Meşe ağacı, yaprağı ve palamudu Meşe (botanik) kayıngillerden, çoğunluğu ağaç, kimileri boylu çalı olan, kışın yaprağını döken ve dökmeyen 200'den fazla türü bulunan, kerestesi dayanıklı tanence zengin bitki cinsi. Bu a…

Dolmuş, dolu, boş karşıtı: Milletin huzura kavuşması için, hiç olmazsa toplumun ekseriyetinin aynı hislerle meşbu olması ve Allah'ın havl ve kuvvetine sığınması gerekir (İlgili cümle kaynağı: O. Şimşek). (fizik, kimya) Doymuş…

Meşale Ucunda, alev çıkararak yanan bir madde bulunan, aydınlatmaya yarayan elle tutulabilen kısa sopa: Gözleri meşale tutan adamın üstüne çivilenmişti. Meşale sönerse etraf kararır, karanlıktan yararlanıp, belki kaçabilirdi.…

Güçlük, sıkıntı, zorluk, zahmet: Biz insanı meşakkat, imtihan ve çile yüklü bir hayata gönderdik. (Beled Suresi 4. Ayet) Meşakkat çekmek: Güçlüklerle karşılaşmak, sıkıntı çekmek, zorlanmak: İmtihan mihnet ve meşakkat çekmek deme…

Mutlu, sevinçli: Orada mesut günler geçirmişlerdi... Mesut olmak: Mutlu olmak, sevinmek. Mesut etmek: Mutlu etmek, sevindirmek: Bu çocuğu, bana bırakırlarsa ne kadar mesut olacağım Yarabbi! O vakit ne geceden, ne fırtınadan, n…

Sorumlu. Üstüne aldığı veya yaptığı işlerden dolayı hesap vermek zorunda olan, sorumluluk taşıyan (kimse): Müslüman olan ve olmakta devam eden bir kimsenin, Müslüman olmazdan önceki yaptıklarından mesul tutulmayacağı hükmü Kur'…

Örtülü, kapalı, gizli: Hak Teala dostlarını gizledi, batını zahirle mestur eyledi (A. Suveydi). Bu meselenin mestur kalmasını asla istemem. Hiçbir cihetini ketm ve tahrif etmeyerek yazacağım. (İlgili cümle kaynağı: N. F. Kısakürek)…

Sarhoş: Sarhoş, içtiği şaraptan dolayı kendisinden geçen kişidir. Fakat edebiyatta "mest" kelimesi ya dünyevi aşkın etkisiyle ya da tasavvufi anlamda tarikat ehlinin ilahi aşkla kendisinden geçmesidir. (İlgili cümle kayna…

Mevlana Hazretlerinin Mesnevisi (Mevlana Müzesi) (edebiyat) Divan edebiyatında, her beytinin dizeleri kendi aralarında uyaklı, aruz kalıplarının genellikle kısa biçimleriyle yazılan, çoğu kez din, tasavvuf, aşk konularıyla …

Dayanak: Meseleye mesnet oluşturan hadisi şerifleri ve bunlara dayanılarak ortaya çıkan görüşleri kısaca zikretmek istiyoruz. (İlgili cümle kaynağı: H. Yüceoğlu) Mevki, makam: Zihin ve ruhları harekete geçirip heyecan kaynaklarını…

İnsan oturan, insan ikamet eden, sakini olan, insanların yaşadığı, şeneltilmiş (yer): Nitekim 1518'deki "viran (virane)" kaydedilmiş olan birçok köyün 1523'te meskun hale geldiği dikkati çekmektedir (M. A. Ünal). …

Sikkeler, metal madeni paralar demektir. Belli ağırlıkta basılmış olan altın ve gümüş paralara meskukat denir. 1876 Kanun-ı Esasisinin 7'nci maddesine göre "meskukat darbı" padişaha ait bir haktı. Cumhuriyetin ilanıyla…

Oturulan yaşanılan barınılan yer, konut, ev, hane, ikametgah: Çünkü o gittiği yerde daha iyi bir mesken bulacağından emindir. (İlgili cümle kaynağı: M. Paksu) Mesken tutmak : (deyim) Bir yere yerleşmek: Yarim İstanbul'u mesk…

Göl kenarında bir mesire alanı Gezinti yeri, gezilecek yer: Ancak babam o küçük bütçesi ile mucizeler yaratıyor, yiyeceğimizden hiç kesmiyor, bizleri sık sık piknik yapmaya, yaz tatillerinde de mesire yerlerine, çadırda kamp y…

Mesir macunu Manisa Mesir Bayramında yapılıp Sultan camisi minarelerinden atılarak dağıtılan, 41 çeşit şifalı nebat ve baharatın ağdalaştırılmış şeker veya bal ile karıştırılmasıyla elde edilen macundur. İlk olarak Hafsa Sul…

Sevinç: Meserret çocukların, yalnız çocukların payıdır. (T. Fikret) Meserretle: Sevinçle: Meserretle dudaklarımdan "Rabbim, bu güzel ayı karanlık bulutlardan esirge! O daima ufukların üstünde adalet timsali gibi parlasın&qu…

Örnek alınacak söz ya da kısa öykü: Bir de mesel vardır, biliyor musunuz? " Kişi kişiyi kendi gibi bilir." (İlgili cümle kaynağı: Ömer Seyfettin) Atasözü. Ders verici, eğitici küçük hikaye veya masal. Mesel, halk arası…

Mescit (mescid) İçinde cuma ve bayram namazları kılınmayan, genellikle resmi olarak görevlendirilmiş imam ve müezzini olmayan camiden küçük ibadet yeri: Mescid, lügatte "secde edilen yer" demektir. Bir terim olarak…

Mesai Çalışma, emek: "İki üç günlük mesaiyle bir sürü karanlık noktayı çözümledin." (O. Aysu) Mesai saatleri : Çalışma saatleri, iş zamanı, iş günü. Mesaiye kalmak (mesai yapmak) : Bir işyerinde yasal günlük iş s…

Yüz ölçümü: Dört kenarlıların mesahası. Yer ölçmesi, yeri ölçmek: Halbuki Kadastro Mektebinden mezun olan efendiler, bu mesaha ameliyatını yapacaklardır. (Meclisi Mebusan zabıt ceridesi) Ölçme, ölçüm: Osmanlı matematikçileri İsla…

Ara, uzaklık. (mecazi) İnsan ilişkilerinde çok içten olmama durumu, resmiyet. Mesafe almak: (deyim) Bir alanda, bir işte, bir çalışmada epeyce ilerlemek. Mesafe bırakmak: Aşırı yakınlığı önlemek için aradaki resmiyeti kor…

Derece, değer, rütbe, konum: Terekeci başı bostancı başının vekili ve aynı zamanda müfettişi mesabesinse idi. (kelime ile ilgili cümle) Mesabesinde: Yerinde, değerinde, hükmünde anlamına gelen mesabesinde deyiminde geçer: Yukarı…

Mertek Yapıda damlarda kiriş yerine kullanılan, çam ya da kavak ağacından yapılan, dört köşe ya da yuvarlak, kalınca ağaç. (inşaat) Ahşap çatıda mahyadan oluklara kadar uzanıp örtüden gelen yükleri taşıyan ve aşıklara ilete…

Aşama, derece, rütbe: İlk mertebe kalfalık mertebesi... (C. Meriç) Evre, safha: Denmiştir ki; insan aklının birçok mertebeleri, her mertebede ayrı bir durumu ve ayrı bir ismi vardır. Birinci mertebe; aklı heyulani... (İlgili cümle…

Yiğit: "Mert dayanır, namert kaçar!" (Köroğlu) Sözünün eri, güvenilir, sözünün arkasında durup yerine getiren kimse: Ama ne olsa, hangi mevkiye yükselse hep yiğit, hep cesur, hep mert kalmış görgülü, bilgili adam... (İlg…

Mersiye (edebiyat) ölen bir kimsenin arkasından, merhumun yiğitliğini, cömertliğini, iyiliğini, yaptıklarını övmek ve ölümünden duyulan acıyı dile getirmek için yazılan şiir, ağıt. KERBELA MERSİYESİ Hak içün kendini kurban eyle…

Dilimize Fransızcadan gelmiş "teşekkür ederim, sağ ol" anlamında kullanılan bir söz: Lütfü, artık İstanbul'un kibar dilini konuşuyor, bizim dilimizi kaba buluyor, bir sözü anlamadığı zaman "pardon", teşekkür …

Çeşitli renklerde merserize pamuk iplikleri Kimyasal bir yolla parlaklık verilmiş pamuk ipliği. Pamuk lifinin gerilim altında soğuk bir ortamda yüksek alkali bir çözeltiyle muamelesi neticesinde pamuk lifinin yamuk olan enine…

Tabanca mermisi Her çeşit ateşli silah tarafından atılan, kovan, kapsül, barut ve mermi çekirdeğinden oluşan delici, patlayıcı madde, kurşun: Mermilerin darbe etkisini artırmak için çekirdek kısmı ağır bir element olan kurşund…

Mermerşahi bez mendiller Mermerşahi, tülbentle patiska arası kalınlıkta beyaz, ince bir cins pamuklu bez. Eskiden, Türk tekstil dünyasında dokunan birbirinden değerli ve güzel kumaşlardan birinin adıydı "mermerşahi"!…

Çeşitli renk ve desenlerde mermerler Bileşiminde yüzde 75'ten fazla kireç bulunan, beyaz ya da renkli, damarlı ya da damarsız, kesilmeye ve parlatılmaya elverişli, billur tanecikli bir çeşit kireç taşı. Mermer, metamorfi…

Merkür gezegeni Merkür (Utarit), güneş sisteminin en küçük ve Güneş'e en yakın olan gezegenidir. Güneşe yakınlığı nedeniyle yüzey ısısı uzun gündüz 450 °C'ye kadar çıkar, atmosferi olmadığı içinde gece -170 °C'ye k…

Bir otomobil lastiğinden çamurun ayrılıp fırlamasına neden olan merkezkaç kuvvetidir. Bir merkeze bağlı olarak dairesel hareket eden ve "bu dairesel hareketi esnasında" kurtulup dışarı kaçmaya çalışan cisimlerin dışa…

Merkep Eşek: Nasreddin Hocadan, bir tanıdığı, bir iş için merkebini ister. Hoca merkebin evde olmadığını söyler. Tam o anda merkep, ahırında anırmaya başlar. – Ayol, Hoca, yok diyorsun ama, işte merkep anırıyor! – Sen eşeğe m…

Merinos koyunu (zooloji) Uzun ve yumuşak tüylü, yapağısı (tüyü) dokumacılıkta kullanılan, anayurdu Kuzey Afrika ve İspanya olan ve Türkiye'de de yetiştirilen bir koyun ırkı. Bu koyundan elde edilen yün ve bu yünden yapı…

(hukuk) Yürürlükte olan, geçerli demektir (mer'i şeklinde yazılır i harfi ayrı okunur): "Meri hükümlere göre, mer'i mevzuatta yer alan, meri kanunlarda" şeklinde kullanılır. (anatomi) Yemek borusu. Meriyet:…

Merih (gökbilimi) , gezegen sıralamasında Dünya'dan sonra güneşe en yakın olan kızıl gezegen Mars'ın Arapça kökenli bir diğer adıdır (Eski Türkçe'de ise Sakıt olarak bilinirdi): Ama Merih, yaşama elverişli duruma sokulab…