Burun nedir ne demektir? İlgili deyimler ve anlamları

Burun

1. Yüzün, ağızla gözler arasında yer alan, soluk alıp vermeyi ve koku almayı sağlayan iki delikli, çıkıntılı bölümü: Her nedense kötü kötü kokular geliyordu burnuna (N. Cumalı).
2. Bir şeyin, biçim bakımından buruna benzeyen, ön ve sivri bölümü: Burnu sivri ayakkabı. Geminin burnu.
3. (coğrafya) Karanın, özellikle yüksek ve dağlık kıyılarda, türlü biçimlerde denize uzanmış parçası: Kınalı'nın burnunu görüyor musun?
4. (mecazi) Kibir, büyüklenme: Adamda bir burun, bir burun? Burnundan yanına varılmıyor.
5. (mecazi) (Genellikle güçlü) Koku alma duygusu: Adamda ne burun var birader, daha kapı açılmadan köftenin kokusunu aldı.

İlgili deyimler ve anlamları

İçinde "burun" kelimesi geçen deyimler ve açıklamaları:

• Burun buruna: Birbirine pek yakın ve yüz yüze.
• Burun buruna gelmek: (deyiminin anlamı) Çok yakın olarak karşı karşıya gelmek: Birdenbire ortaya çıkan bir adamla burun buruna geldi. (M. Atilla)
• Burun kıvırmak: Önem vermemek, beğenmemek: Burun kıvırdı baba mesleğine! (C. Canova)
• Burun şişirmek: Kibirlenmek.
• Burun yapmak: Üstünlük taslamak.
• Burnu büyük: Kibirli, burunlu.
• Burnu havada (olmak): Kendini pek beğenmiş olmak: Eve burnum havada, kaleleri almış gibi girdim (N. Cumalı).
• Burnu Kaf dağında: Pek kibirli, çok büyüklenen: Özgüveni ve egosu tavan yapmış, burnu Kaf dağında bir budalaydı. (E. Aksu)
• Burnu kanamamak: Tehlikeli bir durumdan hiçbir yara almadan kurtulmak.
• Burnu sürtülmek (burnunu yere sürtmek):
  1. Büyüklenme huyundan vazgeçip uysallaşmak zorunda kalmak.
  2. Sıkıntı çektikten sonra daha önce beğenmediği bir durumu kabul etmek: Ağalar gerine gerine "köylünün burnu sürtüldü, hizaya geldi" demektedir. (İlgili cümle kaynağı: İ. Cem)
• Burnuna girmek: Pek sokulmak.
• Burnunda (gözünde) tütmek: Çok özlemiş olmak, çok istemek.
• Burnundan düşen bin parça: Çok asık suratlı olmak.
• Burnundan (fitil fitil) gelmek: İyi bir şeye eriştikten sonra sırf bu yüzden çok kötülük görerek eriştiğine pişman olmak: Ama ziyafet benim burnumdan gelmişti. (O. Boran)
• Burnundan kıl aldırmaz: Kendisine söz söyletmez, huysuz ve gururlu kimse.
• Burnundan solumak: Aşırı öfkelenmiş olmak, işi başından aşkın olmak, çok işi olmak.
• (Birini) Burnundan yakalamak: Hiçbir bahaneyle kaçınamayacağı bir durumda yakalamak.
• Burnunu çekmek:
  1. Sümüğünü çekmek.
  2. (mecazi) Yoksun kalmak.
• Burnunu kırmak: Güç durumlara sokarak büyüklenmesini ya da direnişini yok etmek.
• Burnunu sıksan canı çıkacak: Çok zayıf ve güçsüz kimseler için kullanılır.
• Burnunu sokmak: Gerekmediği, istenmediği halde bir işe karışmak: Üstüne vazife olsun olmasın her durumdan vazife çıkarıp her şeye burnunu sokar. (A. Tulgar)
• Burnunu sürtmek: Büyüklenmeyi bir yana bırakıp önce küçümsediği bir şeyi istemek.
• Burnunun dibinde (olmak): Göremediği pek yakınında olmak.
• Burnunun dikine (doğrusuna) gitmek: Öğüt dinlemeyerek hep kendi bildiği gibi davranmak.
• Burnunun direği kırılmak: Pek pis bir koku duyarak rahatsız olmak.
• Burnunun direği sızlamak: (Maddi veya manevi) Çok acı duymak: Vefat haberini duyduğumda burnumun direği sızladı.
• Burnunun ucunu görememek: Çok sarhoş olmak.
• Burnunun yeli harman savuruyor: Çok büyüklenenler için söylenir.