- Yetişkin adam, er, er kişi, bay: O artık gerçek bir erkek olmuş, geyiği avlamakla bunu kanıtlamıştı (A. K. Senan).
- İnsan, hayvan ve bitkilerin dişiyi dölleyecek biçimde yaratılmış cinsten olanı: Ondan iki cinsi, erkek ve dişiyi var etti. (Kıyame suresinden)
- Koca: Erkeği savaşa katılmıştı.
- (sıfat) Kopça, çıtçıt, elektrik fişi, geçme vb. gibi birbiri içine girerek bir iş gören ya da bütünleşen iki şeyin çıkıntılı olanı: Bir tarafında fişe takılan erkek uç vardı. (M. Asal)
- (mecazi) Mert: Erkek adam sözünde durur.
- (sıfat) Sert, kolay bükülmez: Erkek demir, erkek bakır.
İlgili birleşik kelimeler
- Erkek bakır: Kolay ısınıp geç soğuyan, sert bir bakır türü.
- Erkek demir: Bir tür sert demir.
- Erkek erkeğe: Yalnız erkekler ile, yalnız erkekler arasında: "Dışarı çıkalım erkek erkeğe konuşalım" dedi. (M. Şekeroğlu)
- Erkek milleti: Toplumun erkek cinsten oluşan bölümünün tümü: Erkek milleti kuyruğu dik tutmak zorundaydı. (E. Ebru)
- Erkek tarafı: Evlenme sürecinde olan erkeğin ailesi ve akrabaları; oğlan tarafı.
- Erkek taş: Gözenekleri az, dolayısıyla sert olan taş.
İlgili deyimler ve anlamları
İçinde "erkek" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:
- Erkek Fatma (Ayşe): (deyiminin anlamı) Erkek gibi sert davranışları olan kızlar için kullanılır: Bu Erkek Fatma kızlar çok gözü kara olurlardı. En azgın oğlanları bezdirirler, hatta kafalarını bile yararlardı. (A. Tunç)
- Erkek olmak: Erkeğe yaraşır davranışlarda bulunur duruma gelmek: Ürkek olma, erkek ol. (F. Kam)
- Erkekliğe sığmamak: Erkeğim diye gezen birinin yapacağı bir iş değil: Nikâhlını bu halde bırakmak erkekliğe sığmaz. (A. Tohumcu)
- Erkeklik öldü mü?: Haksızlığa karşı koymak, mertlik göstermek gerekir anlamında söylenir: Erkeklik öldü mü? Bu kızı yedirecek miyiz o leş kargalarına? (E. Bener)
- Erkeklik sende (bende) kalsın: Karşındakinin yakışıksız davranışına uyup da tatsızlık çıkarma, efendice davran, ağırbaşlılığını bozma: Erkeklik sende kalsın dedim kendi kendime, ilişme şunlara.
İlgili atasözleri ve anlamları
İçinde "erkek" sözcüğü geçen atasözleri ve anlamları:
- Erkeğin elinin kınası, kadının yüzünün karası: "Çapkınlık yapmak erkekler için tabiîdir, kadın için ise affedilmeyecek bir kusurdur" anlamında kullanılır.
- Erkeğin kalbine giden yol midesinden geçer: Kendini bir erkeğe beğendirmek isteyen kadın, ona güzel yemekler hazırlamalıdır.
- Erkek aslan, aslan da; dişi aslan, aslan değil mi?: (atasözünün anlamı) Güçlülük ve yüreklilik yalnız erkeklere özgü değildir. Kadın da güçlü ve yürekli olabilir: Aslan aslandır ha erkek olmuş ha kadın fark etmez. (M. F. Işık)
- Erkek koyun kasap dükkanına yakışır: Miskin erkek, yaşamaya layık değildir.
- Erkek sel, kadın göl: Ev ekonomisinde, tutumlu olan ya da olması gereken erkek değil, kadındır.
Soru/Yorum Formu