- Bir şeyi, bir kimseyi anlatmaya, anımsamaya yarayan sözcük, ad.
- (mecazi) Kişi, insan: Cumhuriyetin ilk yıllarında Türk karikatür sanatında yeni yeni isimler ve ustalar ortaya çıkmaya başladı. (P. Tuğlacı)
İsim ile ilgili deyimler ve anlamları
İçinde "isim" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:
- İsim takmak (koymak): Birine ya da bir şeye ad vermek, lakap takmak: Kürşat ona 'Ogûn' diye isim taktı (A. Alatlı). Hatta kendince bir isim bile koydu. Yetim Kuş, diyordu ona. (M. Büyükşahin)
- İsim vermek: Adı olmayan birini ya da bir şeyi adlandırmak: Üstelik kendi isminden bir isim verdi bana: Abdullah. Yani Allah'ın kulu. (A. Akça)
- İsim yapmak: Ün kazanmak, ünlü olmak: Dürüst bir kişi olarak isim yapmıştı: Verdiği söz ve tek bir el sıkışma, imzalanmış bir sözleşmeye bedeldi...
- İsmi çıkmak: Kötü bir ün kazanmak (→ Adı çıkmak): Tarih hocasıyla sıfırcı diye ismi çıkmış bulunan bir lisan mualliminden başka dersi sükûnetle geçen kimse yoktu. (S. Ali)
- İsmi geçmek: Adı yazılmak, ondan bahsedilmek, anılmak, söz konusu olmak: Kur'ân'da ismi geçen tek sahabe Zeyd bin Hârise'dir .
- İsmi lazım değil: Bir konu, o konuyla ilgili birisinin adı söylenmeden anlatılmak istendiğinde "adının anılması gerekmiyor" anlamında kullanılan bir söz: Hatta ismi lazım değil, bir de şarkıcı gördüm tabutunun başında, gazetecilere poz veriyordu. (A. F. Gürses)
- İsmi var cismi yok: Varlığı belli olmayan, yalnız sözü edilen: Anka, mitolojik bir masal kuşudur, halk arasında "ismi var, cismi yok" diye tarif olunur. (M. Z. Pakalın)
- İsmini cismini almak: Adını, kimliğini belirleyip not etmek: Fabrika sahibinin ismini cismini aldı. (S. Faik)
- İsmini cismini bilmemek: Hiç tanımamak: İsmini, cismini bilmezdi; kendisini ancak görürse tanırdı! (B. Büyükarkın)
- İsmiyle cismiyle: Adı ve varlığıyla, adıyla sanıyla: Sanki o, ismiyle ve cismiyle, mücerret manada Abdullah'tı; Allah'ın kulu... Hepimiz gibi... (N. F. Kısakürek)
Ayrıca bkz.: Ad ile ilgili atasözleri ve deyimler
Soru/Yorum Gönder