Bedava (beleş) ne demektir? Bedava ile ilgili atasözleri deyimler ve anlamları

Bedava

1. Bir karşılık ödemeden elde edilen, parasız, beleş: Bedava yaşıyoruz, bedava; / Hava bedava, bulut bedava, / Dere tepe bedava. / Yağmur çamur bedava... (O. V. Kanık)
2. Emek vermeden, zahmet çekmeden kazanılan: Bu adamlar bedava maaş alıyorlar. (M. Semih)
3. (mecazi) Çok ucuz: Oo, dedim, bedava almışsın. Seksen lira ne kelime? Bu pahalılıkta (A. Sayar)

Bedava ile ilgili deyimler ve anlamları

İçinde "bedava ve beleş" kelimeleri geçen deyimler, birleşik kelimeler, açıklamaları ve örnek cümleler:

• Bedavadan ucuz: Çok ucuz: Fiyatı da bedavadan ucuz, topu topu on iki kâğıt lira. (A. Ötüken)
• Bedavadan yaşamak:
  1. Hiç emek sarf etmeden, geçimini başkasının sırtından sağlamak: Zor geldi çalışıp didinip aile babası olmak, tabii alışmış bedavadan yaşamaya. (Y. Erdem)
  2. Ölümün eşiğine kadar gitmişken kurtulup yaşamaya devam etmek: Otuz saniye sonra geçtiğimiz yere roket düştü. Şaşırdık. Ürktük de tabii. "Bedavadan yaşıyoruz" diye, hüzünle karışık takıldık birbirimize. (A. Okay)
• Bedavaya getirmek: Para ödemeden elde etmek: Çocuklar sinema afişlerini mahalle mahalle dolaştırıp, akşam sinemayı bedavaya getirmek için adeta birbirleriyle yarışırlardı. (A. İ. Konuklu)
• Bedavaya gitmek:
  1. Çok ucuz satılmak: Nasılı var mı? Basbayağı bedavaya gitti işte... Altıyüzseksenbin liraya aldılar elimden o koca hamamı... (A. Nesin)
  2. Boşu boşuna gitmek, heder olmak.
• Beleşe konmak: Bir şeyi emek harcamadan, para vermeden elde etmek: "O zaten hep beleşe konar." – Nereden esti bu ceket sana? – Beleşten! (O. C. Kaygılı)

Bedava ile ilgili atasözleri ve anlamları

İçinde "bedava ve beleş" sözcükleri geçen atasözleri ve açıklamaları:
( * yaygın bilinen )

• Bedava ararsan başka kapıya yanaş: Kimse kimseye karşılıksız bir şey vermek istemez. Bazı insanlar her şeye bedava sahip olmak isteseler de bu yüzden pek başarılı olamazlar.
• Bedava eşek attan yürük olur: Bedava olan şeylerin genellikle kalitesiz veya yeterince tatmin edici olmadığı halde daha cazip göründüğünü ifade eder (yürük: hızlı giden).
• Bedava sirke baldan tatlıdır*: Masrafsız ya da emeksiz elde edilen şeylere herkes istek gösterir ve bunlarda kusur aramaz.
• Bedavadan gelen bedavaya gider: Çaba ve emek harcamadan kolayca elde edilen şeylerin genellikle değerli olmadığını ve kolayca kaybedilebileceğini ifade eder.
• Beleş (bahşiş) atın dişine (dizginine) bakılmaz*: Bedava gelen şeyde kusur aranmaz, iyi mi kötü mü olduğuna bakılmaz, hemen olduğu gibi kabul edilir.
• Beleşte pazarlık yoktur: Bedava veya ücretsiz şeylerde fiyat üzerinde müzakere yapılamayacağını ifade eder. Ücretsiz olan bir şeyin değerini tartışmak veya pazarlık yapmak genellikle anlamlı değildir.
• Boş gezmekten, bedava çalışmak yeğdir* (Boş durmadan beleş işlemek iyidir): Hiçbir iş yapmadan durmaktansa başkalarının yanında bedava da olsa, çalışıp bir şeyler öğrenmek daha yararlıdır.
• Boş keseden beleş bağışlar: Kendi malı veya kaynakları olmayan kişilerin, başkalarına bedava şeyler vermesi veya yardımda bulunması durumunu ifade eder. Bu kişiler, gerçek katkıyı yapmadan başkalarına yardım ediyormuş gibi görünürler.
• Göz derya, seyir bedava: İnsanın bakma ve görme yetisinin ve görülecek şeylerin sınırsız olduğunu, bu nimetin de herkes için karşılıksız olduğunu ifade eder.