Yıldız nedir ne demektir? İlgili deyimler ve anlamları

Yıldız şekli ve yıldızlar

1. Güneş, ay ve parlak gezegenler dışında gökyüzünde görülen ışıklı cisimlerden her biri: Doğrusu Şı'râ yıldızının Rabbi de O'dur. (Necm-49)
2. (gökbilim) Güneş sistemi dışında bulunan ve çok uzakta olduğu için durağan gibi görünen gökcisimlerinden her biri: Astronomlar "gözlemlenebilir evrende" en az 1 septilyon (1.000.000.000.000.000.000.000.000) yıldız olduğunu tahmin etmektedir.
3. Talih, baht, şans: Yıldızı parlamak, yıldızı düşkün, yıldızı sönmek vb.
4. Herkesçe sevilen, beğenilen ya da mesleğinde çok parlayan sinema, tiyatro ya da ses sanatçısı: Bu filmde ünlü yıldızlar oynuyor.
5. Bir toplulukta, bir meslekte, parlak başarı gösteren kimse: Sınıfın yıldızı, sahanın yıldızı vb.
6. Bir noktadan çevreye doğru çekilmiş birçok kısa çizgi ya da üçgenden oluşan şekil: Bayrağımızdaki yıldız beş köşelidir.
7. (denizcilik) Kuzey yönü: Yıldız yönüne giderek yedi saatte Kasidür burnuna geldik. (Evliya Çelebi)
8. (matematik) Girintili açıları olan (genellikle düzgün çokgen): Yıldız çokgen.
9. (biyoloji) Mitoz ve mayoz bölünmeleri sırasında kromozomların özel bir dizilme hali.
10. Matbaacılıkta, dipnot ya da bölüm aralarına vb. konan işaret (*).
11. (spor) Oyuncuların ya da hakemlerin başarı derecesini gösteren yıldız biçiminde işaret: Kaleciye spor yazarları beş yıldız vermişler.
12. Yıldız biçiminde olan: Yıldız tornavida, yıldız montaj, yıldız motor vb.

İlgili birleşik kelime ve fiiller

Yıldız tornavida ucu
ve yıldız vida başı

• Yıldız akmak: → Yıldız kaymak.
• Yıldız başlı vida: (teknik) Tornavida yuvası konik artı şeklinde olan vida türü.
• Yıldız falı: Yıldızlardan ve yıldızların hareketlerinden sonuçlar çıkararak gelecekle ilgili tahminlerde bulunma.
• Yıldız günü: (gökbilim) Dünya'nın yıldızlara göre tam bir dönüşü için geçen süre.
• Yıldız kaymak: Kaya gibi büyük kütleli uzay cisimlerinin hızla dünya atmosferine yanarak girmesi ve bu yanmanın neden olduğu kısa süreli ışıma.
• Yıldız kümesi: (gökbilim) Aynı sisteme ait çok sayıda yıldızdan oluşan bütün.
• Yıldız tornavida: (teknik) Uç kısmı artı biçiminde çıkıntılı olan ve yıldız başlı vidaları döndürmekte kullanılan tornavida türü.
• Yıldız yılı: Dünya'nın bir yıldız ile iki kez aynı doğrultuya gelmesi arasında geçen süre.

İlgili deyimler ve anlamları

İçinde "yıldız" kelimesi geçen deyimler ve açıklamaları:

• Yıldıza (yıldızlara) kement atmak: Gerçekte elde edemediği şeyler için erişilmez düşler kurmak.
• Yıldızı dişi: Herkesçe sevimli görülen.
• Yıldızı düşkün: Kötü talihli, şanssız (kimse).
• Yıldızı parlak: Talihli, ün kazanmış (kimse): Allah o Allah'tır ki feyzinin nûriyle kendi rubûbiyetini üstüne örtünce hırkası eskimiş dervişi bile yıldızı parlak bir hükümdar olur. (Osman Şems Efendi)
• Yıldızı parlamak: (deyiminin anlamı) Başarı yönünden herkesin dikkatini çekecek duruma gelmek, ün kazanmak, talihi açılmak: İki, üç yıl içinde Ahmet'in yıldızı parladı. Birinci ligden bir takıma geçti. (İlgili cümle kaynağı: A. Nesin)
• Yıldızı sönmek: Gözden düşmek, şansı dönmek.
• Yıldızına bakmak: Bir kimsenin geleceği hakkında tahminlerde bulunmak için falına bakmak.
• Yıldızları barışık olmak: Görüş, duygu ve düşünce yönünden anlaşmış, uyuşmuş olmak: On yıldan beri hizmetlerinde olup yıldızları barışık olduğu için ondan ayrılıkla epey elem duydu. (Atsız)
• Yıldızları barışmak: Aralarındaki geçimsizlik, anlaşmazlık sona ermek: Hususiyle Said Paşa yüzünü görmek istemezdi. Fakat sonraları yıldızları barıştı. (S. K. İrtem)
• Yıldızları saymak:
  1. Geceleri uyku uyuyamamak.
  2. Kafasına yediği sert darbe yüzünden gözlerinin önünde yıldızlar uçuşur gibi olmak.