Elmas nedir, ne demektir? Elmas ile ilgili atasözleri, deyimler ve anlamları

Elmas

1. Billurlaşmış saf karbondan oluşan, çok sert ve değerli taş: Elmas, bilinen en sert maddelerden biridir ve diğer tüm mineraller (cam gibi) üzerinde çizik oluşturabilir. Sertliğinden dolayı endüstriyel aletlerde kesici olarak kullanılması büyük önem kazanmıştır. Ayrıca dayanıklılığından ve ışığı çok iyi kırıp güzel ışıltılar oluşturmasından en önemlisi de doğada az olmasından dolayı kıymetli bir ziynet eşyası olmuştur. Elmas yine elmas kullanılarak kesilir ve elmasın 57 fasetli (yüzeyli) özel kesilmiş haline de pırlanta denir.
2. Ucunda elmas ya da dönen keskin bir sert çelik bulunan, kalem biçiminde cam keskisi, elmastıraş.
3. Elmasla süslenmiş: Elmas yüzük.

Elmas ile ilgili deyimler ve anlamları

Kare kesim elmas

İçinde "elmas" kelimesi geçen deyimler, birleşik kelimeler, açıklamaları ve örnek cümleler:

• Elmas gibi: (deyim)
  1. Çok iyi, çok değerli: Dürüstlük elmas gibidir. Aydınlıkta daha çok parlar ve değeri daha çok belli olur. (Y. Güney)
  2. Temiz, ayıpsız: Yüreğine gelince, elmas gibiydi. Hırs, kin, gurur lekeleri yoktu; hile, kurnazlık bilmiyordu, çocuk gibi saftı... (R. E. Koçu)
• Elmas tozu: Elmas kırıntılarıyla bitkisel yağların karışmasından oluşan ve elmasın, çok seyrek olarak da başka değerli taşların yontulmasında ve parlatılmasında kullanılan madde.
• Elmastıraş:
  1. Üzeri elmas gibi yontulmuş (iyi cins kristal): Zarflı fincanlardan kahveler verirler, elmastıraş bardaklarla şerbetler getirirler... (R. H. Karay)
  2. Ucu elmaslı, kalem biçiminde cam keskisi, elmas: Mihenk taşlarına sürtülen Türkçe sözcükler belirgin bir parıltı kazanırlar konuldukları yerlerde, elmastıraşla yontulmuş gibi. (Türk dili)
  3. Elmas yontan cam ustası: Annem ve babam bizi elmastıraş dikkatiyle işleyerek büyüttü. (Ş. Burcuoğlu)

Elmas ile ilgili atasözleri ve anlamları

İçinde "elmas" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:

• Elmas bardakla çirkin elinden su içmekten, toprak bardakla güzel elinden zehir içmek yeğdir: Hediyenin veya verilen şeyin değerinden çok, kimin tarafından verildiğinin önemli olduğunu ifade eder. Güzel gönüllü ve samimi kişiden gelen küçük bir şey kıymetli iken, kötü kalpli kişiden gelen değerli şey kıymetsizdir.
• Elması çamura atmışlar, yine elmas yine elmas (Elması çamura atmışlar, kıymetine halel gelmemiş): Üstün nitelikleri olan, değerli, saygıdeğer birini ne kadar karalamaya, kötü göstermeye çalışırlarsa çalışsınlar yine de o kişinin değerini azaltamazlar.
• Elmasın irisi ufağı olmaz: Elmasın büyüğünün de küçüğünün de değerli olduğunu ifade eder. Büyüklüğe ya da küçüklüğe değil, özdeki kıymete bakmak gerektiğini anlatır.
• Elmastıraş bardak latif olur: İncelik, emek ve ustalıkla ortaya çıkan işlerin her zaman estetik ve kıymetli olduğu vurgulanır. İnsan da aynı şekilde eğitim ve terbiyeyle inceltilirse daha değerli ve kıymetli bir hâle gelir.

Ayrıca bkz.: Pırlanta ile ilgili atasözü ve deyimler