(Bir iyiliğe) Erişmiş, erişen: Bu beyit gösteriyor ki hüner kişide değil; mazhar olduğu İlahi tecellidedir. (İlgili cümle kaynağı: M. Kaplan) Bir şeyin ortaya çıktığı, göründüğü yer veya kimse. Mazhar olmak: İyi bir şeye erme…

Kale surlarındaki mazgallar Mazgal, kale duvarları veya surlarda aralarından siper alarak silah kullanmak için tasarlanmış olan girintili çıkıntılı duvar parçaları arasındaki boşluklara verilen ad. Kale, hisar, sur ya da şat…

İstenilmeyen bir durumun oluşuna yol açan kaçınılmaz neden: Bu mazeret, gerçekten de geçerli bir mazeret... (M. Çay) Bir şeyden kurtulmak veya kaçınmak için ileri sürülen gerekçe, bahane: Günümüzde ise yalan etiketlenip, süslenip …

Ele geçirilmiş, zapt edilmiş. Derli toplu, düzenli, düzgün, beğenilen: Mazbut bir insan. Soğuğu, rüzgarı ve yağmuru içine geçirmeyecek doğa olaylarına dayanıklı biçimde yapılmış (yapı). Yazılmış, kağıda geçmiş: Yoksa Viyana muha…

Seçim mazbatası örneği Bir toplantıda konuşulanların yazılı şeklini oluşturan imzalı belge. Bir seçim heyetinin veya kurulunun seçilenlere verdiği "seçildiğini gösteren" imzalı tutanak. Tutanak. Mazbata muharr…

Zarar, ziyan, zarara uğrama: Çirkin huyundan başkalarını, zarara soktuğundan başkalarına mazarrat verdiğinden, gafilsen hiç olmazsa kendi yaraladığını bilirsin ya. Sen hem kendine azapsın, hem başkalarına!.. Fakat ahmaklık, öyle bir…

Mazak Balığı Mazak, kırlangıç balığı familyasından, tekire benzer, 20 - 30 cm, uzunluğunda, Atlantik Okyanusu, Akdeniz ve Marmara'da yaşayan, kırmızı renkli, lezzetli bir balık.

Maytap Çubuk şeklinde olanları elde tutularak, fişek şeklinde olanları bir yere sabitlenerek kullanılan, yakıldığında renk renk parlak ışık ve kıvılcım saçan küçük havai fişek. Maytap ile ilgili deyimler ve anlamları Mayt…

(denizcilik) Yelken indirme ya da "indir" anlamında komut, fora karşıtı: "Güverte lostromosu dikkat! Bir numaralı yelken mayna, bir numaralı yelken mayna." (Y. Bahadıroğlu) (mecazi) Bırakılma, son verilme: An…

Maymunluk yapmak Maymunluk, güldürmek ya da dikkati çekmek amacıyla yapılan tuhaf, komik, anormal hal, hareket, söz ve davranışlar: Pyotr Stepanoviç de büyük bir neşeyle güldü: "Ya, maymunluk yaptığımı anladınız demek, ben…

Maymuncuk Her kilidi açmaya yarar, eğri ve sivri demirden yapılmış çengel. Maymuncuk denen özel anahtarlar, anahtar deliğindeki çıkıntılara uyum sağlayarak pek çok farklı kilidi açabilir. (zooloji) Ergin evrede bağ üzümleri…

Akıcı madde, sıvı: Bu aletin içine bir, iki kilo kadar mayi koymak mümkün olur. (Dr. N. Ö. Ergene) Mayi mahruk: Akaryakıt: Mesela mayi mahruk pahalılığı ve memleket dahilinden tedarik edilemeyişi bizim muayyen mıntıkalarımızda h…

Sıcaktan, mide doygunluğundan ya da mutluluktan gevşemek, uyuklar duruma gelmek, ağırlaşmak: Parkta bankın üzerinde otururken sıcaktan mayışmış olmalıydı (Y. Bahadıroğlu). "Yemekten sonra her zamanki gibi beynim mayışmaya başla…

Tadı az şekerli ve hafif ekşi olan: Kendi bahçesinde yetişen ağaçlarından kopardığı iri, alaca renkli, sulu, mayhoş bir elma sürekli bulunurdu dedemin cebinde ve ne zaman görse mutlaka verirdi. (İlgili cümle kaynağı: D. Kurt) (mec…

Maydanoz Maydanoz, (botanik) maydanozgillerin örnek bitkisi olup Ağustos - Eylül ayları arasında, beyaz renkli çiçekler açan, kazık köklü, 30-100 cm boylarında, damarlı, yeşil küçük, ince dilimli ve güzel kokulu yaprakları bi…

Mavzer Mavzer, adını üreticisi Paul Von Mauser'dan alan, atış hızı dakikada ortalama altı mermi olan eskiden ordularda kullanılan Alman yapımı bir tüfek çeşidi. 740 mm'lik uzun bir namluya sahiptir. Kundak içi mermi yu…

Mavna Mavna (denizcilik) gemilere ve yakın kıyılara yük taşıyan güvertesiz büyük tekne. Mavna daha çok korunaklı veya iç suyollarında yük taşımakta veya sığ limanlarda gemilerin yükleme-boşaltma işlemlerinde kullanılan ve 4…

Öte: "Ufkun maverası" yolculuklarından birincisine bir maden mühendisi ile birlikte, sözde altın aramak gayesiyle çıktı. (Yücel) Görülen alemin ötesi: Haberdar olmaz olmuş maveradan. (Y. K. Beyatlı) Bir şeyin gerisinde,…

Maun ağacı Tespihağacıgillerden, Amerika, Asya ve Afrika'nın tropikal bölgelerinde yetişen, sert, kırmızı kahverengi renkte odunları kaplama ve mobilya işlerinde çok kullanılan bir sıcak iklim ağacıdır. Bilimsel adı Sivete…

Ait olmak, dayanmak, ilgili olmak: Genç doktorun ne mazisinden haberi var, ne de istikbale matuf bir gaye ve ümidin heyecanını tatmış. (İlgili cümle kaynağı: S. Ayverdi) Bir tarafa meyletmiş, bir yöne eğilmiş: Şimdiye kadar Kur…

Matruş Tıraş olmuş, tıraşlı: Çok kimse matruş olduğundan, keramet sahibi değilsin ya, işin iç yüzünü nasıl keşfedeceksin, köseyi nasıl anlayacaksın? (İlgili cümle kaynağı: F. Ilıkan) Matruşluk: Traşlı, sakalsız olma durumu…

Matris Dizilmiş harflerin özel bir mukavva üzerine alınan kalıbı. Dizme makinelerinde üzerinde harflerin dişi kalıbı çıkarılmış küçük bakır külçe, harf baskı kalıbı. Hesap ve kumanda işlerini gerçekleştirmeye yarayan elektr…

Matrak Kalın değnek ya da kalın sopa: Bir matrak darbesi ile çenesini kırmışlardı. (P. Safa) (tarih) Osmanlılar tarafından özel matrak sopası ve yastığı ile oynanan, oynarken kılıç ve kalkan kullanma eğitimi veren askeri bi…

Matrah bir verginin tutarını hesaplamak için temel olarak alınan değerdir. Başka bir deyişle vergisi hesaplanacak olan şeyin fiyatıdır. Örneğin KDV dahil 118 TL'ye satılan bir malın matrahı 100 TL'dir (100 TL + Vergisi [%18 …

İstenilen, aranılan, talep edilen şey: Durup durup pişmek, matlup bir kıvamı bulasıya kadar ateşten ateşe sürülmek lazım geliyor. (İlgili cümle kaynağı: S. Erol) (ticaret) Alacak: Bakiyeler niteliğine göre borç (zimmet) veya alac…

Matla (edebiyat) divan şiirinde, gazel ve kasidenin ilk beytine verilen ad. Doğmak. Gök cisimlerinin doğması ya da doğduğu yer. Matla beyti diğer beyitlerden ayrı olarak kendi arasında redifli ve kafiyeli iki mısradan oluşur.…

Matkap ve değişebilen uçları Delik açmaya yarar aygıt, delgi. Ucundaki burgulu demiri döndürerek yüzeylerde delik açmaya yarayan alet veya aygıt. Matkap uçlarının burgulu ve kanallı olması delme sırasında oluşan talaş ve kup…