(edebiyat) Halk edebiyatında sevilen insanı ya da bir varlığı övmek amacıyla yazılan şiir türü. Güzelleme, koşmaların konularına göre aldığı bir addır. Bu şiirin bestelenmesinden oluşan halk müziği türü. Güzel bir güzelleme ör…

Eski gemi güvertesi Güverte (denizcilik) gemide ambar ve kamaraların üstü. Gemideki gezilebilecek açık alan. Güverte çalımı : (denizcilik) Gemi güvertelerinin, ön arka doğrultusunda, iki taraflı, ortaya doğru oluşturduğu …

Güvercin Güvercingillerin örnek cinsi olup dünyanın çeşitli bölgelerine yayılmış insanla birlikte yaşayabilen, 80'i aşkın türü bulunan, hızlı ve uzun süre uçabilen bir kuş. (gökbilimi) Bir takımyıldızının adı. Güver…

Kumaş güvesi Güve, tırtılları çeşitli tarım bitkilerinde, un, buğday gibi yiyeceklerde, özellikle yünden yapılmış kumaşlarda yaşayarak büyük zararlara yol açan, pul kanatlılardan, kimi küçük böcek ve kurtçukların ortak adı. …

Hayvanları önüne katıp otlatarak sürmek: Koyun gütmek. (kelime ile ilgili cümle) (mecazi) Bir düşüncenin, bir duygunun ya da bir ilkenin peşine düşüp onu gerçekleştirmeye çalışmak: Kar amacı gütmek. Başında bulunup belli bir ama…

Gürz Eskiden savaşlarda yakından düşmanın zırhını parçalayıp ağır darbeler indirmek için kullanılan sopa ucundaki zincire veya direk sopaya bağlı ağır topuz. Gürz, Osmanlı padişahlarının savaşta, sporda ve törenlerde kullandık…

Gürgen dalı İkiçenekli bitkilerin huşgiller familyasından, kışın yaprağını döken, sert odunu yakacak olarak ve mobilyacılıkta kullanılan, 26 kadar türü bulunan ağaç ya da boylu çalı halindeki bitkiler cinsi.

Gezi, ziyaret vb. gibi içinde gidip dönmenin olduğu işlerde gece kalmayıp en çok akşama dek süren, bir gün için, bir günlüğüne: Süleyman doğduğu şehir olan Gazze'ye günübirlik bir ziyaretten sonra rüzgâra binip dakikalar içinde…

Günlük O günkü: Günlük süt. Üzerinden ... gün geçmiş ya da geçecek: Yirmi günlük bebek. Günü gününe tutulan anı: Bir genç kızın günlüğü. (edebiyat) Bir yazarın duygularını, düşüncelerini, gözlemlerini, izlenimlerini, başı…

Güneş ışınlarına engel olan perde veya buna benzer şey: Pencerelerin dışında makaralı güneşlikler vardı. Güneş ışınlarını alan (yer): Çardaklı büfenin yanı güneşlik, buradan denize uzananda daha ziyade yaşlı plaj müdavimleri oturu…

Gündüz Sefası (Kahkaha Çiçeği) Gündüzsefası, çiçekleri gündüzleri açılıp geceleri kapanan bir tür kahkaha çiçeğidir. Çiçekleri beyaz, mavi ve sarı renkli, beş taç yapraklı, yaklaşık 3 cm genişliğinde ve huni (çan, borazan) şe…

Günün sabahtan akşama kadar süren aydınlık bölümü, gece karşıtı: Tan yeri ağarmış, gündüz olmaya başlamıştı. (A. H. Müftüoğlu) Gündüz vaktinde: Gece uyuduk gündüz yol aldık.

Günden güne, günler geçtikçe, gittikçe demektir: Günbegün yaşanan o hatırayı, unutup bir yana atmak olmaz ki (şarkı). Günbegün padişahın hastalığı şifa bulmaya başladı (B. Necatigil). Unutmaya çalışıyorum günbegün. Bu sorunuzla yara…

Günaydın "Gününüz aydın olsun" anlamında, sabah söylenen ve söylenen kişinin gününün iyi geçmesinin istendiği esenleme ya da selamlama sözü: Günaydın aşkım. (mecazi) Bir konuyu geç anlayan için söylenir: Günaydın …

Günaşırı halk arasında sıklıkla "her gün" olarak bilinse de, gerçek anlamı "iki günde bir" yani bir gün ara vererek demektir. Doğru yazılışı ise bitişik şekilde yazılmasıdır: Bu ilacı günaşırı kullanacaksınız (de…

Gümüşçün böceği Eski kitap sayfalarında ve ahşap döşeme aralıklarında, şekerli proteinli maddeler ve tahta kırıntıları yiyerek yaşayan, kafasında bir çift anteni bulunan ve çok hızlı hareket edebilen, küçük parlak pullarla ört…

Sevimli bir gülücük Gülümseme, daha çok çocuk ve bebek gülümsemesi demektir: Küçük bebek, söylenenleri henüz anlayamıyorsa da, herkesin kendisiyle ilgilenmesinden de hoşlanıyor, etrafına gülücükler dağıtıyordu (İlgili cümle ka…

Gül suyu Taze gül yapraklarının suda kaynatılıp buharının imbikten geçirilmesiyle elde edilen, kimi tatlılara katılan ya da ferahlatıcı olarak kullanılan hoş kokulu sıvı. Osmanlı hekimleri de gül çiçeklerinin özel kazanlard…

Gül bahçesi ya da gülü çok olan yer: Hurma ağacı dışında, hurma salkımı bulmadı kimse / Ateş, gülistan olmadı İbrahim'den başka kimseye... (Kaside) Gülistan (gül bahçesi) Güllük gülistanlık : (deyim) Bolluk içinde, ra…

Gülle (eski top mermisi) (askeri terim) Eskiden som taş ya da demirden küre biçiminde yapılan, şimdiyse çelikten silindir biçiminde ve bir ucu sivri olarak yapılıp içine patlayıcı madde konulan top mermisi. (spor) Demir, p…

Güle güle Uğurlamada kalanın gidene "yolun açık olsun, iyi yolculuklar, sağlıcakla" gibi anlamlarda söylediği söz; "Allahaısmarladık" ya da "Hoşça kal" veda sözlerine verilen cevap: Güle güle git…

Kırmızı gül demeti Gül demeti. Şairlerin, yazarların, bestecilerin eserlerinden alınmış, seçme parçalardan oluşan eser, antoloji: Hattat, yazıyı sanatla yazar, fakat anlamlı ve hikmetli kelimelerden derlenmiş bir güldeste şe…

Gülbezek İslam ve gotik yapılarında çember biçiminde düzenlenmiş, gülü andıran süsleme, gülçe. Üsluplaştırılmış gül biçiminde bezeme örgesi (motifi). Genellikle, Gotik Sanat'ta ve kabartma olarak uygulanırdı. (Sanat kavra…

Önceden düzenlenmiş bir duanın hep bir ağızdan yüksek sesle okunması. Gülbank, Yeniçerilerin, Bektaşilerin, Mevlevilerin türlü törenlerinde okunurdu. Gülbank çekmek : Bir ağızdan dua okumak. Gülbank taşı : Yeniçeri kışlalarında …

Gülabdan Gülabdan, gül suyu serpmek için kullanılan, dibi geniş, ağzı dar, boynu uzun armut biçiminde küçük gül suyu kabıdır. Farsça bir kelime olan gülabdan "gül suyu" anlamındaki gül -âbdan (cülâb cüllâb) -dân ekiy…

Güherçile Güherçile (kimya) tarımda gübre, hekimlikte ilaç olarak kullanılan, ayrıca barut ve patlayıcı madde yapımına yarayan, ince beyaz kristaller durumunda bulunan bir tuz ya da madde, potasyum nitrat. Şili güherçilesi…

Güğüm Genellikle soba üzerinde su ısıtmak için kullanılan boyun kısmı uzun ve dar, yandan kulplu, kapaklı ve genellikle bakırdan yapılmış bir tür su kabı. Anadolu'da yüzlerce yıldan beri yaygın olarak kullanılan bakır kap-…

Güfte, bir şarkının nazım şeklindeki sözleri, şarkı sözü demektir. Güftekar (güfteci) bu şarkı sözlerini yazan kişidir ve genellikle Türk Sanat Müziği yazanlar için kullanılır. Güfte kelimesi ayrıca "bestelenmek (müzik eseri ya…

Cirit - Lazer güdümlü Türk yapımı füze Yönetme işi, idare, gütme. Bir hava taşıtının uzaktan yönlendirilmesi ve denetimi. Güdüm ile ilgili birleşik kelimeler ve anlamları Güdümlü : Güdülebilen, yönetilebilen. Belli b…

Bilinçli veya bilinçsiz olarak davranışı doğuran, sürekliliğini sağlayan ve ona yön veren herhangi bir güç, uyarıcı, saik: Öğrenme güdüsü yani merak, bireyi öğrenme amacıyla harekete geçiren ve onun öğrenmeye dönük isteğini, dikkat…

Güderi bez Genellikle koyun derisinden en iyisi geyik derisinden yapılan, çok yumuşak, çok esnek, hafif, sarımtırak renkli, mat ve gözenekli bir deri türü. Güderi katı ve sıvı yağlarla özellikle morina balığı yağıyla tabaklan…

Doğal hayvan gübresi Gübre, verimini artırmak için toprağa karıştırılan her türlü kimyasal, çürümüş organik madde ya da bu amaçla hazırlanan hayvan dışkısı. Gübre gazı : Bitkisel ve hayvansal artıklarla çeşitli çöplerin kap…

Kuluçka. Erkek hindi. Gurk gurk etmek : (Tavuk) Kuluçkaya yatmak isterken ya da yavrularını çağırırken gurk gurk diye ses çıkarmak. Gurk olmak : Tavuk için kuluçkaya yatmak. Gurka yatmak : Civciv çıkarmak üzere yumurta üzeri…

Garip kelimesinin çoğulu, garipler: Çünkü selefi salihin bize, "duaya lisan değil, yürek hayat verir" demişti. Bu yüzden gureba duasını, evliya duası gibi önemserlerdi (Y. Kaplan). Memleketinden uzakta yaşayan, yoksullar…

Gulet tekne Gulet, denizde seyir amacıyla ahşaptan üretilmiş el yapımı iki direkli ve yan yelkenli tekne türüdür. Geçmişte balıkçılıkta ve sünger avcılığında taşıma amaçlı kullanılan guletler, günümüzde tamamen lüks motorlu ya…

Guguk Kuşu (zooloji) Gugukgillerden, başka kuşların yuvasına yumurtalarını bırakarak, yavrularına bakma işini onlara gördüren böcekçil bir kuş türü. (ünlem) Birisiyle eğlenmek ve onu kızdırmak için çocukların bu biçimde çı…

Grogren şeritten yapılmış bir kurdele Yaka, kemer vb. giysi bölümlerinin dik durmasını sağlayan ya da böyle bölümlere biçim vermeye elverişli, sert yapılı, şerit halinde kumaş parçası. Grogren, üzerinde dokunuşundan meydana g…

Greyder Greyder (teknik) genellikle yol yapımında kullanılan, başlıca görevleri toprağı kazıyarak yeri düzlemek, toprak yığınını sürükleyip yaymak ya da kışın kar küremek olan lastik tekerlekli ya da paletli iş makinesi: Grey…

Grev Grev (Paris'te eskiden işsizlerin toplandığı Place de la Greve adından) işçilerin, ekonomik ve sosyal durumlarını düzeltmek, korumak ya da daha genel taleplerini kamuoyuna duyurmak, işverene ya da hükumete kabul ettir…

Gres yağı Gres, lityum, sodyum veya kalsiyum sabun jelinin mineral yağlarla karışımından oluşan sıklıkla rulman ve hareketli aksamların yağlanmasında kullanılan koyu kıvamlı bir makine yağıdır. Gresör : Yağ pompası. Gresör…

Grena taşı (yerbilim) Nar çiçeği renginde değerli bir taş. Alüminyum silikatla kalsiyum, magnezyum, demir ya da manganezden herhangi birinin birleşmesinden oluşmuş çeşitli renklerdeki maddelere verilen genel ad.

Grenli Boya Sinema ve fotoğrafçılıkta, duyarlı tabakaların jelatini içine gömülmüş ve görüntüyü meydana getiren kristal görünümlü gümüş tuzu tanecikleri. Ofset baskı levhalarında emici nitelikli taneciklerin adı. Genel anla…

Türk grekoromen güreşçi Rıza Kayaalp Grekoromen (spor) belden aşağısına, yüze, boğaza dokunmamak gibi kurallara bağlı olan güreş stilidir. Genellikle Avrupa ülkelerinde yaygın olan grekoromen güreşte rakipler birbirlerinin b…

Gravyer peyniri Gravyer (İsviçre'de La Gruyere kentinin adından) bir çeşit sarı renkli, tuzlu, yağlı, sert ve delikli bir peynir türü. Kaşar peynirinden biraz daha yumuşak olan Gravyer peynirinin tatlı, yarı tuzlu ve olgun…

Gravür sanatı Tahta, taş, linolyum, bakır, çinko, plastik vb. gibi oyulabilen veya üzerinde iz bırakılabilen kalıpların yüzeyine metal uçlu oyma ve kazıma aletleri kullanılarak değişik yöntemlerle bir desenin oyulduktan sonra …