Özür nedir? Özür dilemek ne demektir? Özür ile ilgili deyimler ve anlamları

Özür dilemek

1. Bir kusur ya da suçun hoş görülmesini gerektiren sebep, mazeret: Bilinir ki, bir suç işleyen kimse, suç işlenene karşı doğru ve gerçek bir özür ile özür dilerse, suçu bağışlanır.
2. Sakatlık, elverişsizlik: Mamafih söz konusu olan kişinin bir özrü var, sana daha önce söylediğim gibi, aklı yerinde değil.
3. Kusur, hata, eksiklik, bozukluk: Kumaşın yüzeyinde çizgisel bir özür var.
4. (din) Burun kanaması, herhangi bir organdan kan akması gibi abdesti bozan devamlı rahatsızlık: Özür, abdesti veya başka bir ibadeti bozup devam edegelen şeye denir. Özür sahibine mazur denir.

Özür ile ilgili deyimler ve anlamları

İçinde "özür" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:

• Özür beyan etmek: Özür dilemek: Özür beyan edenin özrünü kabul etmeyi Allah'tan daha çok seven de yoktur. (İ. H. Bursevi)
• Özür borçlu olmak: Kusurun, hatanın, suçun farkında olup bunun için özür dilemesi gerekmek: Sonuçta ağabeyine o sözler için bir özür borçluydu, geciktirmenin manası yoktu. (Ö. İlter)
• Özür dilemek:
  1. Bir engel, bir sebep ileri sürerek kendisinden beklenen şeyi yapamayacağını söylemek: Hepinizden tek tek özür dilerim.. Çok özür dilerim.. Ama ben gerçekten şiir okuyamam.. Biraz yazarım, ama hiiiç okuyamam.. (F. Baykurt)
  2. Yaptığı bir yanlışı kabul edip bu yanlıştan ötürü bağışlanmasını istemek: "Anne, özür dilerim, bardağı kırdım" diyordu. Bu "özür dilerim" büyülü, her derde deva bir etki yapıyor olmalıydı bu dünyada, olay oracıkta kapanıveriyordu hemen. (Ş. Yiğit)
• Özrü beynamaz özrü gibi: (İki camiden hangisine gideceğine karar veremediği için namaz kılamadığını söyleyen kimseye atıfla) Bir ihmali, bir kusuru örtmek için söylenen ve haklı bir sebebe dayanmayan uydurma özür: Halbuki ne kadar ters gördükleri, bunun kendi acizlerini örtmek için söylenmiş bir beynamaz özrü olduğunu hadiseler meydana koydu (Ayın Tarihi). Zarar arttıkça da beynamaz özrü: "Kâr edemiyoruz ki... "
• Özrü kabahatinden büyük: Bir kabahat için özür dilerken daha büyük kabahat işleyen kimseler için söylenir: "Ama efendim, biz tüm gün bahçedeydik, kapı onarıldığı için ortalıkta sürekli birileri vardı, nasıl göremedi bunca insan?" diyen yalı bekçisi utançla karışık korkulu bir yüz ifadesi ile Münevver Hanım'dan gözlerini kaçırarak söze dalmıştı. Münevver Hanım: "Seni işe yaramaz herif seni! Özrü kabahatinden büyük! Bir de utanmadan görmedik ki diyor." (F. Yıldırım)