|
| Kitap |
- Yazılmış ya da basılmış yaprakların bir araya getirilmesiyle oluşan bütün: Kitap kelimesi; birleştirmek, bitişmek ve bu suretle bir topluluk meydana getirmek anlamlarına gelir. Bu itibarla ıstılahta, mana ve hakikatlerin toplanarak birbirine eklenip dil veya yazı ile ifade olunduğu şeye, kitap adı verilir. (H. Ülkü)
- Kutsal kitap: Çağır Karacaoğlan çağır / Taş düştüğü yerde ağır / Güzel sevmek günah değil / Kitapta yerin gördüm
Kitap ile ilgili birleşik fiil ve kelimeler
- Kitap biti: (zooloji) Kitaplara, değirmenlere, ekinlere dadanarak önemli ölçüde zarar veren iri başlı böcek (Liposcelis divinatorius).
- Kitap düşkünlüğü (hastası, delisi, kurdu, deliliği): Kitap edinme konusunda duyulan aşırı tutku, bibliyomani.
- Kitap ehli (ehli kitap): Kendilerine Tevrat ve İncil kutsal kitapları indirilmiş olan Yahudiler ve Hristiyanlar.
- Kitap kurdu: Kitap, kağıt ve ciltlerde tahribat yapan böceklerin kurtçuğu.
Kitap ile ilgili deyimler ve anlamları
İçinde "kitap" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:
- Kitaba el basmak: Dininin kutsal kitabı üstüne elini koyarak yemin etmek, ant içmek, Müslümanlar için Kur'an-ı Kerim'e el basmak: Tuz-ekmek öptü, "Kelleci benim oğlum" diye kitaba el bastı. (K. Tahir)
- Kitaba (kitabına) uydurmak: Yolsuz bir işi öyle değilmiş gibi gösterecek bir çare bulmak: ... adaletsizlikten şikayet eder: "Herif, kitabına uydurur, alır çuval ile... Kimse demez bir şey... Ama sen alırsın beş on kuruş... Tıkarlar böyle deliğe" (R. N. Güntekin)
- Kitabı kapamak: Herhangi bir konu ile ilgiyi kesmek: Bugün bile hala kitabı kapamış değilim. (R. N. Güntekin)
- Kitabında yer almamak: Aklına ve mantığına aykırı düşmek: Artık benim kitabımda önyargılara yer yok diyorum ama bir çırpıda çıkması ne mümkün ön yargıların. (B. Yılmaz)
- Kitap çarpsın (ki): "... olursa çarpılayım" anlamında bir yemin sözü: "Beyim, kitap çarpsın ki adım Ömer, istersen kafa kâğıdıma bak." (M. Körükçü)
- Kitap (veya kitaplar) devirmek: Bir veya birden çok kitabı başından sonuna kadar okuyup bitirmek: Bu uğurda epey kitap devirdi. Teoriyi öğrenmeye çalıştı.
- Kitap gibi: Çok düzgün, çok güzel: "Vatan uğrunda ölürsem kötü mü olur?" Cevap kitap gibiydi. (A. E. Kavaklı)
- Kitap gibi konuşmak: Güzel konuşmak, bilimsel konuşmak: Yüzünde kendisinden emin olan insanların asaleti vardı. Kitap gibi konuşuyordu.
- Kitapta yeri olmak: Din veya yasa kitaplarında bulunmak, konusu geçmek: "Öyleyse bırak... Ana hakkı büyüktür. Kitapta yeri var." (M. Sertoğlu)
- Hesaba kitaba gelmemek: Sınırsız olmak: Cenâb-ı Hakk'ın gücü ve kudreti hiçbir zaman hesaba ve kitaba gelmez. (M. Z. Kotku)
- Hesabını kitabını bilmek: Tutumlu olmak: Para işlerinden adamakıllı anlar. Hesabını kitabını iyi bilir. Hatta, biraz da eli sıkıdır. (S. İleri)
- Hesap kitap etmek: Bütün ayrıntılarıyla düşünmek: Düşündü taşındı, hesap etti, kitap etti, aklından geçirdiği böyle bir evi, ancak onbin liraya çıkarabilirdi. (A. Nesin)
Kitap ile ilgili atasözleri ve anlamları
İçinde "kitap" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:
- Kitabın yenisinden, hocanın eskisinden okumalı: Bilgili ve kültürlü biri olabilmek için hem güncel bilgi ve kaynaklara sahip yeni kitaplar okumak hem de tecrübeli ve deneyimli hocalardan ders almak gerektiğini ifade eder. Bu atasözü, kişinin hem modern bilgilerle donanmasını hem de geçmişin deneyimlerinden faydalanmasını vurgular. Yeni kitaplar, güncel bilgileri ve gelişmeleri sunarken, eski hocalar tecrübeleri ve derin bilgileri ile rehberlik ederler.
- Az oku uz oku, her kitaptan bir cüz (hizb) oku: Bilgiyi geniş bir yelpazeden ve çeşitli kaynaklardan edinmenin önemini ifade eder. Yani, farklı kitaplardan, konulardan ve alanlardan bilgi almak, insanın genel kültürünü ve bilgi birikimini artırır (cüz: Bir bütünü meydana getiren kısımlardan her biri).
- İnsanla kitabın dışına aldanma, içine bak: Hem bir kitabın hem de bir insanın gerçek değerinin dış görünüşlerine bakarak anlaşılamayacağını ifade eder. Kitabın faydalı olup olmadığını anlamak için içeriğine bakmak gerektiği gibi, bir insanın iyi mi kötü mü olduğunu anlamak için de karakterine ve davranışlarına bakmak gerekir.
- Mastarsız yazılan kitabın okunacağı yoktur: Özenle ifade edilmeyen fikirlerin etkili olmayacağını ifade eder. Bir kitabın dikkatli ve özenli bir şekilde yazılması gerektiği gibi, düşünceler ve fikirler de net, anlaşılır ve düzgün bir şekilde ifade edilmelidir (mastar: inşaat ve üretim işlerinde kullanılan bir tür doğrulayıcı ölçü kalıbı).
Soru/Yorum Formu
»