Gücenmiş, alınmış, kırgın: Zannım, bize münfail ki Mevla / Bir badiye halkı yandı, hala / Bir damla su inmiyor semadan / Şebnem bile düşmüyor duadan! (Mehmet Akif Ersoy) (felsefe) Edilgin (Hareketi ve etkisi olmayan, pasif): Çünk…

Aydın: Bahsettiğimiz sorunların milletimizin, ülkemizin, dindaşlarımızın ve insanlığın yararına çözülebilmesi için yeni bir münevver neslinin yetişmesine ihtiyaç var. Batılılar bu münevver tipine entelektüel diyorlar. (İlgili cümle…

Eleştirmeci, eleştirici, eleştirmen: Münekkit, sanat dışı hiç bir duyguya kapılmadan eseri böylece kavrayan, sanatçının kastı ile bu kastın gerçekleşmesi arasındaki uygunluğu, uygunluk derecesini bize gösteren, görmediğimiz taraflar…

Dalgınlık, gaflet vb.den uyaran, ikaz eden, tembih eden: Türk Tarih Kongreleri, müzakereleri ve sergileriyle mürebbi ve münebbih rollerini oynamakta devam ediyorlar... Uyarıcı, uyandırıcı: Zira adalelerimize de münebbih tesiri old…

İçindekiler, muhteviyat: Ancak bu kitap münderecat itibariyle diğerlerine nazaran oldukça zengindir. Eser, gerek ifade açıklığı ve üslup akıcılığı, gerekse münderecat bakımından pek kıymetli ve yabancı memleketlerde bulunan vatandaş…

Bir şeyin içinde var olan, bulunan, saklı olan, altından çıkan, içkin: Özgürlüğün insanı insan yapan özünde mündemiç olduğunu bilenler kimsenin bir başkasının özgürlüğünü çok kısa süre için olsa bile engelleyemeyeceğini savunurlar. …

Bir yana doğru çekilip götürülen, sürüklenen: Akıbet bu tercihe müncerdir (M. L. Arslan). Cinsi münasebete müncer bir alanda kalem oynattığı görülmez. (S. A. Ali) Bir duruma veya bir şeye varıp son bulan, ... ile sonuçlanan: Senin …

Münazara Münazara (aytışma) bir konuda karşıt görüşleri savunan takımların, ekip halinde ve bir jüri önünde fikirlerini savundukları bir tartışma yarışmasıdır. Genellikle okullarda gerçekleştirilen münazaralar öğrencinin düşün…

Ağız kavgası, çekişme, münakaşa: Davud aleyhisselama Yüce Allah şöyle buyurdu: "Ey Davud! Nefsini bırak, çünkü o daima münazaa çıkarır." İki taraf arasındaki kavga, düşmanlık: Bilakis onlar sırf aramızda hüküm süren müna…

Nöbetleşe, sıra ile, keşikleme: Bu durumlarda, sünnette gelen münavebe usulüne başvurulmalıdır. Yani bir seferinde biri, diğer seferinde öbürü katılır. (İlgili cümle kaynağı: İbrahim Canan) Münavebeyle: Nöbetle sırayla: Subay ve…

Uygun, yerinde, yaraşır, yakışır: Ruha münasip olan her özelliği, şüphe yok ki tam yerli yerinde, tam uygun olarak halk eden Allah'tır. (Hz. Mevlana) Beğenilen, hoşa giden, uygun: Münasip bir eş bulup evlenmelisin. (derleme cü…

İlişik, ilişki, ilinti: Allah insan münasebeti; münasebetlerin en sırlısı, en mükemmeli, en benzersizi, en parlağı, en yücesi, en kutsalıdır. Kainat bu münasebet üzerine bina edilmiştir. (Rabia Christine Brodbeck) İki şey arasında…

Tartışma. Münakaşa en az iki kişi arasında meydana gelen kuralları olmayan kontrolsüz ve sert bir şekilde fikir beyan edilmesidir; bir çeşit ağız kavgasıdır. Münakaşa etmek: Tartışmak: Hz. Peygamber bizi münakaşa eder halde g…

Ulaşım: İstanbul münakale sisteminin böylece temelli bir çözüme ulaştırılması da önemli bir planlama hedefi olarak beliriyor. (örnek cümle) Bir şeyi bir yerden bir yere aktarma: Vergi borçlarını ödeme yöntemlerinden biri de yüküml…

Ulaştırma, taşıma işi, nakil: 1927 yılında, Münakalat (Ulaştırma) Bakanlığı'na bağlı olarak Devlet Demiryolları ve Limanları Umum (Genel) Müdürlüğü'nün kurulması ile devlet fiilen demiryolu ve deniz yolu işletmeciliğine başl…

Kamuya (halka) duyurulmak istenilen şeyleri yüksek sesle haber vermeyi iş edinmiş olan kimse, tellal : Bir münadi avazı çıktığı kadar bağırıyor ve şöyle diyordu: "Ey Kureyşliler, bu Peygamber, hak bir peygamberdir. Kurtulmak is…

Yakarış. (edebiyat) Yüce Allah'a yakarmak ve istekte bulunmak (dua) amacıyla yazılan kaside (şiir). Münacat, Klasik Türk şiirinde, genellikle kaside biçiminde kaleme alınan ve konusu Allah'a yakarış, af dileme, yalvarma …

Seçkin (benzerleri arasında niteliklerinin yüksekliğiyle göze çarpan): Ömrünü, Türk-İslam ülküsüne hizmetle geçiren inandığı dava ve ülküsü uğruna hiçbir fedakârlıktan kaçınmayan büyük bir dava adamı, mümtaz bir insan... (İlgili cü…

Olabilir, olabilen, olanaklı: Eğer Dünya Güneş'e daha yakın olsaydı yeryüzündeki su buharlaşır ve yaşam mümkün olmazdı. Mümkün mertebe: Olabildiğince: Günlük hayatta insanlar arasına çıkılamayacak türden elbiselerle mümkün m…

İnanan, inançlı, imanlı, mutekit. Müslüman. Kelime anlamı itibariyle mümin, inanan demektir. İslam akaidine göre mümin Yüce Allah'a, Peygamberlerine, meleklerine, gönderdiği kitaplara, ahiret gününe, kaza ve kadere inanan…

İyiyi, kötüyü, doğru ve yanlışı ayıran, seçen: İnsanı hayvandan ayıran mümeyyiz vasfıdır. (İlgili cümle kaynağı: İbrahim Canan) Ayırt eden (temyiz eden). Sınavlarda sorular sorarak yeteneklileri ayıran kimse. Yazıları beyaz kağı…

Mümessil, hak ve görev bakımından birinin veya bir topluluğun adına davranan kimse, temsilci: Ticari mümessil, ticari biçimde işletilen bir kurumu, sahibi tarafından işleri yönetme, temsil etme ve kurumun imzasını kullanarak vekil s…

Bol ürün veren, verimli, bereketli, bolca biten, bitek: Dedemden miras kalmış olan Adapazarı'ndaki 68 dönümlük mümbit toprağın satılması gündeme geldi (A. Y. Özemre). Bahçeler ve bağlarla bezenmiş mümbit toprakları geride bırakı…

Benzeyen, andıran –e benzer, gibi: Bu ve buna mümasil sözler, iddialar daima insanlar arasında var olacaktır (İlgili cümle kaynağı: Ö. Seyfettin). Önceden kararlaştırmamış olurlarsa mümasil işlerde mümasil işçilere adet ve teamüle g…

Bir işle devamlı meşgul olmanın kazandırdığı el yatkınlığı, yatkınlık, ustalık, hüner: Bu hususta hasıl olacak meleke ve mümarese öyle üç günde, dört günde hatta on günde elde edilemez. (İlgili cümle kaynağı: Meclisi Mebusan zabıt …

Engel olma, karşı koyma, mani olma: Cihadın en efdali odur ki; eğri yolda olup hakka karşı mümanaat gösteren en cebbar hükümdarlara, kumandanlara karşı hak söz söylemektir. (Yılmaz Yenidinç) Mümanaat etmek: Engel olmak, karşı ko…

Osmanlı Devletinde devlete ait rüsum ve vergilerden birinin toplanmasını götürü olarak üzerine alan kimse, kesenekçi: Mültezim devlet adına vergi toplamaya yetkili kişidir ve bu sisteme de iltizam sistemi denilmektedir... Mültezim t…

Güler yüz gösteren, hoş davranan: Kibar ve mültefit bir insandı. (derleme cümle) İltifat eden, iltifatkar: Her zamanki nezaketi, güzel yüzü ve mültefit sözleri ile bizi karşıladı. Dikkate alan, önem veren (kimse): Selam verdim, r…

Suriyeli mülteciler Başka bir ülkeye sığınmış kimse. Sığınan, korunup gözetilmek istenen. Mülteci ülkesinde iç savaş, dini, siyasi, ekonomik vb. nedenlerle yurdunu terk edip başka bir ülkeye sığınmış, yerleştiği ülke tarafı…

Özel mülkiyet Mülk iyeliği, sahiplik: Özel mülkiyet. Mülkiyet hakkı : (hukuk) Yasa ya da öteki düzenleyici kurallarla sınırlanmış olarak, bir mal üstünde en geniş tasarruf (istediği gibi kullanma) olanağını veren hak. Mülk…

Devlet yönetimindeki sivil görevliler sınıfı. Asker olmayanlar sınıfı: Mülkiye memuru. Osmanlı Devleti'nde, üst düzey sivil kamu görevlileri sınıfı. Mülkiyeli: Siyasal Bilgiler Fakültesi öğrencisi ya da bu fakülteyi biti…

Bir ülkeyle ilgili olan. Ülke yönetimine ilişkin. Asker sınıfı (askeri erkan) dışında kalan, sivil: Mülki erkan. Mülki erkan: Genelde il, ilçe yönetimi gibi kademelerde görev alan sivil devlet görevlileri. Mülki idare: İl …

Tapulu mülk Ev, dükkan, arsa, arazi gibi taşınmaz mal: Bunca mülk babasından kalmış. (derleme cümle) Bir devletin ülkesi: "Adalet mülkün temelidir" Vakıf olmayıp doğrudan doğruya birinin malı olan yer ya da yapı: …

İçe doğmuş, birinin içine doğmuş, esinlenmiş, esinlenilmiş: Yazıların hemen hepsi, güncel olaylardan mülhem yazılardır. Mülhem olmak: Esinlenmek: "Kur'an'da buyrulduğundan mülhem olarak, ben de bana herhangi bir sık…

Bir bütüne katılanlar, mülhak olan, eklenen şeyler, ekler, ilaveler, katmalar: Bir belgede Yunus Emre vakfından ve bu vakfın mülhakatından olan bir tarladan söz edilmektedir. (İlgili cümle kaynağı: İ. Ateş) Bir merkeze bağlı veya …

Bağlı, bir bütüne sonradan katılmış olan, eklenmiş, ilhak edilmiş: Kişinin mürşidine duyduğu bu muhabbet onu, yolunun büyüklerine ve neticede Allah ve Resulü'ne mülhak eder. (İlgili cümle kaynağı: F. Çıtlak) Bir asker karargah…

Dizelerinden her biri başka dille yazılmış şiir: Mülemma manzumede bir mısranın bazı kelimelerinin hatta bazı beyitlerinin değişik dillerde yazılmasına denir. Eski edebiyatta bir bölümü Türkçe, bir bölümü Arapça ya da Farsça söyle…

Bir işe girmek için bir süre parasız olarak o işe devam eden: Osmanlıda en istidatlı gençler, hariciyeye mülazım olarak girer, pişe pişe, kademe kademe yükselir, öyle bir siyasetçi haline gelir ki, düşmanın ne düşündüğünü, gelecekt…

Yumuşak huylu: Arkadaşlarımızdan biri çok mülayim, kızlarla pek muhabbeti olmayan, hemen kızaran utangaç biriydi. (İlgili cümle kaynağı: Enes Başak) Uygun, hoş görülebilir: Mülayim bir teklif. (coğrafya) Ilıman hava. Mülayim…

Yumuşak huyluluk, uysallık, mülayimlik: Beşeri münasebetlerin iyi bir istikamette gelişmesinde mülayemet ve tatlılık, dinimizde baş köşeyi işgal eder (İ. Canan). Biraz ironik karşılık vermek geldi içimden, ama, yine de incinmemesi …

Buluşan, görüşen, kavuşan: Koydu mahlasımı hem Ali Baki / Şükür maksuduma kıldı mülaki... Mülaki olmak: Kavuşmak, buluşmak, görüşmek: "Muhakkak ki mümin, tam vefat anında Allah'ın rahmeti ve mağfireti ile müjdelendiğind…

Mülakat Buluşma, görüşme, kavuşma. Bir işe alınacak adaylar arasından seçim yapabilmek, davranış ve düşünceleriyle ilgili bilgi edinmek amacıyla bir kimseyle yapılan sorulu cevaplı görüşme, iş görüşmesi: Mülakat sonrasında i…

Düşünceler, görüşler: Efendim arkadaşlarınıza arz ettiğim mülahazat bunlardı. Mülahazat hanesi : Bir defter ya da cetvelde bir şey hakkındaki düşüncelerin yazılacağı sütun, düşünceler hanesi. Mülahazat hanesini açık bırakmak : (…

Düşünce, görüş, fikir: Kendi haline bırakıldığında sahibini olumsuz mülahaza ve tavırlara çeken nefis, yüzü hakka dönük irade, idrak ve şuur gibi duyguların emri altına girmesi halinde müspete dönüşür ve insanın yükselmesine hizmet …

Kazanılmış, elde edilmiş, edinilmiş: İsim, servet ve şöhret gibi unsurları müktesep prestij olarak sınıflayabiliriz. (İ. Bardakçı) Müktesep hak: Kazanılmış hak: TTK. 385. madde müktesep haklardan söz etmekle beraber, bunları tan…

Edinilen bilgiler, edinç: Bir millet, atalarından tevarüs ettiği ve şimdilerde de yeni terkip, yeni biçim, yeni şekillere sokarak değerlendirdiği topyekun zihni, fikri, ilmi müktesebat ve zenginliklerini, ancak bütün bunları kucakla…

Misafir ağırlamayı seven, ikram eden, konuk sever (kimse): Hz. Muhammed, müşriklere dahi yeri geldiğinde yardım eden alicenap, mükrim ve pek halim bir Peygamberdi (A. Z. Atabey). Muslihiddin Adil'e göre Türkler, cesur ve cengave…

Yinelenmiş, tekrarlanmış: Aynı işlemin birden fazla kez deftere kaydedilmesi mükerrer kayıt olup bu kayıtlar muhasebe hatası kapsamındadır (E. Ceylan). Şekerin üçüncü kez kaynatılarak mükemmelleştirilmiş haline de "mükerrer&quo…

Eksiksiz, kusursuz, tam, yetkin, dört dörtlük. Çok güzel, harikulade, şahane. Örnek cümle: Halbuki kainatta insan elinin karışıp karıştırmadığı her şey, gayet mükemmel ve son derece güzeldir. Mükemmel olan bir şey ise, son dere…

Mükellef vergi ödeme yükümlülüğü olan kişidir Bir şeyi yapma zorunluluğu olan, yükümlü: Ne yapalım; herkesin bir vazife ile mükellef olduğu bu dünyada biz de bu suretle vazifelenmişiz. (İlgili cümle kaynağı: S. Ayverdi) (muh…