Şah nedir, ne demektir? Şah ile ilgili atasözleri, deyimler ve anlamları
şah (I)
|
| Şaha kalkmış at |
- Atın ön ayaklarını yerden kesip havaya kaldırması veya bir şeye vurması: Kılıçlar Bismillah der / Kalkar atlar şaha. (F. H. Dağlarca)
- Yeni sürgün dal.
- (At) Şaha kalkmak: Ön ayaklarının yerden kesip art ayakları üstüne biraz durmak: At sessizliği yırtan kişnemesiyle şaha kalkmıştı.
- Şaha kalkmak: (deyim) Taşkınlık göstermek, coşmak, kükremek: Koca İslam ordusu şaha kalkmıştı. Başlarında Alpaslan. (Y. Bahadıroğlu). Yürekte imanlar hep kalkar şaha, / Yolumuz kıvrılır gider Allah'a. (M. N. Bursalı)
şah (II)
|
| Satrançta şah mat |
- Eskiden, İran ya da Afgan hükümdarlarına verilen ad.
- Satranç oyununda tehdit edilmekten korunan, tehdit savuşturulamadığında oyunun yitirilmesine yol açan taş.
- Satranç oyununda, şahı tehdit eden oyuncu tarafından söylenir.
- Şah beyit: Beytülgazel.
- Şah demek: Satranç oyununda rakibinin şahını tehdit etmek.
- Şah mat etmek: Satrançta rakibin şahını mat etmek (ele geçirmek).
- Şah iken şahbaz olmak: (deyim, alay) Herhangi bir nedenle çirkinliği ya da durumunun kötülüğü daha artmak: Bıyıklarını da kazımış. Şahken şahbaz olmuştu (O. Kemal). Sorumsuz uygulamaları ile üniversitelerimizi "şah iken şahbaz" etmiştir.
- (Ben) Şahımı bu kadar severim: (deyim) "Ben bundan daha çok özveride bulunamam" anlamında kullanılan bir söz: Ben şahımı bu kadar severim diyerek, derneğe para vermekten vazgeçti. (N. Muallimoğlu)
- Bir tahtta iki şah olmaz: (atasözü) Bir yerde iki yönetici veya liderin olamayacağını ifade eder. Bir toplulukta otorite tektir; ikilik kargaşa doğurur.
- Böyle şaha kul olan ister mi azat olmayı: (atasözü) Güçlü, cömert ve adil bir lidere bağlı olanın özgür kalmak istemeyeceğini ifade eder. Güzel bir yönetim ve sahiplik, kulluğu bile gönüllü hale getirir.
- Mazlumun ahı, indirir şahı: (atasözü) Zulme uğrayanın duası padişahı bile tahtından indirir.
Soru/Yorum Gönder