Övünce, onurlanma, övünme, iftihar etme: Fatihler, Selimler, Türkün birer mefharet ve şeref destanlarıdır (M. E. Bozkurt). Peygamberimize (s.a.v.) beslediği samimi sevgi, sadakat ve hizmette en önlerde yer alan O zata (Eyüp Sultan) …

Bağışlayıcı, hoşgörülü anlamlarında Yüce Allah (c.c.)'ın sıfatlarından: "Yedi kat gök, dünya ve onların içinde olan herkes Allah'ı takdis ve tenzih eder. Hatta hiçbir şey yoktur ki O'na hamd ile tenzih etmesin. Ne v…

Gaza (Arapça) Allah (c.c.) uğruna yapılan savaş, kutsal savaş. Gazanız mübarek olsun : Eskiden Padişahın sefere çıkmadan önce orduya hitaben söylediği "Allah şaşırtmasın, Allah muvaffak olmamızı sağlasın" anlamına gel…

Yatılı okul veya yatılı eğitim alan öğrenci: Dr. Abdullah Cevdet, kendisine Quartier Latin'de vakit geçirmemesini, leyli olarak bir okula girmesini tavsiye eder. (Y. Kemal) Geceye özgü: Ona, Hz. Muhammed'in (sav) imanını y…

Mevlit kandili Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)'in doğduğu gece olup kamer aylarından rebiyülevvelin on ikisine rastlar. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)'in doğumundan ölümüne kadar geçen olayları a…

Şeriat, Arapça kökenli bir sözcük olup; "yol, mezhep, metot, adet, insanı bir ırmağa, su içilecek bir kaynağa ulaştıran yol" anlamına gelir. İslam dinindeki terimsel anlamı ise "ilahi emir ve yasaklar toplamı"…

Kutsal Emanetlerden Efendimizin hiç can almamış olan kılıçları Güçlü bir ilahi saygı ve sevgi uyandıran, aynı hissiyata sahip olamayan kişilerce de mutlaka saygı duyulması gereken değerler ve değerli şeyler: Kutsal Topraklar,…

Efendimize naat Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)'in niteliklerini övmek ve O'ndan şefaat dilemek için yazılan kaside: Şairler en çok, naat yazdıkları zaman mutlu olmuşlar, naat yazınca O'na yakın olmuşlar, naa…

Yüce Allah'ın İlahlık, Rablık sıfatıdır: Allah'ın bilinmesi; mevcudiyetinin ve uluhiyetinin tanınması demektir ve imanı gerektirir. Bu nedenle de iman; Allah'ın varlığını ve uluhiyetini bilmek, tanımaktır. (İlgili cümle …

Mescidi Nebevi Efendimizin İstiharathaneleri Nebevi, Efendimiz Hz. Muhammed sallallahü aleyhi ve selleme değin, onunla ilgili demektir. Peygamberlik, peygamberle ilgili. İslam hukukunda Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.) vası…

Hırka-i Şerif (Saadet) Hırka-i Saadet (Hırka-i Şerif) Efendimizin (s.a.v.)'in Topkapı Sarayında gümüş sandık içinde saklanan hırkasıdır. Osmanlılarda halifeliğin alameti sayılır. Hırka-i Saadet Dairesi, Topkapı sarayınd…

Hz. Hızır aleyhisselam (tasviri) (halk dilinde) Peygamber ya da İlahi gizleri bilen büyük bir ermiş olan, zor durumda, başı dertte olanların yardımına koşan, ak sakallı, kır atlı, ölümsüz zat. (edebiyat) Divan edebiyatının…

Maazallah "Allah (c.c.) korusun", "Allah esirgesin" anlamında kullanılır: En basiti; Şer'an saygı göstermek vacip olan şeylere hakaret ve saygısızlık, küfrü gerektiren sözler ve ameller, maazallah, insanın di…

Lahavle, " Lahavle ve la kuvvete illa billahil aliyyül azim " biçiminde söylenen "Allah (c.c.)'tan başka hiç kimsede (gerçek) güç ve takat yoktur." anlamlı cümlenin kısaltılmışıdır. La havle çekmek (okumak…

Efendimizin Kılıcı Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed Sallallahü Aleyhivessellem'in kılıcı İstanbul Topkapı Sarayı Kutsal Emanetler bölümünde saklanmaktadır. Kılıç boyu 99 cm’dir. Sadece bıçağı orijinaldir. Kabzası, kını ve …

Hz. Pir Şeyh Şaban-ı Veli (Kastamonu) Bir tarikatın kurucusu: Halvetiyye tarikatının Şabaniyye kolunun kurucusu olan Hazreti Pir Şeyh Şaban-ı Veli 1481 yılı berat kandili gecesinde Kastamonu'da dünyaya gelmişti. Bir mes…

Miraç, Peygamber Efendimiz (s.a.v)' in göğe yükselerek Yüce Allah (c.c.)'ın huzuruna kabul edilmesi olayıdır. Miraç hadisesi iki safha da meydana gelmiştir. Efendimizin bir gece Mescid-i Haram'dan Mescid-i Aksa'ya ya…

Kur'an-ı Kerim Kur’an-ı Kerim, alemlerin Rabbi olan Allah’ın kelamıdır. O’nun yüce muradını beyan eder. O’nu tanıtır, O’na sevk eder. O’nu sevdirir, O’nu zikrettirir. O, bir ucu Rabbimiz de bir ucu bizde bulunan, iman ve a…

Şeyh Şaban-i Veli Türbesi (Kastamonu) Bir tarikatın en yüksek aşamasına ulaşan, tarikatı yöneten, Allah'a ulaşma yolunda isteklilere rehberlik etmek ve onları irşad etmek ehliyet ve liyakatine sahip bulunan kamil insan, m…

Efendimize Salat ve Salavat Namazlar, salâtlar. "Allah'ım, (Efendimiz) Hz. Muhammed'e ve O'nun soyundan gelenlere salât eyle, onların şeref ve kadrini yücelt" anlamına gelen "Allahümme salli ala se…

Mutlu mesut yaşama, mutluluk, bahtiyarlık: Yine anlıyorum ki kadınlar olmasa, aşk olmasaydı aile, saadet olmadığı gibi milliyetler de olmayacak, biz insanlar dünyada sefil, ihtirassız, şanssız, rekabetsiz, miskin, perişan ve nebatat…

Uğurlu, mübarek, iyilik getiren: Kutlu kelimesinin kökü olan "kut" sözcüğü ise uğur, baht, talih, mutluluk, saadet, ilahi feyiz, ilahi lütuf, ilahi bir kaynaktan gelen rahmet ve bereket anlamlarına gelir. Kutlu Doğum Ha…

Vahiy Vahiy, Yüce Allah'ın dilediği hükümleri ve gerçekleri peygamberlerine bildirmesi olayıdır. Vahiy kelimesi lügatte "gizlice konuşmak", "gizli kalbe bildirmek" ve "gizli söz" gibi manalara…

Allah'ın buyruklarını yerine getirme, Allah (c.c.)'a gösterilen saygı davranışı, tapınma, tapınış: Namaz bir ibadettir. İbadet etmek : Allah'ın buyruklarını yerine getirmek, Allah'a kulluk etmek, tapmak. İbadetha…

Allah ile ilgili deyimler ve anlamları Allah İçinde Allahü Teâlâ'nın adı geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler: ( atasözlerine geç ) Allah! (Allah'ım!) : Şaşkınlık, hayranlık belirtir: "Allah, yaşadı…

Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (sav)'in tasviri resimleri Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)'in Şecereleri Peygamber Efendimiz aleyhisselatu vesselam, Hz. İbrahim'in büyük oğlu Hz. İsmail'in ale…

İslam'da bir kavram olan ve Kur'an'da geçen Allah'ın 99 adından biridir. Halim, acele etmeyen, günahkarların cezasını vermeye güç yetirdiği halde bunu acele yapmayıp, onlara yumuşak davranarak cezalarını geriye bıra…

Mushaf (Arapça) Kur'an-ı Kerimin bir başka adıdır. Yemame Harbinde birçok Kurra (hafız) şehit olunca, hilafet Kur'an'ın bir araya toplanmasına gerek duydu. Hz. Ömer Efendimizin teklif ve tavsiyesi ile Hz. Ebu Bekir Ef…

Halife Hz. Ömer Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)'in vekili ve Müslümanların din başkanı: Efendimizin vekili olarak görev yapan dört büyük halife sırasıyla Hz. Ebubekir, Hz. Ömer, Hz. Osman ve Hz. Ali efendilerimi…

Şeyh Şaban-ı Veli Hazretlerinin Külliyesindeki Cami içinde bulunan halvethanelerden biri (Kastamonu) (Arapça) Tenhaya çekilme, yalnız yaşama, halktan ve kalabalıktan kaçma. Tenha ve kapalı yer. Hamamlarda tek kişinin yıkan…

Sultanahmet Camii Müslümanların ibadet etmek için toplandıkları, en gelişmiş durumunda büyük bir dış avlunun ortasında yer alan şadırvanlı iç avlu ve kubbeli asıl yapı olmak üzere iki bölümden oluşan minareli ibadethane: Müsl…

Hat Sanatı - Allah yazısı (c.c.) Çizgi. Güzel yazı, kaligrafi: Hat sanatı. Yol, geçek: Demiryolu hattı. Sınır: Savunma hattı. İletişim, taşıma vb. sistemlerde bağlantıyı sağlayan yol: Telefon hattı. Yüzü biçimlendiren çi…

Sıkarak bağlama. (tasavvuf) Ahilikte ve kimi tarikatlarda tekke şeyhinin kuruma gireceklere kemer bağlaması ve bu nedenle yapılan tören. Şeti Cebrail (a.s.)'in Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)'e, sonraları Peygamber Efendi…

Kabe Kabe, biz Müslümanların hacı olmak için gittiğimiz, namaz kılarken kıble olarak yöneldiğimiz, çevresinde dönerek tavaf ettiğimiz ve aynı zamanda Dünya'nın altın oran noktasında bulunan Mekke'deki Kutsal Yapıdır: A…

Gaffar, Allah (c.c.)'ın sıfatlarından. Bağışlaması çok olan, affedici demektir: Allah'ım bana verdiğin bütün mal-mülk ve nimetlerin, şükrünü hakkıyla yerine getirmeyip, bütün mülkün sahipliğini kendimde bilmekten tövbe ettim…

Liva-i Saadet Sancak, bayrak: "Liva-i Osmani: Osmanlı sancağı, Liva-i zafer: Zafer bayrağı." (tarih) Osmanlı Devletinde vilayet (il) ile kaza (ilçe) arasındaki idari bölüm, sancak: Bu uygulamaya göre Osmanlı topra…

Bismillahirrahmanirrahim (Besmele) "Rahman ve rahim olan Allah'ın adıyla" anlamına gelen ve dinimizde bir işe başlarken söylenen Arapça "Bismillahirrahmanirrahim" sözünün adı. Besmele, helal bir işe ba…

Ümmet-i Muhammed Bir peygambere zamanında inanıp onun yolunu benimseyen, Allah'a iman çağrısını kabul eden ve o peygambere tabi olan kimselerin oluşturduğu topluluk: Günümüzde son peygamber, Efendimiz Hz. Muhammed (sav) olduğu …

Kutlu Doğum Haftası için hazırlanmış bir çelenk Halka biçiminde çiçek ya da yapraklı dal demeti. Eskiden kadınların başlarına taktıkları mücevher ya da maden sorguç. Kuşun kanadındaki iri tüyler. Balede kolların hafif bir …

Namaz. Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)'e saygı belirtmek için okunan dua. Allahümme salli ala Muhammed ve ala âli Muhammed , aleyhisselam veya aleyhissalatü vesselam yahut sallallahü aleyhi ve sellem demekle de…

Hafazanallah kelimesinin "Allah (c.c.) bizi korusun" anlamı olup kötü bir olasılıktan söz edilirken kullanılan dilek sözüdür: Talebenin inadı yüzünden hafazanallah bir mesele çıkacak diye ödüm kopuyordu. (İlgili cümle kayn…

Peygamber Efendimizin Ehlibeyti Peygamber Efendimiz (sav)'in Kendisi, kızı Hz. Fatıma, damadı Hz. Ali ve torunları Hz. İmam Hasan ve Hz. İmam Hüseyin'den oluşan (beş kişilik) ailesine verilen isimdir (Ehlibeyt-i Musta…

İslamî kısaltmalar, İslam diniyle ilgili terimlerin veya ifadelerin kısa ve genellikle harfle ifade edilen formudur. İslamî kısaltmalar, İslamî metinlerde, konuşmalarda veya yazışmalarda sıkça kullanılır ve belirli kavramları hızlı …

Namaz Müslümanların günde beş kez yapmaları dinin beş koşulundan biri olan ve sure ve dua okuyarak kıyam (ayakta durma), rüku (öne eğilme), sücut (secde), kuud (oturma) denilen beden durumlarını kuralınca tekrarlayarak yapılan…

Hayır kapılarını açar Bismillah Bismillah Arapça bir kelimedir. "Allah'ın (c.c.) adıyla" anlamındadır. Bir işe başlarken, o işin kolaylıkla ve güzellikle olması için Allah'ı o işe dahil etmek ve O'ndan ya…

Peygamber Efendimiz Hazreti Muhammed (s.a.v.)'in kural değeri taşıyan sözlerinden her bir tanesi: Hadisler olmasaydı, İslamiyet'i tam manasıyla öğrenemezdik. Allah'ın buyruklarını yeterince anlayamazdık. Müslümana yakış…

Maşaallah Halk arasında genellikle nazar değmemesi dileği taşıyan Maşallah kelimesinin doğru yazılışı ve okunuşu Maşaallah şeklindedir. Maşaallah kelimesi üç bölümden oluşmaktadır: "şey" anlamına gelen "mâ&qu…

Hu Allah hat yazısı Hu, Arapça "O" anlamına gelen ve tarikatlarda kullanılan bir ifadedir. Sufi literatürde sıklıkla Allahü Teala'yı kastetmek için kullanılır. Hu, lahut mertebesi içinde tüm ilahi ad ve sıfatlar…

Hicret (tasviri resim) Peygamber Efendimiz Hz. Muhammed (s.a.v.)'in Mekke'den Medine'ye göç etmesi olup İslam takviminin de (Hicri takvimin) tarih başlangıcı sayılmıştır: Efendimizin Hicreti, Peygamberliklerinin …

Sevgi duygusuyla Türk askerine, özellikle er rütbesindeki askerine verilen ad. Mehmetçik, Osmanlı ve Türkiye'de askerin halk dilindeki ve gönlündeki genel adı: "Allah Allah" nidalarıyla, ellerinde eski tüfeklerle…

Şanı ve şerefi çok yüce olan, çok büyük, çok ulu: Mecd kökünden türeyen kelime, bir şeyde nihayete ulaşma (örneğin övgü sıfatlarında en yukarda olma) anlamındadır. (H. Bayancuk) Yüce Allah'ın isimlerinden (El-Mecid) olup "…

İki kutsal şehir olan Mekke ve Medine: İslam da ibadet aylarında can ve mal güvenliği nedeniyle gayrimüslimlere yasaklanırdı. Haremeyn, Mekke ve Medine şehirleri Haremeyn evkafı : Osmanlılarda Mekke ve Medine'ye hizmet …

Allah yazılı levha - Ayasofya Camii Bir yere asılmak için yazılmış, yazılı tahta. Safiha, tabela eş anlamları. (teknik) Genellikle bir parmaktan daha ince kalınlıkta, sıcak haddelenmiş, geniş ve uzun metal parça. Kalınlığı…

Mangır (Fatih Sultan Mehmet - Konya) Eskiden iki buçuk para değerinde bakırdan yapılmış sikke. (mecazi) Para: Safer oğlum, al şu mangırı, bu senin sermayen olsun! Nargile lülesine konulmak için kömür tozundan yapılan, çab…

Tadı hoş ve güzel olan, lezzetli: Afiyetle yenilen güzel ve leziz yemekler üstüne bol şerbetli tatlılar geldi. (örnek cümle) Hoş, güzel, zevkli, latif: Efendimizin (s.a.v.) en nurani, leziz, kutsi kelimelerini işitmekten kaçan bir…

Nabız Atardamarlara ve özellikle bilektekine parmakla basıldığında duyulan, kan basıncından ileri gelen ve kalbin atışını gösteren kımıldama: Nabzı dakikada 80 atıyor. Ruhsal durum, düşünce, eğilim. Nabız ile ilgili birle…

Öfke ile ilgili deyimler ve anlamları Öfkeden kudurmak İçinde "öfke ve sinir" kelimeleri geçen ya da o anlamda kullanılan deyimler ve açıklamaları: ( atasözlerine geç ) Öfke yüzü göstermek : Çok sinirlendiğini b…

İlerde geri verilmek veya geri alınmak için alınan ya da verilen şey: Ödünç verilen şey hatırlanır, ödünç alınan şey unutulur. (Japon Atasözü) Ödünç ile ilgili deyimler ve anlamları İçinde veya anlamında "ödünç" kelime…

Ay yıldızlı ödül Bir işe, bir başarıya karşılık olarak verilen armağan. Hasmını (rakibini) yenen pehlivana verilen para, koç, inek, at vb. değerli eşya. Bir yarışmada ya da sınavda kazanana verilmek üzere konan armağan. Ha…

Objektif Bireyin kişisel görüşünden bağımsız olan: Objektif doğruyu bulma işini, kendi önermelerini geçerli kılma ve kabul ettirme sanatından ayırmak gerekir. Gerçeğe varmak amacıyla, taraf tutmadan inceleme yapan, hüküm ver…

Uzakdoğu'da bazı ağaçların kabuklarını çizerek toplanan, esmer kırmızı renkte bir süt olup genellikle ahşap eşyaların süslemesinde cila olarak kullanılır. Bu cilanın özel yöntemlerle kullanılmasından oluşan süslemecilik sanatı…

Küçük suç, uygunsuz iş, yakışıksız davranış, kusur: Kabahat bende ki, senin gibi sersemle yola çıktım (C. Kudret). Sizin hiç birinizde kabahat yoktur. Kendime atfi kabahat etmek isterim. (hukuk) Hafif hapis, para cezası ya da mes…

Jako papağanı Jako, papağangillerden, Afrika'nın ekvator bölgesinde yaşayan kırmızı kuyruklu, külrengi tüylü, oldukça iri bir papağan türü. Kafeste beslenebilir ve papağanların en iyi konuşanı sayılır.

Günümüzde bey unvanından farklı olarak özel adlardan sonra kullanılan ikinci derecede bir unvan: "Yeni ev, Rüstem Efendi'ye kiraya verildi." Eskiden "bay" anlamına ve adlardan sonra getirilerek özellikle to…

Ecel Ecel, yaşamın sonunda kaçınılmaz olarak gerçekleşen, alında yazılı olduğuna inanılan ölüm zamanı anlamına gelir. Dinimiz İslam'a göre ecel, ilahi bir planın parçasıdır ve zamanı geldiğinde hiçbir şekilde ertelenemez y…

Daire Bütün noktaları, merkez adı verilen sabit bir noktadan eşit uzaklıkta bulunan eğrinin sınırladığı düzlem. Büyük bir yapının ayrıldığı bölümlerinden her biri: Bir apartmanın her bir aile için ayrılmış bölümü dairedir. …

Bir düşünce, görüntü vb.nin insan belleğinde halihazırda var olan başka bir düşünceyi tetiklemesi veya görüntüyü hatırlatması: Gördükleri kırmızı sıvı, aslında gerçek kan olmasa bile, beyinleri bu sıvıyı kan olarak algılar ve bu da…

Bitkide ve insanda abraş Alaca, benekli. Yüzü, bedeni alaca benekli, lekeli (hayvan ya da insan). Klorofil azlığı yüzünden açık renkte lekeleri olan (bitki yaprağı). Halıda alacalılık, renk bozukluğu, dokunmaya başlanmış b…