Günah veya günah doğuracak ağır sorumluluk: Yanılarak yaptığınız hatalardan ötürü size vebal yoktur, ama kalplerinizin bile bile yaptıklarında vebal vardır. Allah bağışlayandır, rahmet edendir. (Ahzap Suresinden) Vebali boynuna o…

Gürültü, bağrışma, gereksiz telaş, yaygara, heyecan: Avazı çıktığı kadar bağırması ortalığa velvele vermeye yetmişti... Musikide usullerin zamanlarını daha küçük parçalara ayırarak (darp parçacıklarına ayırarak) vurma: Yalnız geli…

Vermek ile ilgili deyimler ve anlamları İçinde "vermek" kelimesi geçen deyimler ve açıklamaları: Ver elini (şu ya da bu yer) : Üşenmeden ya da kolaylıkla o yere gitmek. Ver yiyeyim, ört yatayım, bekle canım çıkmasın …

Sevgi ya da heyecandan doğan coşkunluk, kendinden geçme, esriklik, esrime: Vecd, ruhta baş dönmesi halini andırır. Vecd denen bu baş dönmesi, ruhu mutlak alemine yükseltir; onunla birleştirir. (İlgili cümle kaynağı: N. Topçu) (tas…

Müşteri Velinimetimizdir Velinimet, nimetinden faydalanılan, birçok şeyin ona borçlu olunduğu, yaşam boyunca yararı olacak ve unutulmayacak bir iyilikte bulunan nimet sahibi kimse: Peygamberimiz (sav) güçlü vicdanı ile ümmetin…

Satrançta vezir (tarih) Osmanlı Devleti'nde padişahın en yakın yardımcısı ve danışmanı olan, askeri ve idari yetkileri bulunan ve devlet işlerini padişah adına yürüten en yüksek rütbeli devlet memuru (günümüz bakanı ya da başb…

"İşte o kadar, son söz bu" anlamında olup sözün tamamlandığına işaret eder ve sözü sona erdirmek için cümle sonlarında kullanılır: Ben böyle bilmezdim bu bizim yurdu, bambaşka bir hali varmış vesselam! (İlgili cümle kayna…

Casus uydu Casus, bir devletin ya da bir kimsenin sırlarını başkasının hesabına öğrenmeyi üstlenen kişi, çaşıt. Casus uydu : Dünya çevresindeki yörüngesinde dönerken fotoğraf çekerek ya da değişik elektronik yöntemlerle yer…

TÜRKSAT 3A Bir gezegenin çekiminde bulunarak onun çevresinde dolanan daha küçük gezegen: Ay, Dünya'nın uydusudur. (mecazi) İşlerini ve davranışlarını daha güçlü birinin isteğine uyduran devlet, kurum ya da kişi: Uydu de…

Çevresinde olanları fark edememe, açık gerçeği görememe, dikkatsizlik, boş bulunma, aymazlık, dalgınlık, gafillik : Akılları sıra gazileri bir gaflet anında basıp geri püskürtmek istiyorlardı. (E. Subaşı) Hak'tan habersizlik, …

Odak Küresel bir aynanın (ya da dışbükey bir merceğin) asal eksenine koşut olarak gelen ışınların yansıdıktan (ya da kırıldıktan) sonra toplandıkları nokta. Birçok etkenin, öğenin ya da şeyin bir araya geldiği ve yuvalandığı…

Damlataş Değerli ve yarı değerli taşların façetalı (çok yüzeyli) olarak kesilmemiş, damla gibi yuvarlak hatlara sahip olan hali: Kutsal emanetlerin mahfazaları genellikle kabartma motifler arasına çakılmış damlataşlarla süslüd…

Vezaret, vezirin görev ve makamı, vezirlik (günümüzde bakanlık): Nihayet Rauf Beyefendi'nin hikayelerinden ve su-i tesirinden haberdar olan II. Abdülhamid onu Midilli'den getirtti ve vesile bularak uhdesine vezaret tevcih et…

Zıplayan veya birdenbire fırlayan bir şeyin hareketini veya çıkardığı sesi anlatır: Sımsıkı sarıldıkları şeyle birlikte, lastik bir top gibi zıp zıp zıplıyorlardı... (H. A. Toptaş) (bilişim) Bilgisayar ortamındaki dosyaların boyutu…

(teklifsiz konuşmada) Çıkışma, azarlama: Aferin beklerken böyle bir zılgıtla karşılaşan Necmi Uyanık apıştı, kaldı. (Yücel 22. cilt) Güneydoğu Anadolu'nun kimi bölgelerinde düğünlerde ve halaylarda şarkı çalarken eğlenmek, se…

Kara kış, yılın 22 Aralık ile 31 Ocak arasındaki bölümü: Zemheride zemherinin en şiddetlisi, en azametlisiydi. Adamı soğuktan çatlatacak cinstendi. (İlgili cümle kaynağı: H. Alptekin) Zemheri ile ilgili deyim ve atasözleri İçind…

Zihin İnsanın duygulardan bağımsız olarak çalışan tanıma yetisi: Allah zihin açıklığı versin yavrum. Bellek: Zihinde bir sayı tut. Anlayış, kavrayış: Zihni açık. Bilincin, algılama ve düşünme görevini yerine getiren bölümü…

Bir işte birine yardımcı olarak çalışan erkek. Yamak çırağın bir altıdır: Aşçının yardımcısı olarak servis yapmak üzere bizimle gelen genç yamak, uşağın yanına yerleşti. (örnek cümle) (tarih) Yeniçeri ocağına topçu, kumbaracı gib…

Suç bağışlama. Yüce Allah'ın lütuf ve merhamet ederek kullarının günahlarını affetmesi, bağışlaması. Mağfiret, Allah'ın, kullarını koruma kalkanına alması, onları örterek kötülüklerin etkisinden arındırması ve hatta köt…

Eş kenar yamuk - Geometri Bir yana doğru eğik olan, çarpık, eğri: Masanın bir ayağı yamuk. (matematik) Yalnız iki kenarı koşut olan dörtgen: Yamuğun alanı, koşut kenarların toplamıyla aralarındaki dik uzaklığın (yüksekliğin…

Güç, etki ya da beceriklilik bakımından hayret uyandırıcı olan, alışılmışın üzerinde: Yaman bir asker. (Eskiden) Kötü: Ölümle sarmaş dolaş yaman bir dönemdi o dönem. Alışılmadık, olağanın dışında: "Köhne çatısı yaman bir gür…

Zımnen, açık açık değil üstü kapalı, örtülü ve dolaylı olarak anlamlarında kullanılır: Mazmun, herhangi bir fikri doğrudan doğruya değil zımnen ve dolambaçlı bir şekilde bir sembol vasıtasıyla ifade etme sanatıdır. Asıl manası yanın…

Üzengi Eyerin iki yanında bir kayış ucunda asılı bulunan ve hayvana binerken ya da binildiğinde ayakların basılmasına yarayan altı düz demir halka. Dam ustası, elektrikçi, ağaç budayıcısı gibi işçilerin bir halata, ahşap bir elekt…

Zemberek Merkezdeki ucu sabit olmak üzere bir düzlem üzerinde sarmal biçimde sarılmış çelik bir şeritten oluşan yay. Zembereğin döndürülüp sıkıştırılması sonucu zemberekte bir hareket enerjisi birikir. Genellikle eski saatler…

"Düşünüyorum öyleyse varım" Descartes Evrende ya da düşüncede bulunan, yok karşıtı: Düşünüyorum, öyleyse varım. (Descartes) Elde bulunan her şey: Bütün varını ortaya dökmek.

Zeamet (tarih) , Osmanlı Devleti idari örgütlenmesinde, senelik 20.000 - 100.000 akçe gelir getiren bir birimin (toprağın) tasarrufunun askeri ve idari hizmet karşılığı bir kişiye verilmesi: Zeametler, eyalet merkezlerinde bulunan h…