Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Bir devletin yapısını ve biçimini belirten, yasama, yürütme ve yargılama organlarının kuruluş ve işleyişini gösteren, yurttaşların temel hak ve özgürlüklerini bildiren ve devlete karşı güvence altı…

İç güvey, evlendikten sonra eşinin ailesinin evinde oturan damat demektir: Eğer yiğit isen sıradan kalma, / Mesnet buldum diye fakiri yolma / Nasihatim olsun iç güvey olma / Avradından gelen maldan ırak ol. (Aşık Ruhsati)

Can ile ilgili deyimler ve anlamları İçinde "can" kelimesi geçen deyimler ve açıklamaları ve örnek cümleler: ( atasözlerine geç ) Can alıp can vermek : Büyük bir sıkıntı ve acı içinde olmak, bunalmak: "Geride can…

Yanardöner kumaş Yanardöner, kıpırdadıkça ya da farklı yön ve açılardan bakıldıkça renkleri ve dalgaları değişen kumaş, deri veya boyadır. Şanjan olarak da bilinir. Yanardöner kumaşlar ışık ve bakış yönüne göre iki ya da çok …

Aba yelek Dövme yünden (keçeden) ya da kalın iplik ve yünden örülerek yapılan eskiden cüppe, hırka, yelek, potur, çakşır, kalçın ve terlik yapımında kullanılan kaba ve dayanıklı bir kumaş. Eskiden tekkelerde giyilen abadan y…

1 kilogram (kg) Kilogram, kütleyi ölçmek için kullanılan uluslararası bir birimdir ve sembolü "kg"dir. Tarihsel olarak, kilogram, Fransa'nın Sevres kentindeki Uluslararası Ağırlık ve Ölçü Bürosu'nda (BIPM) bu…

Elektrik Enerjisi Maddenin elektron, pozitron, proton gibi parçacıklarının hareketiyle ortaya çıkan enerji biçimi. İlk kez, reçine çubuğunun bir yünlü kumaşa sürtülmesiyle elde edilmiş ve reçinenin ufak kağıt parçalarını kend…

Saçmalama, anlamsız, saçma sapan söz. Sayıklama. (psikoloji) Gerçek dünyayla hiçbir ilintisi olmayan, gerçek dışı düşünceye, saçmaya dayanan taşkınlık durumu akıl bozukluğu, sabuklama. Hezeyan dalgası : Bir dereceye kadar ak…

Kendisine bir görev verilmiş, bir görev ve hizmetle yükümlü olan (kimse), vazifeli, görevli: Takriben yirmibeş muvazzaf hoca ile yürütülecek altı yıllık bir eğitim planlanmıştır. (Tarih İncelemeleri Dergisi) (askerlik) Mesleği ask…

Saat ile ilgili deyimler ve anlamları Saat on bir buçuğu çalmak İçinde "saat" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler: Saat başı galiba (Saat başı geldi) : Bir toplantıda herkesin birden dalıp su…

Ekmek ile ilgili atasözleri ve anlamları Bir somun ekmek İçinde "ekmek" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları: ( * yaygın bilinen ) Ekmek aslanın ağzında* : Yaşam kavgasında (özellikle de günümüzde) geçim sağ…

Söz, lakırdı: Boş laf karın doyurmaz. (atasözü) Uygulanması olanaksız, boş ve değersiz düşünce, sonuçsuz, yararı olmayan söz: Amma bunun bir laftan ibaret olduğunu anlayacak kadar zekâsı yok muydu? (H. E. Adıvar) "Olmayacak …

Danışık, danışıklı iş. Olmayan bir durumu varmış gibi göstermek veya olduğundan başka anlatmak için önceden yapılan gerçekte olmayan sadece resmiyette öyle görünen anlaşma. Muvazaa (hukuk) tarafların, üçüncü kişileri yani başkal…

Bozkır, yağmur mevsiminde canlanan; ot, yosun, çalılık ve yer yer seyrek ağaçlıklardan oluşan kurakçıl bitki örtüsü ve böyle örtülü düzlük. Güney Amerika da bu düzlüklere pampa , Doğu Avrupa ve Uralların doğusunda step denir. Bo…

Ağız ile ilgili deyimler ve anlamları Ağzına bakmak İçinde "ağız" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler: ( atasözlerine geç ) Ağız açtırmamak : Çok konuşup başkalarının söz söylemesine, konuşma…

Zaman (fizik) Güneşin doğuşu ve batışı, gündüz, gece, mevsimler vb. doğal süreçlerin insan aklında yarattığı ve her türlü sürecin, içinde yer alacağı düşünülen, başı ve sonu belli olmayan, günün 24 saat seçilmesi gibi keyfi o…

Üç etek Üç etek, genellikle özel günlerde, düğünlerde veya kına gecelerinde giyilen üç parçadan oluşmuş etek, yırtmaçlı giysidir. Üç parçadan ibaret olan bir kıyafettir. Parçalardan birisi sağda, birisi solda, birisi de arka…

Kişi özgürlüğü, düşünce özgürlüğü, iktisadi teşebbüs özgürlüğü ve siyasal özgürlük yanlısı olan kişi; başkalarına karşı hoşgörülü olan kimse, hoşgörüye dayanan tutum. Liberalizmden yana olan, erkinci (liberalis: özgür bir kişiye u…

Yeryüzünde büyük kara parçası, ana kara: Dünyada 7 adet kıta vardır. Bunlar Avrupa, Asya, Afrika, Antartika, Avustralya (Okyanusya), Kuzey ve Güney Amerika kıtalarıdır. (askeri terim) Üç piyade ve bir havan mangası olmak üzere dö…

Belirli bir sorun üzerinde toplumsal katmanların ya da toplumun ortaklaşa yargısını dile getiren düşünce ve kavramların toplamı. Efkarı umumiye eş anlamı. Bir insanın davranışları konusunda çevresindekilerin onaylayıcı ya da kınay…

İthalat, bir ülkeye başka bir ülkeden alınan malların tümü, dış alım. İthalat kotaları : (iktisat) Bir maldan ne kadar ithalat yapılacağını belirleyen kararlar. İthalat yasakları : (iktisat) Çeşitli düşüncelerle yabancı …

Harita (Latince), yeryüzünün ya da bir parçasının, belli bir orana göre küçültülerek düzlem üzerine çizilen taslağı. Harita ile ilgili birleşik fiil ve kelimeler Harita almak : Topoğrafyada, bir harita ya da plan çizmek. Hari…

Zümrüdü Anka Kuşu Masallarda adı geçen ve gerçekte var olmayan, bir efsane dağı olan Kaf Dağında yaşadığına inanılan büyük bir kuş, Zümrüdüanka: Kişiye her işi ala görünür, kuzguna yavrusu anka görünür. (Şinasi) (gökbilimi) …

Bir dinin içinde anlayış ve görüş ayrılıklarından dolayı ortaya çıkan ancak birçok ana noktada ve ortak paydalarda tekrar birleşen kollar. Mezhep, dinin inanç esaslarını veya ameli hükümlerini anlama ve yorumlama konusunda kendine…

Dış görünüş: Şekli şemali düzgün birisi. Huy, karakter, tabiat. Şemail kelimesi "şimal"den türemiştir: Bu kelime "karakter, huy, hal, hareket, davranış ve tavır" gibi anlamlar taşır. Peygamber Efendimiz Hz. Mu…

Büyüklük, ululuk, yücelik, heybet: İşte bu şevket, azamet ve adalet devirlerinin beslediği deha, Osmanlı coğrafyasını, hele İstanbul'u, Türklüğün lehine adım adım, karış karış zaptedip kilitlemiştir... (İlgili cümle: S. Ayverdi…

Arapça "şedde" kelimesi üzerinde "d" harfini iki kez okutan şedde işareti Şedde (Arapça: شَدّة ), Arap alfabesinde bir ünsüz harfin bir kez yazıldığı halde iki kez yazılıymış gibi iki defa okunması gerektiğini gö…

Kan Damarların içinde dolaşarak hücrelerde özümleme, yadımlama görevlerini sağlayan plazma ve yuvarlardan oluşmuş, yaşamın sürmesini sağlayan kırmızı renkli sıvı. Soy, nesil, ırk: Gidenler de benim kardeşim... Benim kanımdan,…

Çekirdek ile ilgili, nükleus ile ilgili, çekirdeksel. (fizik) Atom çekirdeğiyle ilgili. Atom çekirdekleri parçalandığında veya birleştirildiğinde açığa çıkan enerjiyle ilişkili olan: Nükleer enerji, nükleer silah. (biyolo…

İş ile ilgili deyimler ve anlamları İş İçinde "iş" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler: ( atasözlerine geç ) İş açmak : Gereksiz yere uğraştırıcı bir işe neden olmak: Seni tehlikeye attı, baş…

Ülke, memleket: Evvel vakitte bir diyar vardı. Bu diyarda yaşayan her kim varsa, sultanından kölesine, çocuğundan ninesine, atasından dedesine hepsi aşk ehli ademlerdi. (F. Duman) Dünya: Kaldı ki, bir gün ecel gelecek, öleceksin; …

Gurbet çekmek Doğup yaşadığı yerden pek uzak olan bir yer, yabancı memleket, yurt dışı, yad el: On üç on dördümde gittim gurbete / Kim dayanır ayrılığa hasrete / Nasıl dayanayım ben bu firkate / Hasret kıyamete kaldı neyleyim? …

Şeker Birçok meyve, sap ve köklerin öz suyundan ya da nişastasından çıkarılan, karbon, oksijen ve hidrojenden bileşmiş bulunan, beyaz, suda eriyen, mayalanabilen ve çoğu tatlı olan maddelerin genel adı. Şeker kamışından ya da…

Ampul İçinde, elektrik akımıyla akkor durumuna gelerek ışık saçabilen bir iletkeni bulunan, havası boşaltılmış ya da çok alçak basınçta bir gazla doldurulmuş cam şişe. (hekimlik) Ağzı hava geçirmeyecek biçimde kapatılmış ve…

Damat (Kenan İmirzalıoğlu) Evlenmek üzere olan erkeğe düğün süresince verilen ad, güvey : Yakışıklı damadın koluna girip davetlilerin toplandığı bahçeye doğru yürürken havai fişekler patlamaya başladı... (İlgili cümle kaynağ…

Saklambaç oyunu (ebe sayarken) Saklambaç, oynayanlardan birinin ebe olması ve saklanan arkadaşlarını bulmasına dayanan yaygın bir çocuk oyunu. Körebe eş anlamı. Saklambaç nasıl oynanır? Ebe bir ağaca ya da duvara başını ko…

(Farsça) Eskiden kadınlara verilen bir unvan: (üst tabakadan olmadıkları için) kendilerine "Hanım" denilmeyen, fakat, yaş ve vakarları icabı sadece isimleri ile de hitap edilemeyen kadınlar olmuştur; bu gibi kadınlara me…

Bütçe Devlet, belediye, valilik gibi kamu kuruluşlarıyla özel dernek ve kuruluşların belirli bir dönem içindeki gelir ve gider tahminlerine dayanılarak yapılan ve öngördüğü harcamaların yapılıp gelirlerin toplanmasına yetki v…

EKG Terimleri Elektrokardiyogram ya da elektrokardiyografi için kullanılan kısaltmadır ve kalp atışlarının ritmini ölçmeye yarar. EKG dalga, segment ve aralıkları yandaki resimde açıklanmıştır.

Eski takvim almanak Almanak, yılın bölümlerini, bayram, yıl dönümü gibi belli günleri gösteren ve bir takım astronomik, meteorolojik, istatistik bilgileri kapsayan, edebiyat, sanat, bilim konularında açıklamalar yapan, bunlara…

Ekonomi Bir toplum ya da ülkedeki üretim, bölüşüm ve tüketim etkinliklerinin tümü, iktisat eş anlamı: Dünya ekonomisi. Tutum: Birazcık ekonomi, senden istediğim bu! Uçaklarda en ucuz bilet ve böyle biletli yolculara ayrılmı…

Buz Soğuk etkisiyle camsı, kırılgan, kristal yapılı biçimde katılaşan su, donmuş su: Müthiş bir soğuk ortalığı kasıp kavuruyordu. Her yer kar ve buz ile kaplıydı. (A. Şimşirgil) (ünlem) Pek soğuk bir etki uyandıran şey ya d…

Bilim ve Teknoloji Evrenin veya evrendeki oluşların bir kısmını deneye, gözleme ve gerçeklere dayanarak sistematik olarak inceleyen ve bunlara ait yasaları çıkarmaya çalışan bilgi sistemi, ilim: Tarafsız deney ve gözlemler sonu…

Geriye dönük, geçmişe yönelik, geçmişe göre, dünden bugüne: Retrospektif bir bakış açısıyla olaylar izlenir. (A. S. Akçay) Bir sanatçının kariyeri boyunca yaratmış olduğu eserlerden derlenmiş sergi ya da bir akımın, bir ekolün öne…

Reomür, erimekte bulunan buzun sıcaklığının 0 derece, kaynar suyun sıcaklığının da 80 derece olarak alınıp, arası seksene bölünerek derecelenmiş olan ve artık pek kullanılmayan termometre ölçeği. Fransız fizikçisi Reaumur'ün adı…

İçine şeker koymak, şeker ile tatlandırmak. Renk, koku ve meyveyle işlenerek yapılan şeker, bonbon: Bizi teker teker kucakladı, alnımızdan öptü, sarı bir kutunun içinde duran rengarenk şekerlemelerden hepimize dağıttı. (M. Uzun) …

Şehitler ölmez Şehitlik rütbesi, Allah (c.c.) tarafından müminlere ihsan buyrulan en yüksek manevi bir rütbedir. Buna ancak Allahü Teala'ya inananlar ve O'nun uğrunda canlarını feda edenler kavuşabilir. Şehit düşmek…

Şehinşahname Sultan III. Murad devrine ait bir şehname Şehname, hükümdarların niteliklerini, yaşayışlarını, savaşlarını, üstün başarılarını ve zaferlerini genellikle mesnevi türünde, bazen da manzum olarak anlatan eden eserdir…

Şeftren, bir trenin yönetiminden sorumlu olan, yetkili görevli: Herhalde işin içinde bir iş olduğunu düşünmüş ve gidip şeftrene bir kadın yolcunun kompartımanına gelmediğini bildirmiş. Şeftren de, trenin durduğu ilk istasyonda, Hayd…

İçinde "beslemek" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları: Besle kargayı oysun gözünü : Nankörlük eden kimseler için söylenir. Besledik büyüttük danayı, (şimdi) tanımaz oldu anayı : Elimizden gelen yardımı yaptığımız,…

Düşen, düşmüş, sukut etmiş. Hükmü, önemi, değeri, kıymeti, geçerliliği kalmayan: Borçluya isnad olunamayan haller münasebetiyle borcun ifası mümkün olmazsa, borç sakıt olur. (Borçlar Kanunu 117. madde) Düşük: (...) kimi ise henüz…

Lavanta çiçeği Lavanta çiçeğinden yapılan ispirtolu koku esansı: Odada sürdüğü lavantanın hala kokusu vardır. (Karay) Lavanta çiçeği : (botanik) Ballı babagillerden, başak gibi çiçekleri mavi, mor ya da koyu kırmızı olan, …

Pazar yeri Belli bir günde her türlü mal satıcılarıyla alıcıların toplanıp alışveriş ettikleri yer: Evde bir şeyler kalmamıştı. Yarın salı pazarı var. Birlikte çıkarız senle alışverişe (Firuzan). Pazarın kuralıdır; ilk tur, t…