Yüzleşme, yüz yüze gelme, karşısında olarak: Sizler vakit vakit nefsinizle muvacehe yapın, ancak zaruret halinde biz fakir kıtmire tahriren müracaat edin... (İlgili cümle kaynağı: İsmail Hakkı Altuntaş) Muvacehesinde: Bir durum …

Öğrenmiş, haber almış, bilgi edinmiş, vakıf olmuş: Yüce Allah'tan başkası gayba muttali olamaz, bilemez. (Y. S. Kıran) Muttali olmak : Bir durumdan haberi olmak, bir durum üzerine bilgi edinmek: Keşf, perdenin açılması ve yük…

Mutluluk Mutluluk çok göreceli bir kavram olmasına rağmen genel olarak insanın içinde bulunmuş olduğu maddi ve manevi hallerden razı olduğunda meydana gelen duygudur. Gerçekleşen şeylerin istediği şeylerle örtüşme durumudur.…

İtaat eden, boyun eğen, uyan, tabi olan (kimse): Her kim ki muti olur Yüce Allah'a ve Resülullah (sav) Hazretlerine; o muti olanlar o kimselerdir ki, Allahü Teala onları nimetlendirmiştir (Nisa Suresi 69. Ayet). Emre muti, namus…

Mutfak Bir yapının yemek hazırlamak için kullanılan ve yemek yapma işinde gerekli çeşitli gıda malzemesi ve pişirme araç ve gereçlerinin bulunduğu odası: Günümüzde mutfak, yiyeceklerin hazırlandığı, yendiği, depolandığı, yiye…

Özenilmiş, özenli bir biçimde yapılmış, itinalı: Mithat gelmeden mutena bir sofra hazırladım. (İlgili cümle kaynağı: Perihan Karayel) Seçkin, önemli: İslam matematik tarihi, bilim tarihi içinde mutena bir yere sahiptir. (İrfan Yıl…

Dairelerde, iş yerlerinde bazı para işlerine bakan görevli: Mutemet, içinde fabrika işçilerinin 15 bin doları biraz aşan haftalığı bulunan iki metal kutu taşıyordu... (Sevil Atasoy) Kendisine inanılıp güvenilen, itimat edilen kims…

Bir dine inanan ve dinine bağlı olan, itikat eden, itikadı sağlam, inançlı, imanlı, mümin, dindar: Samih derviş-nihad, aşık, ehl-i dil, yüreği yanık, mutekit bir zattı (A. Celepoğlu). Zira o Muhiddin-i Arabi'nin dediği gibi &qu…

Aşırılık bulunmayan, orta halli, orta dereceli, itidalli: Hırsın mutedil seviyede, ihtirasa dönüşmemiş olanı, insanı, ticari hayatta, gündelik ve ilmî hayatta muvaffak kılacak bir motivasyondur (H. K. Yılmaz). Düşünce, iş ve davran…

Hatırı sayılır, saygın, itibarı olan: Demek ki güzel söz söylemek, yani güzel konuşmak, iyi bir hatip olmak cemiyette, insana muteber bir yer kazandırıyor... (Halide Alptekin) İnanılır, güvenilir: Eğer sizce benim imzam muteber de…

Zarar görmüş, zarara uğramış: En çok mağdur, en çok mutazarrır, en çok aldatılan, en çok ezilen insanlar ise Müslümanlar... (İlgili cümle kaynağı: Mahmud Es'ad Coşan) Mutazarrır olmak: Zarar görmek: Karilerimizi mutazarrır e…

Aracı, aracılık eden, vasıta olan: O, Asya'nın cihan değer hazinesini Avrupa'ya tanıtan bir mutavassıt oldu ve bu şerefi hayatıyla ödedi (S. Ayverdi). Orta, ortalama: Tarih-i Osmani'nin mutavassıt devirlerinde, aleleks…

Mutasyona uğramış yılan Değişinim. Gen değişinimi. Herhangi bir canlının veya canlı hücresinin dokularında ve yapısal özelliklerinde kendiliğinden veya bir dış etkene (radyasyon, ışın, ilaç vb.) bağlı olarak gerçekleşen düz…

Alışılmış, alışılan: Bütün alış-verişlerin sonunda, duyulması mutat olan söz, esnafın: "Bereket versin," temennisine, müşterinin de: "Bereketini bul!" karşılığını vermesidir. Her zamanki: Mutat sağlık kontrolle…

Mutasavvıf, tasavvuf ehli olan, tasavvuf yolunda ilerlemiş kimse. Tasavvuf yolunun büyüklerinden Abdülkadir Geylani (k.s.) Hazretleri mutasavvıfı "Rabbi için her türlü bağ ve her endişeden sıyrılıp Allah'tan başkasına t…

Zihinde canlandırılan, hayal edilen, tasarlanan, tasavvur edilen: Asım Kitabı iki gerçek ve iki mutasavver kişiden söz eder (M. A. Ersoy Bil.Ş.). Dünyaya o "mutasavver" yükseltiden bakınca, burada olup bitenleri bir karınc…

Kendinde kullanım hakkı olan, elinde bulunduran, bir şeye sahiplik (tasarruf) eden: Her kim, başkasının mutasarrıf olduğu emlak ve araziyi tamamen veya kısmen zapt ve tasarruf etmek için hudutlarını değiştirir veya bozarsa iki ayda…

Gösterişli, görkemli, şatafatlı, tantanalı, debdebeli: Safiye Sultan için oldukça mutantan bir düğün yaptırdı (M. Arslan). Beylerbeyi hazretleri bu şekilde mutantan, şevket ve sayısız asker ile Budin ovasına geldi (V. Çabuk). Dışarı…

Uyuşmuş, uzlaşmış, anlaşmış olan: Atatürk'le şu noktada mutabıktılar ki "siyaset yaparak veya yalvararak değil, memleket ancak kuvvetle kurtarılabilirdi." (S. Irmak) Uygun, münasip: Kurultayın kararları töreye mutabı…

Uyuşma, uzlaşma, anlaşma, fikir birliği: Ona güvenmişti. Aralarında sessiz bir mutabakat vardı. (İlgili cümle kaynağı: Doğan Sofracıoğlu) Uygunluk. Uyum: "Görmüyor musunuz; Allah, yedi göğü birbirleriyle bir mutabakat içinde…

Mutluluk: "Mut" huzura, sevgiye giden nazik bir yol; "mutluluk" o yolda açan renk renk çiçek; elvan elvan koku... (İlgili cümle kaynağı: Özcan Temel) Bütün özlemlerimizin eksiksiz ve sürekli bir yolda yerine ge…

Muşmula (döngel) Muşmula, gülgillerden, gövdesi eğri büğrü, dallı budaklı küçük bir ağaç ve bu ağacın toplanıp bir süre bekletildikten sonra kararıp yumuşayarak biraz tatlılaşması ile yenebilen hamken mayhoş, buruk ve beş çeki…

Muşamba (1) Su geçirmeyecek bir duruma getirilmek için bir yüzüne sıvı halde kauçuk ya da yağlı boya sürülerek hazırlanan esnek bez. Genellikle yer döşemesi olarak kullanılır: Evin tabanı yağlıboya ile boyanmaya, daha sonrala…

Izdırap ve acı çeken: Aynı dertten muzdarip olanlar acılarıyla dertlendiler. Üzüntülü: Nureddin Hoca çeşitli izahlar getirmeye çalıştı ise de Şehzade Yavuz'un muzdarip ve sıkıntılı olduğu her halinden belliydi. (İlgili cümle k…

Muson iklimi, tropikal iklim özellikleri taşıyan Güney, Güneydoğu ve Doğu Asya’da etkilidir. Görkemli yağmur bulutları, aralıksız yağış ve güçlü rüzgarları başta gelen özelliğidir ve en yağışlı iklim tipidir. Muson, yaz ve kış…

Musluk Takılmış bulunduğu boru ya da kabın içindeki sıvıyı istenildiği zaman istenilen miktarda dışarı akıtabilecek bir düzende yapılmış açılır kapanır aygıt: Sana dağların kucaklarından akıp gelen sudan ikram etmek isterdim; …

Musiki bilen, musiki ve müzikle uğraşan kimse. Musikişinas daha çok Klasik Türk Sanat Müziği ve eskilere ait müziklerle uğraşan, çalan ve dinleyenler için söylenir: İkinci Sultan Mahmud, bir musikişinas olduğu gibi, Türk musikisinin…

Musiki Müzik: Musiki kelimesi müzik anlamına gelse de halk dilinde daha çok Klasik Türk Sanat Müziği için kullanılır. Kulağa hoş gelen sesler dizisi. Eskilere ait müzikler: Çok insan anlayamaz eski musikimizden / Ve ondan a…

Musikar (pan flüt) Gagasındaki deliklerden rüzgar estikçe türlü nağmeli sesler çıktığına inanılan bir masal kuşu, kaknüs kuşu. Farsça metinlerde musikinin atası olarak geçer. Kadın başlı, yılan kuyruklu, süslü tüylü, güzel se…

Beklenmedik bir anda gelen felaket, sıkıntı veren şey, bela: Başınıza gelen herhangi bir musibet, kendi ellerinizle işledikleriniz yüzündendir. Bununla birlikte Allah çoğunu affeder (Ayet: eş-Şûrâ, 42/30). (mecazi) Uğursuz: Karşı…

Sanatla yapılmış, bir usta elinden çıkmış, sanatlı: Hasan Karahisari musanna hattıyla "Allah gökleri ve yeri, düzenleri bozulmasın diye tutuyor" ayetini caminin cennete benzer her bir kapısının kitabesine yazdı. (İlgili c…

Musandıra Musandıra, eski evlerde yatak yorgan konulan yer, yüklük; kilerde, mutfakta yüksek ve geniş raf veya dolap. Mutfakta, kilerde ve bazı odalarda dolapların sergen düzeyinden sonrası tavana kadar açıktır. Bu boşluğa mus…

Beş vakit namazını kılan: İnsanı hayretle sevinçlere gark edecek şekilde, hepsi musalli, dürüst, faziletli, birlik, beraberlik, tesanüt ve muhabbet içinde, iman ve İslam davasını yaymaya kararlı gençlerdi. (İlgili cümle kaynağı: M. …

Musalla taşı Camilerde cenazeyi koyup önünde namaz kılınan yer. Namaz kılmaya özgü açık yer. Musalla taşı: Namazı kılınmak için üstüne cenaze konulan uzun masa biçimindeki yüksekçe taş: Bir namazlık saltanatın olacak / …

Patlıcan musakka Halka halka veya küçük parçalar halinde doğranarak, soğan, kıyma et ile pişirilen sebze yemeklerine verilen genel isim. Musakka, kemikli et ve patlıcanla yapılan, nefis bir sebze ve yaz yemeğidir. Musakka, Kay…

Sohbet, arkadaşlık eden kimse. Yol kardeşi. Tatlı konuşmaları ile büyüklerin, özellikle padişahların güzel zaman geçirmelerini sağlamakla görevli kimselere verilen unvan: Musahip padişahların hususi maiyeti olup gerek saray ağala…

Düzeltici, düzeltmen: Bir gazetede musahhih olarak çalışıyordu, dil ve imla yanlışlarını düzeltiyordu. (örnek cümle) Sahih yani doğru hale getiren: Kur'ân-ı Kerim birçok konuda da musahhih (yanlış bilgi ve haberleri tashih edi…

Konuşma, görüşme, söyleşi: Padişah, her imkan ve fırsatta ilim adamlarıyla musahabe ve mübahaselerde bulunur, bilhassa devrin teamülü gereğince münazaralara karşı adeta tiryakilik gösterirdi. (İlgili cümle kaynağı: S. Ayverdi) (ed…

Denetleme işini yapan görevli, denetleyici, denetçi, müfettiş: Murakıp ve murakıp muavinleri yemin etmedikçe re'sen murakabe (denetleme) vazifesi göremezler. (A. Gündoğdu) (din) Gözetleyen, denetleyen, murakabe eden: İlk defa…

Kendi iç evrenine bakma, içe bakış. Denetleme, denetim, denet. Yüce Allah'ın huzurunda yaşıyor olma duygusu. (din) Kulun, bütün hallerinde Allahü Teâlâ'nın kendini gördüğünü bilmesi ve O'nu unutmaması ve kontrollü y…

Ölümüyle miras bırakan ve hakkında miras hukuku hükümlerinin uygulandığı (vefat etmiş) kişi: Mirastan ilk olarak murisin cenaze masrafları karşılanır. İkinci olarak murisin borçları ödenir... Veren, kazandıran, gerektiren, sebep o…

Murç Murç, arkasına ağır bir çekiç darbesi vurularak genellikle beton kırmakta ve taş işlemekte kullanılan 20-30 cm uzunluğunda sivri uçlu çelik kalemdir. Örnek cümle: Derhal ocağa dönüp çelikten büyük bir murç ve büyük bir ba…

İstek, dilek: Toy meclisi bittikten sonra Han "Söyle muradını yerine getireyim" der. (O. Uyanık) Amaç, gaye: "Sabaha kadar bu akrep yuvasında tıkılıp kalmaktan muradın nedir? Hâlâ anlayamadık!" (N. F. Kısakürek)…