Merhum ve merhume, vefat etmiş bir Müslümandan bahsederken "Allahü Teala'nın rahmetine kavuşmuş kişi" anlamında kullanılır. Merhum erkekler için merhume de kadınlar için kullanılır: Konya eşrafından merhum Muharrem Kon…

Merhem Merhem, deriye sürüp yedirilerek kullanılan, içinde bir ya da birkaç etkili madde bulunan, yumuşak ve koyu kıvamda yağlı ya da yağsız bir rahatsızlığı gidermek için kullanılan ilaç, krem. Halk dilinde sıklıkla ve yanlış…

Derece, basamak, aşama, evre, mertebe: "O'dur sizi merhale merhale, şekilden şekle geçirerek yaratan." (Nuh suresi, 71/14) Varılması istenen noktaya kadar aşılması gereken yerlerin her biri, konak, menzil: Şemseddini…

Sevilip aranan, istenilen, beğenilen, rağbet edilen: Eğer bir insanda "rikkat-i sanatkarane" yani sanatkar inceliği varsa eseri de mergup ve muteber (rağbet ve itibar edilen) olur (İlgili cümle kaynağı: İ. Parlatır). İnsan…

İnsan içine karışmaktan hoşlanmayan, insandan kaçan (kimse); münzevi, mizantrop eş anlamları: Ben otuz seneden beri merdümgiriz hastalığı ile kalabalık yerlerde dayanamıyorum. (İlgili cümle kaynağı: S. Armağan) İnsanları pek sevme…

Hamur açma merdanesi Bir şeyi ezmek, düzeltmek, inceltmek, sıkıştırmak gibi türlü işlerde kullanılan, silindir biçiminde alet. Hamur açmak için kullanılan alet, oklava. (mecazi) Mertçe, yiğitçe: Merdane merdane / İki yiğit…

Mercimek Mercimek, baklagillerden bir tarım bitkisi ve bunun besin olarak kullanılan ufak, yuvarlak ve yassıca tohumları, yasmık. Kahverengi, kırmızı, sarı ve yeşil mercimek gibi çeşitleri vardır.

Başvurulacak yer veya makam: Uygun görülen talepler, sonuçlandıran merci tarafından ilgili müdürlüğe bildirilir. Yetkili merci : (hukuk) Sorumlu ve yetkili makam: Buna karar verecek yetkili merci genel kuruldur. (kelime ile ilgi…

Mercek Mercek içinden geçen paralel ışık ışınlarını düzenli bir biçimde birbirine yaklaştırarak odaklayan ya da birbirinden uzaklaştırarak dağıtan, camdan veya ışık kırıcı ve geçirici başka herhangi bir saydam maddeden yapılmı…

Mercan balığı Mercan balığı, izmaritgillerden, sıcak ve ılıman denizlerde yaşayan, yandan basık, uzun gövdeli ve iri başlı, vücudu iri pullarla kaplı, açık kırmızı renkte, eti lezzetli ve pek beğenilen kemikli bir balık.

Mercan, Mercan resifi Mercan, selenterelerden, denizlerin kayalık yerlerinde yaşayan, buralarda geniş resifler oluşturan, mercanlar takımının örneği olan hayvan ve bunun kalkerli yataklarından çıkarılan çalı görünümlü, çoğu kı…

Tören: Efendim, lütfeder misiniz, açılış merasimi ne zaman yapılacak? Seremoni. Resmiyetin gerektirdiği kuralların bütünü, yol, yordam. Merasim kıtası: Bir törenin yapılmasında görevli ya da bir törene katılan kıta, tören kı…

Maksat, içten geçirilen niyet, istek: İnsan, sözcüklerle meramını ifade eder, ama meramını ifade ederken, kullandığı o sözlerden daha önemli bir unsur vardır: İnsanın sesi (ses tonu). (İlgili cümle kaynağı: Şadi Eren) Meram (mera…

Mera Otlak, hayvanların otladığı yer. Hayvanları otlatmaya elverişli, doğal veya yapay bir bitki örtüsü bulunan, otları seyrek ve kısa boylu, biçilmeye uygun olmayan engebeli arazi. Mera, hayvanların otlatılması ve otundan …

(askeri terim) Bir mermi veya top, füze gibi silahlarda vuruş için ulaşılabilen uzaklık, erim: "Top menzili." (askeri terim) Bu uzaklığın yarı çapını oluşturduğu dairesel alan: Uçak menzilimize girdi. (mecazi) Amaç, …

Mentol Mentol, suda çözünmeyen, alkolde ve birçok organik eritici de çözünen, kulak-burun-boğaz, cilt hastalıkları, yarım baş ağrısında ve kaşıntıya karşı losyon olarak kullanılan, nane esansından çıkarılan, keskin kokulu beya…

Menteşe Kapı ve pencere kanadı, mobilya, sandık kapağı gibi şeyleri açılıp kapanacak biçimde tutturmaya yarayan, en az bir mil ile birbirine tutturulmuş iki hareketli metal yapraktan oluşan eklemli bağlantı elemanı. Menteşeler…

Bağlı, ilişik, ilişkin, birine uymuş, bağlanmış: Ancak onları, yeryüzüne dağılmış tüccarlar, kendi menfaatlerinden başka bir şeye merbut olmayan kimseler, Yahudiler gibi vatansız, milliyetsiz, serseri, bedbaht olarak tanıyorlardı. (…

Yayılmış, dağıtılmış, neşredilmiş. (matematik) Prizma. (tarih) Padişahın verdiği vezirlik, müşirlik fermanı (yetkinlik belgesi): Şimdi bir menşur yazdırıp sana vereceğiz. Burada isimleri bulunan beyleri, bulundukları yerlere em…

Menşe köken, kaynak, başlangıç, bir şeyin çıktığı yer, köken, kaynak, sebep gibi anlamlara gelmektedir. Menşeyi ise kökeni, kaynağı demektir. Menşei, menşeyi kelimesinin yanlış yazılmış halidir ve halk dilinde genellikle bu şekil…

Bir yerle ya da bir kimseyle bağlantısı olan, ilişkili, -den olan. Mensup olmak: Bir şey veya kimseyle bağlantısı olmak, -den olmak, -in adamı olmak: Onun buraya mensup olduğunu bilmiyordum. Her Müslüman, hangi mezhebe mensup ol…

Dokunmuş şeyler, dokumalar: bez veya kumaş gibi dokumak suretiyle yapılan tezgah veya fabrika mahsulü mallar: Pamuklu mensucat imal eden tesislerin ihtiyacı olan pamuk ipliği memleketimiz pamuk ipliği fabrikalarının imalatı ile kar…

Tezgah mengenesi Onarma, işleme, düzeltme vb. işlemlerin uygulanacağı nesneyi sıkıştırıp istenildiği gibi sabitleyip tutturmaya yarayan bir tür alet. Yağını ya da suyunu çıkarmak için ürünleri sıkmaya yarayan aygıt, sıkıştır…

Olumsuz (zıt anlamı müspet ): Böyle menfi hareketlerden benim haberim yok ve alakam da yoktur. Ben kardeş kanına giremem. (İlgili cümle kaynağı: A. E. Kavaklı) Her şeyi olumsuz ve kötü yönden ele alan veya öyle gören (kimse): Bir …

Havalandırma menfezi Girecek ya da geçecek yer, delik, yarık: Zira bir menfez bulup o külhandan kaçmamış olsaydın, sesin gerçeklerin diyarından gelmezdi (S. Ayverdi). İsyan etmeyip sabır ve tevekkül gösterdiğinde menfezden bi…

Menevişli kumaş (botanik) Terementi ağacı tohumu. Kimi eşya üzerinde dalgalanır gibi görünen parlak çizgiler, renk dalgalanmaları, hare, yanar döner. Koruyucu bir tabaka sağlamak için, cilalanmış çeliğin güherçile ya da od…

Kokulu menekşe (botanik) Menekşegillerden, yaprakları kalp biçiminde ve kısa saplı, çiçekleri genellikle mor, kimi türlerinde beyaz, mavi, sarı, pembe veya karışık renkli olan, kokulu menekşe, hercai menekşe gibi türleri süs…

Mendirek Limana yaklaşan gemileri yüksek dalgaların zararlarından korumak için dalgakıranlarla yapılmış liman. Mendireklerin liman tarafında kalan tarafları tekne barınağı ve yanaşma için kullanılırlar: Denize girmek için her …

Mendil Burun ve ter silmeye, kimi kez de ey yüz kurulamaya ya da bohça gibi içine ufak tefek şeyler koymaya yarar, kenarları çekilmiş ya da işlenmiş, küçük, cepte taşınır, dört köşe bez. Mendil ile ilgili deyimler ve anlamla…