartma, değerlendirme: Adına "muhakeme" denilen yeti sayesinde insan olgularla ilkeler, hakikatle hayat, idealle reel arasındaki altın dengeyi bularak azami faydayı elde eder. (İlgili c…

Cumhurbaşkanlığı Muhafız Alayı Birini ya da bir şeyi koruyan kimse, kolcu, kollayıcı, gözetici. (askeri terim) Kişileri koruyan ya da onlara refakat eden silahlı asker. Muhafız alayı (kıtası) : Cumhurbaşkanlarını, krall…

Sahip olduğu değerleri muhafaza eden. Muhafazakar, sağ görüş sahibi, politik görüşü üzerinde dini motiflerin etkisinin hissedildiği kişidir. Tarihsel olarak sahip olduğu aile, gelenek ve din gibi değer ve kurumlarını temel al…

Koruma, saklama, durumunu bozmama, değiştirmeme: İlahi koruma altında olan Kur'an, tebliğ edildikten sonra beşeri önlemlerle de korunarak, Kur'an muhafaza altına alınmış ve değiştirilememiştir. (İlgili cümle kaynağı: Ö. Fida…

Birinci Balkan Savaşı sırasında Balkanlar’dan Türkiye'ye göçen muhacirler (İstanbul, 1912) Göç eden, göçmen. Peygamber Efendimiz (sav) Mekke’den Medine’ye hicret ederken yani göç ederken yanında bulunanlara "Muhacir…

Göç, göçme: Kabileler toplu muhaceret zamanında, sık sık birbirinden ayrı gruplar şeklinde farklı bölgelere dağılmak zorunda kalıyorlardı. (örnek cümle) (hukuk) Yaşamakta olduğu ülkeden yabancı bir ülkeye uzun veya kısa süreli ye…

Televizyon muhabiri Basın ya da yayın organlarına haber toplayan, bildiren, yazan kimse: Okurla bağlantı muhabir aracılığıyla kurulur. Çünkü onlar, olayların içinde var olan kişilerdir. Gördüklerini olduğu gibi yazmayı ya da …

Askeri muhabere Haberleşme, yazışma: Savaşta, muhabere, gıda kadar önemlidir. Muhabere etmek : Haberleşmek, mektuplaşmak, iletişime geçmek. Muhabere sınıfı : (askeri terim) Barış, kriz ve savaş hallerinde haberleşmeyi sağ…

Haberleşmeler, haberleşme dolayısıyla yapılan yazışmalar: Kuruluşlar genellikle gelen ve giden belgelerin teslim edildiği ve ilgili işlemlerin yapıldığı ayrı bir bölüm oluştururlar. Bu bölüme "Muhaberat Servisi", "Ge…

Muhabbet kuşları Muhabbet kuşu, papağangillerden, asıl yurdu Avustralya olan, Türkiye'de de kafeste beslenen, eşine pek düşkün, sarı, yeşil, mavi, beyaz ve gri renkleriyle bezeli, kanaryadan iri, uzun ve sivrice kuyruklu g…

Anlaşılması güç, anlaşılmaz, karışık, çapraşık: Ey falan, malumun olsun ki, his aklın, akıl da ruhun esiridir. Ruh, esiri olan aklın bağlı elini çözünce, akıl da artık muğlak ve güç olan işleri kolayca yapabilir. (İlgili cümle: Mevl…

Gücenmiş, gücenik, küskün: Vatan, millet uğruna ölen Adnan Menderes / "Hiç te muğber değilim" diyerek verdi nefes. (M. Fatin Baki) Üzeri tozlu, tozlanmış: Güneş mağrib-güzîn olmuş semâ esmer, ufuk gülgûn / Zaman durgun, ze…

Uymayan, bağdaşmayan, aykırı, muhalif: Türkler yalnız edebe, ahlaka, dine ve hakkaniyete mugayir hareketlerden sakınırlar (İ. H. Danişmend). Devlet "hukuka mugayir" kanun yapamaz ve Devletin idari ve kazai vazifeleri olmas…

Doğru olmadığı bilinerek yanıltacak söz söyleme: Buna rağmen mugalata (demagoji) yaparak, sözü hakiki manasından saptırıp hak elçisinin davetine karşı çıkmasının gerçek sebebi saltanat tutkusudur... (İlgili cümle kaynağı: H. Karama…

Mufla Cisimleri, aleve değdirmeden ateşin etkisine maruz bırakmak için kullanılan büyük toprak kap. Dişçilikte takım dişin yapıldığı akrilik vb. malzemeyi suda kaynatarak pişirmeye yarayan özel metal kap. Fırın işlerinde ku…

Ayrıntılara girilerek geniş biçimde anlatılan, ayrıntılı, detaylı: Bu eserin, ileride mufassal olarak anlatacağımız iki yazma nüshası bilinmektedir (Mahmud Esad Coşan). Bölgeyle ilgili mufassal olarak hazırlanan defterin daha sonra …

Karmaşık, güç, çetin, kompleks: Hatta böyle biri en girift ve en mudil meseleleri dahi çok rahatlıkla çözebilir (M. Serteser). Ruh hadiseleri, uzvi hadiselere nispetle daha fazla mudildir. (kelime ile ilgili cümle) Doğru yoldan çı…

Bankaya para yatırmış kişi, yatırımcı, banka müşterisi: Mudi sayısını arttırmak için yeni kampanyalar düzenliyorlar. (örnek cümle) Banka veya finansal aracı kurumda mevduat hesabı bulunan gerçek veya tüzel kişi: Bankacılıkta başar…

Gereken, gereği, gereğiyle anlamlarında kullanılır: Davayı kazanırsa talebe, mukavele mucibi borcunu verecek, kaybederse ödeme hükmü aldığı için verecek... (Necip Fazıl Kısakürek) Sebep olan, vesile teşkil eden: Son devirde yetişe…

Gerektirici, gerektiren, icap ettirici: Cemiyetten çıkarılmaya mucip her hareketin incelenme ve izharı mahiyette bir hükme bağlanma mekanizması, Umumi Haysiyet ve İnzibat Meclisidir. (Necip Fazıl Kısakürek) Mucip olmak: Gerektir…

Satın alma, bir değer karşılığında bir şeye sahip olma: Perakendeciye tanınan kâr yüzdesi yalnız mübayaa bedeli üzerinden hesaplanır (Ayın Tarihi). Babam, tek kuruşun bile ziyan edilmemesini amaçladığı için, İstanbul Erkek Lisesinde…

Eskiden, okullarda öğrenciler arasında düzeni sağlamakla görevli olan kimse, gözetici: Ne mubassır ne müdür ne de üst sınıftan başımıza çavuş diye diktikleri efendi dövmüyor, sövmüyordu; günlük hareketler saatlerle düzenlenmiş, munt…

Dini yönden yapılmasında sakınca olmayıp yapılması kişinin isteğine kalmış olan, yapılması günah ya da sevap olmayan (şey): Örneğin gezmek, gülmek mübah olan işlerdendir. (mecazi) Yapılmasında sakınca görülmeyen: Yükselmek ve daha …

Sevgili, değerli, kıymetli, yüce, muhterem, aziz: Bu vatanın her karış toprağında bizim ecdadımızın muazzez şehitleri yatıyor. Büyüklüğüne, üstünlüğüne saygı duyulan, saygıyla karşılanan: Sur içinde de, aynı yüce gaye uğruna şehad…

Acı, sıkıntı, azap çeken: Batı böyle bir muazzam teselli imkanı olabileceğinin farkında olmadığı için muazzep. (B. Necatigil) Muazzep etmek: Azap çektirmek, rahatsız etmek: İnsanı asıl muazzep eden şey bir edibin benliğini besle…

Çok büyük, çok iri, koskoca, koskocaman: Kainatta muazzam ve muntazam bir denge var ve bu denge çok hassas ölçülerle korunup kontrol ediliyor. (İlgili cümle kaynağı: A. Ünal) Alışılmışın sınırlarını aşan: Fatih, İstanbul için insa…

Belli, belirli olma durumu, belirlilik: Ama tarihi hadiseler belli bir nizam ve teselsül, yani muayyeniyet içerisinde gelişilir. Adet-i İlahiye, bütün olayları tabii sebeplere rabt ve isnat etmek üzere caridir (M. Türköne). Muayyeni…

Belli, belirli: Ve ferdin bu manevi yapısı ile ruhi hususiyetleri onda muayyen bir duyuş ve hareket ediş tarzı yaratır ki buna da "karakter, huy, tıynet, seciye" denir. Belirlenmiş, kararlaştırılmış: Demek burada, arazin…