Uyma, benzemeye çalışma, bir örneğe göre davranma, ayak uydurma. Alınan buyruğa bütünüyle uyma, emre göre hareket etme: Çünkü uymak/taat/itaat amire, imtisal ise emre olur. Bu iki fiil de emredilen şeyin varlığına götürmesi bakımın…

İmparator otu İmparator otu (botanik) maydanozgillerden, beyaz ve sarı çiçekli, baharlı ve yakıcı olup süs bitkisi olarak yetiştirilen ve bir türünün kökü hekimlikte kullanılan otsu bitki.

Osmanlı İmparatorluğu Birçok ulusları ve geniş ülkeleri egemenliği altında bulunduran bir devlet ve bu devletin hükümdarı: Osmanlı İmparatorluğu, dünyanın en büyük imparatorluklarından biri olarak meydana gelmiştir. Üç kıta üz…

İmtina bir şeyi yapmaktan kaçınma, yapmama, sakınma, çekinme. Kelime ile ilgili cümleler: Doğruluktan ve mücadele etmekten bir an bile imtina etmeyeceğiz... Şu anlamda ki; hürriyet kişiye tanınmış olan "yapmak" veya "…

İmza İmza bir metnin altına konularak onun onaylandığını (kabul edildiğini) bildiren, bir kimsenin, kendi eliyle ve her zaman aynı biçimde olan el yazısıyla yazdığı adı veya karaladığı kendine has şekiller. İmza atmak : (Ge…

Ümüğünü Sıkmak Ümük (halk dilinde) boğaz, gırtlak bölgesini belirtmek için kullanılır: Bu milletin ümüğünü sıkmak isteyenler şunu bilsin ki, artık onların ümüğü sıkılacaktır. Ümüğüne sarılmak: (deyim) Bir iş için çok sık…

İmgecilik (edebiyat) Birinci Dünya Savaşı döneminde Amerikalı şair Ezra Pound tarafından kurulan, düşünce duyguları açık, özlü imgelerle yansıtmaya önem veren, ölçü ve kalıba karşı çıkan bir şiir akımı. Başlıca temsilcileri Doolitt…

(psikoloji) Duyu organlarıyla algılanmış bir nesnenin zihinde yeniden canlanan benzeri. Gerçekleşmesi olanaksız ya da çok zor olan düşünü, düş. (edebiyat) Böyle bir canlandırma ya da düşünü ögesiyle yapılan, özellikle şiirde ön…

Kırsal alanda, birçok kimsenin toplanıp el birliğiyle bir kişiye ait işi yapması ve benzer işlerin bu biçimde sırayla bitirilmesi: Bizim köyde ekin imeceyle biçilir. İmece okumak : (halk dilinde) İmeceye çağırmak. İmece günü bu…

İmdadiye, (tarih) Osmanlı Devletinde, savaş dönemlerinde yapılan masrafları karşılamak, barışta da bütçe açıklarını kapamak üzere toplanan olağan dışı ve örfi vergilerden ilki: 17. yüzyılın son çeyreğinde, savaş giderlerine mali ka…

İmbisat yayılma, genişleme, açılma demektir. İmbisat deposu (genleşme tankı) ne işe yarar? İmbisat deposu kısaca bağlı olduğu tesisatta oluşan basıncı absorbe edip dengeleyerek tesisatta oluşabilecek patlamaları önleyen tanktır.…

İmbik - Basit damıtma düzeneği Damıtma işleminde kullanılan, içinden geçen buharı soğutarak yoğunlaştırmaya (tekrar sıvıya dönüştürmeye) yarayan aygıt. Damıtma işlemi herhangi bir karışımdaki belirli ve buharlaşabilen bir maddey…

İmbat, yaz döneminde çoğunlukla öğleyle akşam arasında, denizden karaya doğru esen serince rüzgara Ege bölgesinde verilen ad: Adamın adı Mehmet'ti, soyadı da imbattı, İmbat kaptan derlerdi. Bu, Ege kıyılarında çok bilinen bir rü…

İznik Nilüfer Hatun İmareti İmaret veya imarethane eskiden yoksullara ve medrese öğrencilerine yemek verilen yer demektir. Osmanlı Türkçesinde genel anlamda cami, mescit, medrese gibi yapılar topluluğunu da kapsayan imaret kel…

İmar planı örneği Bayındırlık. Gelişip güzelleşmesi, hayat şartlarının uygun duruma getirilmesi çalışmaları, bayındır kılma. İmar durumu: Bir arsanın, imar planına ve yönetmeliğine göre kullanılma koşulları ve bu koşull…

Namaz tespihi imamesi Tespihlerin baş tarafına takılan uzunca parça. Tespih tanelerinin bile bir imamı var: İmame. Namazdan sonra çektiğimiz tespihin başlığına verilen isim. (M. Ö. Evren) Sarık: Dilimizde sarık olarak ifade edilen…

Bir yana eğme, bir yana çevirme, bir tarafa yatırma, meylettirme: Arkadaşımı bu fikre imale edemedim. (edebiyat) Aruz ölçüsünde kısa okunması gerekirken ölçüye uydurmak için bir heceyi uzun okuma, kısa (açık) heceden uzun (kapalı…

Bir ham maddeyi işleyerek mal üretme, işleyerek yapma, işleme: Demirden mamul araba parçaları, çeşitli nal, kağnı tekerleri, deriden mamul ayakkabı, bakırdan ve diğer madenlerden yapılan kılıç, kap kaçak, bıçak-kaşık üzerine kazına…

İmalat sanayi İmalat, bulundukları şekliyle toplumun pek işine yaramayan ham maddelerin ve yarı mamullerin makine ve iş gücüyle işlenerek her türlü malın elde edilmesi faaliyeti, üretim. İmalat genellikle büyük ölçekli ya da f…

Açıkça söylemeden dolaylı olarak anlatma, üstü örtülü olarak belirtme: Aşk, satır aralarımda gizlenmişti ve belki bir imadan ibaretti. Hem, imadan ötesini bilmiyorduk ki (İ. Saymaz). Ona sır saklayamadığı imasında bulunduğum için bi…

Anlamlı iz ya da davranış, anlam yükletilen şey, bellik, iz. İşaret, nişan, eser, alamet olabilecek eş anlamları. (dil.) Bir başka şeyin yerini alabilecek nitelikte olduğundan kendi dışında bir şey gösteren öğe; özel olarak dilse…

Kayırma, (bir tarafı) tutmak. Gerekli bulma ya da sayma. (tarih) Osmanlı devletinde, mülkiyeti ve tasarrufu devlete ait bazı kaynakların gelirin, bu geliri devlete toptan ödetip daha sonra kendisi tahsil etmek üzere bir kimseye …

Birbirine çok benzeyen iki şeyin karışması, andırışma. Anlam belirsizliği. İltibasa mahal kalmamak için : Herhangi bir karıştırılmaya yol açmamak için. İltibasa yol açmak : Varlıkların ya da anlamların karıştırılmasına, birbi…

Birinin herhangi bir durumun göstermek üzere eline verilen resmi belge, hal kağıdı: İkamet ilmühaberi. Alındı kağıdı, bir şeyin teslim alındığını gösteren belge. (iktisat) Anonim şirketlerde sonradan hisse senetleriyle değiştiri…

(tarih) Osmanlı Devletinde din ve bilim eğitimi görüp şeriatın ve örfi hukukun yorumlanmasında ve uygulanmasında ya da medrese eğitim düzeninde görev alan ve devlet örgütünü oluşturan dört sınıftan birisi olan kesim, ilmiye sınıfı…

Temel olarak alınan düşünce ve kural, temel kanı, prensip: Bunun için de bilim dünyasına armağan ettiğim bir ilke ile yola çıktım: Doğayı matematikle kavramak! (S. Turgut) Temel bilgi: Kuantum fiziğinin belirsizlik ilkesine göre h…

Hafifçe takılmak: Biraz ötede gözüme Bekir Çavuş'un bıyıkları ilişti. (İlgili cümle kaynağı: Y. K. Karaosmanoğlu) Elini sürmek, dokunmak, ellemek: Bu kitaplara kimse ilişmesin. Birine hafifçe sataşmak, takılmak, uymak: Çocuğa…

İlistir İlistir, bir şeyler süzmek ya da ezerek deliklerinden geçirmek için kullanılan, sapsız geniş bir kap şeklinde üretilen büyük metal süzgeçtir: Kuşburnu marmeladı yapılırken temizlenen kuşburnular, haşlanır ve çekirdekle…

Bir şeyin, başka bir şeye bağlı bulunması, onunla ilişkili olması durumu; iki şey arasında bağ. Taalluk olabilecek eş anlamı. Olayla bir ilintisi olmadığı anlaşıldı (kelime ile ilgili cümle). İç sıkıntısı, üzüntü: Her şeyi kendine…

İltifat etmek Yüzüne bakma, gönlünü okşama, güler yüz gösterme, hatırını sorma, tatlı davranma, ilgilenme ya da bu amaçla söylenen söz. Kompliman eş anlamı. (edebiyat) Söz söylerken ya da yazarken, daha çok etki sağlamak am…

İlinek (felsefe) kendi başına bir varlığı olmayıp var olmak için dayanacak bir töze gereksinme duyan ve dayandığı tözü değiştirmeksizin değişebilen nitelik: Her hangi bir şeyin rengi, sıcaklığı birer ilinektir. İlineksel : İline…

İlham içe doğma, esin. (Durup dururken) Birdenbire bir fikir akla gelme. İlham almak : Dıştan gelen bir etki ya da algı sonucu içe, gönle doğmak, yaratıcı güçle esinlenmek. İlham vermek (etmek) : Esindirmek, esinlemek, içe do…

İletki İletki (matematik) bir açıyı ölçmek ve başka bir yerde aynı açıyı çizmek için kullanılan, üzerinde derece veya grad cinsinden açı ölçülerinin bulunduğu, yarım çember biçimindeki ölçekli araç, açı ölçer, minkale: Tanzim…

Katma, bağlama, ekleme: Bizleri; razı olduğun tarzda yaşat, öldür ve başta Peygamberimize ve tüm salih kullarının arasına ilhak eyle. (Amin) Kendi topraklarına katma, egemenliği ve hakimiyeti altına alma: Volga boyunun tamamını ve…

İlmek nasıl atılır? Örme şişlerinin oluşturduğu özel şekilli iplik halkaları. Örme kumaşın temel yapı birimi (en küçük düğümleri). Gevşekçe bağlamak, ilmiklemek: İlmek atmak. Halı dokurken düğümleri bağlamak. Dokunmak, de…

Farklı ısılarda iki bardak su bakırın iletkenliği sayesinde ısıları kısa bir süre sonra eşitlenir. İletici. (fizik) Elektrik akımını, ses ya da ısıyı kendi üzerinden geçiren cisim ortam ya da madde. Bakır ısı iletkenliği…

İletişim Bir yerden, bir kişiden, bir makineden, ya da herhangi bir ortamdan yararlanarak bir başkasına ya da bir başka ortama bilgi gönderme. (toplum bilim) Bireyler, topluluklar, toplumlar arasında görüntü, simge ve harek…

Ebediyete kadar, ebedi olarak, sonrasızlığa, sonsuzluğa değin: Allah'ın (c.c.) izniyle hayırlı ameller işleyenler daima var olmaya devam edecekler ve hilafet silsilesi de ilelebet devam edecektir (Dr. Muhammed Celal Şems). Bu ha…

Katma, ekleme, ek, eklenmiş parça. İlave etmek : Ulamak, eklemek, katmak. İlave hatlar : Müzikte pes ve tiz sesleri yazabilmek için portenin alt ve üstünde kullanılan kısa çizgiler. İlaveli : Eki olan, katmanlı. İlaveten : Ek …

Sonsuza kadar: Ve gaybın lisanıyla bize şöyle sesleniyor: Zalim ilanihaye payidar olmaz! Bozguncuların, zalimlerin, baskıcıların zulmü uzun sürmez. (İ. Sarı) Sonsuz, hudutsuz: O halde, insanın ruhi hürriyeti ilanihaye artabilir. İ…