İnci, elmas, yakut, zümrüt gibi değerli taşlarla süslenmiş, bezenmiş: Kendi başına büyük bir servet olan murassa kemeri, hançeri, o zamanlar pençe denilen zamanımızın plak iğnesini, herhangi bir adama emanet edemezdi. (İlgili cümle…

Kendisine yetki verilerek bir yere veya birinin katına gönderilen kimse, elçi, delege: Her milletten birer murahhas bulunacaktı (S. - F. Ilıkan) Murahhas üye (aza) : (ticaret) Bir işletmeyi bir bütün olarak veya belli konularda …

Davacı ile davalının kurulan mahkemede yargıç karşısında hazır bulundukları yargılama evresi: Yapılan sulh teklifi kabul edilmediğinden murafaa başladı. (İlgili cümle kaynağı: L. Ö. Akad) (hukuk) Yargılama hukuku ve duruşma anlam…

(sıfat) Katılmış, ulanmış, eklenmiş. (isim) Katma, ekleme, ek: Herhangi bir nedenle mevduat munzam (ek) karşılıklarının T. C. Merkez Bankası'na yatırılmaması durumunda, bu tutarlar nazım hesaplar da izlenecektir. (Yrd. Doç. …

Bekleyen, gözleyen, uman, intizar eden: Aylardır hazırlandık, askerlerimiz tamamen fethe muntazırdır (İlgili cümle kaynağı: Y. Bahadıroğlu). Gönlünün tutuşmuş havası içinde gözleri kapıda muntazır bekliyordu. (A. Kızıltuğ). Munta…

Düzgün, düzenli, derli toplu: Kainatta muazzam ve muntazam bir iç kontrol ve denge var ve bu denge çok hassas ölçülerle korunup kontrol ediliyor. (İlgili cümle kaynağı: Ali Ünal) Muntazaman: Düzenli olarak: Derin uykuda iken, mı…

Cana yakın, uysal, sevimli: Hususi sohbetlerinde ise son derece munis, son derece yumuşak, son derece sessiz idi. (Mahmut Esad Coşan) Uygun: Kitaplı Casus'a, "Malatyalı" kelimesi, isminden daha yakın, daha munis gelm…

Elektrikli çit tellerine takılarak murdar olmuş büyük baş hayvanlar Kirli, pis: İçkiden kaçınınız! Çünkü o bütün habis şeylerin, yani zina gibi ayıp ve murdar şeylerin anasıdır. (İlgili cümle: Hadisi Şerif) Besmele çekmeden …

Munçak geyiği Munçak, geyikgillerden, uzunluğu 125, yüksekliği 55 cm kadar olan, erkeğinde küçük boynuzlar, iki tane uzun köpek dişi bulunan ve Cava dolaylarında yaşayan, havlar gibi bir ses çıkaran bir memeli türü.

Mumluk - tekli şamdanlar Belirtilen mum sayısınca aydınlatma gücünde olan: Tek ve 40 mumluk bir elektrik ampulünün altında uzayan uçsuz bucaksız koridordan gece bekçisi geçiyor. (İlgili cümle kaynağı: N. F. Kısakürek) Üzerin…

Bal mumu sürmek, bal mumuna batırmak. Mühürlemek, mühür mumu sürmek. Mum cilası yapmak. (sinema) Laboratuvardan çıkmış bir filmin çeşitli aygıtlarda kolayca dönmesini sağlamak için iki kenarına ince bir balmumu tabakası sürmek.…

Adı geçen, yukarıda anılan, sözü geçen, işaret olunan, bahse konu kimse: Mumaileyh de babası ve kardeşi gibi mantık mütehassısı idi (K. Kadri). Ben dahi Türkçe ve Fransızca tercümelerinden açık bir mana çıkaramadığımdan Çelebi efend…

Aşırı harcamadan kaçınan, gereksiz yere para harcamayan ancak cimri de olmayan kimse, tutumlu: Cömertlik, yüzeysel olarak bakıldığında sadece müsriflerin özelliğiymiş gibi görünür ancak, muktesit insanlarında özelliğidir (N. Tarhan)…

Bir şeyi yapmaya, başarmaya gücü yeten, erkli. İktidarlı, güçlü, gücü yeter. Yüce Allah'ın isimlerinden. El - Muktedir: Kudretiyle izhar ettiği tüm varlıkta iktidarı, tedbir ve tasarrufu geçerli olan mutlak kudret sahibi. …

Yararlanmak için alınmış, faydalanmak için aktarılmış: Halbuki 40-50 seneden beri halkımızın ve mahkemelerimizin oldukça alışmış olduğu ve yararlandığımız Fransa Kanunlarından muktebes bulunan kanunlarımız ıslah edilecek yerde, bun…

Ağız mukozası Üzerinde çok sayıda ince salgı bezi delikleri bulunan, vücudun iç boşluklarını ve kanallarını döşeyen kırmızı iç deri, sümükdoku. Mide, ağız içi, sindirim borusu, soluk borusu gibi iç organların iç yüzeyini ört…

Bir yerde, bir evde oturan, eğleşen, ikamet eden, yerleşik: Bulunduğu yerden ayrılan kimseye dinde misafir veya yolcu, böyle olmayanlara da mukim denir (M. A. Köksal). Türkiye'de bulunan bir Türk veya Türkiye'de mukim bir ya…

Kayıt işlerini yapan kimse, kayda geçirici: Karakol veya şubelerdeki teknik dilde mukayyit denen tecrübeli yazıcı polis memurlarının işlemlerini takip etmek durumunda kalıyorduk. (İlgili cümle kaynağı: Y. Vehbi Dalda) Kaydedici ma…

Bağlı olan, bağlanmış: Vazifesine mukayyet olsun. Bizi düşünmesin. (Z. Lüle) Bir şart veya kayıtla bağlı (veya sınırlı) olan: Türk milletinin hürriyetini, istiklâlini, bütünlüğünü müdafaa hususundaki kararı hiçbir şartla mukayyet de…

Karşılaştırma, ölçüştürme, oranlama, kıyaslama: Allah celle celâlüh başka hiçbir bildiğimizle mukayese edilmeyecek kadar büyüktür. Mukayese bahis konusu olmadan en büyüktür. (İlgili cümle kaynağı: Mahmud Esad Coşan) Mukayese etme…

Karton mukavva Kırılmadan bükülemeyecek kadar kalın ve sert karton: Cilt yapılmasında kullanılan maddelerden biri de "mukavva"dır. Mukavva; lügat manası itibariyle "kuvvetlendirilmiş" demektir. (İlgili cüm…

Dayanma, karşı durma, karşı koyma, direniş. (fizik) Bir yapı ya da makine gerecinin direnebileceği en büyük gerilme, direnç: Bir bina kolonunun, uçak kanadının, makine dişlisinin maruz kalacakları ağırlık, hava, güç, basınç, sürt…

Dayanıklı, dirençli, güçlü, sağlam, mukavemetli: Sohbet, dostluk ve yarenlik insanı daha mukavim, daha dirençli kılıyor. (İlgili cümle kaynağı: K. Sayar) Karşı koyan, başkaldıran: Cemiyet, kendi dafi ve mukavim kuvvetlerini kullan…

Sözleşme. Mukavele, hukuki sonuç meydana getirmek amacıyla iki veya daha çok kişinin, kuruluşun karşılıklı ve birbirine uygun irade beyanlarıyla gerçekleşen bağlayıcı özelliği olan işlem. Mukavele yapmak : Sözleşmek, anlaşma i…

Kesim. Mukataa, devlete ait bir malın, bir gelirin bir bedel karşılığında kiralanması demektir. Geliri devlete ait olan ve doğrudan devlet hazinesine aktarılan topraklar. Mukataa usulü, hazineye ait herhangi bir gelirin (vergi k…

Sıkıntılı, bunaltıcı, kasvetli, sıkıntı verici: Yığın yığın zulüm! Bulunduğum o mukassi mahalden ayrıldım (M. E. Düzdağ). Şimdi Feride'nin girdiği değil, düştüğü yer, mezaristan gibi büyük, zindan gibi mukassi bir evin alt katın…

Kararlaşmış, kararlaştırılmış, kesinlik kazanmış: O zamandan beri sizinle müşerref olmak arzusundaydım. Demek ki mukarrer vakit bu vakitmiş. (İlgili cümle kaynağı: S. Ayverdi) Yerleşmiş. (tarih) Osmanlı Devletinde atamaları bir …

Yaklaşma, kavuşma, bitişme. İlişkili olma. Uygunluk. (edebiyat) Sevgilinin iki kaşının birleşmesi durumu. (edebiyat) İki güzelin karşı kaşıya gelmesi. (tasavvuf) İnsanın Rabbine ulaşması. (din) Mukarenet, beraber olma, do…

Belli, belirli, kesinleşmiş, şaşmaz. Kanun durumuna gelmiş, kanunlaşmış. Zamanı ve miktarı belli, düzenli: Duaların bir de fıtri ihtiyaç diliyle yapılanları vardır. Hayvanatın, halleri, elbette meçhul hamilerine sığınıp müracaat …

Taklitçi. Taklit eden; asıl olan bir eşyayı, hal ve hareketi, yine belli bir tarz üzere sunan, gösteren veya anlatmaya çalışandır. Araştırıp, tetkik ederek bir görüş belirlemek icap ederken bunun tam aksini yaparak, elde edilmiş …

Yüce ve kutsal bilinmiş, takdis edilmiş, kutsal, kutsi: Topkapı Saray'ının Hırka-i Saadet Dairesi olarak adlandırılan bölümünde muhafaza edilen "Mukaddes Emanetler", bazı Peygamberler, Peygamber Efendimiz ve yakınların…

Yazılı, alında yazılı, takdir olunmuş: Bir kavmin mukadder helak vakti geldiğinde, kendilerine gönderdiğimiz bir peygamber diliyle, o beldenin refah içinde yaşayan önde gelenlerine Allah'a itaat etmelerini emrederiz. (İsra Sures…

Zaman bakımından önce gelen, önceki, evvelki muahhar karşıtı: Allah (c.c.), kendinden başka her şeyden mukaddem bir Evveldir. Mukaddeme: Başlangıç. Konuya girmeden önce söylenen anlatılmak isteneni kısaca anlatan giriş bölümü,…

Bir şeye karşılık olarak yapılan, bir şeyin karşılığı olan: Mukabil taarruz. Karşılık olarak, karşılığında: Onlar (o münafıklar) o kimselerdir ki, hidayet mukabilinde dalaleti satın almışlardır. (Bakara Suresi 16. Ayetten) Rağmen…

Camide yapılan bir mukabele Karşılık verme, karşılama, karşılık. Karşılaştırma. Bir kimsenin Kur'an-ı Kerimi ezberden veya kitaptan yüksek sesle okurken onu dinleyen kişi veya topluluğun da sessizce Kur'an'dan t…

Yardım edici, yardımcı: Yani, sana muin olanlar bana da muin olmuş olurlar. (kelime ile ilgili cümle) Allahü Teala'nın İsm-i Şeriflerinden, Yardım eden demektir: Rabbimiz bizlere muin olsun, tevfikatıyla refik eylesin cümlemiz…

İçine almış, içinde bulundurmuş, kapsayan, içeren, ihtiva eden: Kendisinden önceki tüm İlahi kitaplardaki hakikatleri muhtevi bulunan Kur'an, kendisinden sonraki ilmi (bilimsel) çalışma ve keşiflere de ışık tutar... (A. Ünal) …

İçte bulunan şey, bir şeyin içinde bulunanların bütünü, kapsam, içerik: Felsefeyle edebiyat arasında göz ardı edilmemesi gereken bir münasebet daha var; felsefe muhteva, edebiyat ise kalıptır (İlgili cümle kaynağı: Ö. Sevinçgül). Ku…

Saygı ve hayranlık uyandıran, görkemli, gösterişli, ihtişamlı, büyük ve göz alıcı: Muhteşem bir otelde, kral odası gibi bir daire ayırmışlar (Ç. Altan). Topkapı sarayının muhteşem duruşuna baktı. İstanbul'un iki yakasını birbiri…

Çok istekli, çok arzulu, coşkulu, ateşli, tutkulu, ihtiraslı (kimse): Agrippina çok muhteris bir kadındı, gizli gizli oğlunu bir an önce Roma imparatoru yapmanın planlarını kuruyordu. (İlgili cümle kaynağı: Türk Ansiklopedisi) Doy…

Saygıdeğer, sayın: Muhterem Hakim, vicdanınız ne emrediyorsa, o... (Necip Fazıl Kısakürek) Hürmet gösterilen, kıymetli ve şerefli kimse: Annesi Şükriye Hanım nur yüzlü, sakin, sessiz ve pek muhterem bir hanımdı. (İlgili cümle kayn…

Umulur, beklenir, olası, ihtimal dahilinde olan: En muhtemel senaryonun hangisi olabileceği üzerine kısa bir öngörüde bulunulmaya çalışılacaktır. Muhtemelen: Umulur ki, ola ki: Hatta muhtemelen ondan daha sağlamdı ve bir yerlerd…

Çeşit çeşit, değişik değişik, çeşitli: Tarihte muhtelif çağlara göz gezdirecek olursak, medeni ve kültürel çalışma ve ilgi yoğunluğunun her zaman aynı tempo ile devam etmediğini, muhtelif zamanlarda bu ilgi ve çalışmanın muhtelif no…

Kısaca, kısaltarak, özet olarak: Bendeniz de bu münasebetle bu mevzuda, gerek Hükümet namına ve gerek şahsım namına birkaç noktayı muhtasaran arz edeceğim (Emel Akal). Mahmudı Kaşgari, Divânü Lugat'ın Türk maddesinde, Türkleri m…

Muhtasar beyanname Kısa, kısaltılmış olan, kısaltma: Bu sayfaların arasında, konunun tam detayına girmeden cehalet meselesi ile ilgili, muhtasar bir yazı yazmayı daha uygun buldum. (örnek cümle) Muhtasar beyanname : (ticare…

Muhtar mührü Muhtar, köy veya mahalle halkı tarafından 5 yıllığına seçilen, köy veya mahalle tüzel kişiliğinde, yönetiminin başında bulunan, seçildiği kitleyi temsil edip hizmet eden kişidir: Muhtarlık muhtarın işi ve makamıdı…

Kendisine bir şey gerek olan, gereksinen, ihtiyaç duyan: Bana candan bakacak bir yoldaşa muhtacım. (İlgili cümle kaynağı: Y. K. Karaosmanoğlu) Yoksul, fakir (kimse). Muhtaç etmek: Birini, gereksindiği bir şeyi başkasından sağ…

Sağlam, sağlamlaştırılmış, pekiştirilmiş, güvenilir: Sana bu muazzam Kitabı indiren O’dur. Onda Kitabın temelini oluşturan "muhkem" (açık ve kesin anlamlı) ayetler vardır, diğer bir takımları da müteşabihattır (çeşitli anl…