Zorlu sıkıntı, üzgü, eziyet: Gelse celalinden cefa / Yahut cemalinden vefa, İkisi de cana safa, Kahrın da hoş, lütfun da hoş... (Yunus Emre)
Cefa ile ilgili deyimler ve anlamları
İçinde "cefa" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:
- Cefa çekmek (görmek): Sıkıntı çekmek, eziyete katlanmak: Zavallı kadın, kocasının ölümünden sonra çok cefa çekti (N. Muallimoğlu). Üstat çok zulüm ve cefa gördü. Memleketten memlekete sürüldü. Hapishaneden hapishaneye sürüklendi. (E. Edip)
- Cefa etmek (eylemek): Aşırı eziyet, sıkıntı vermek: Tüccar çok katı kalpli, kaba ruhlu bir adamdı, çocuğa eza, cefa etti (S. Huri). Keder, dert, hüzün ve tasa her ne varsa hoş gör, talih bana cefa eyledi deme. (A. Aydın)
- Cefaya katlanmak: Zulme tahammül etmek: Bu üç yıl içinde Adana çok şeyler gördü, çok eza ve cefaya katlandı, ve büyük kahramanlıklar gösterdi. (E. Özoğuz)
Cefa ile ilgili atasözleri ve anlamları
İçinde "cefa" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:
( * yaygın bilinen )
- Cefa çekmesen safa da görmezsin: Zorluklar ve sıkıntılar çekmeden rahatlık ve başarıya ulaşmanın mümkün olmadığını ifade eder. İnsan, emek verip mücadele etmeden istediği huzur ve başarıyı elde edemez.
- Cefasız sefa olmaz: Rahatlık ve mutluluğun, önceki zorluk ve sıkıntılardan sonra geldiğini ifade eder. İnsanlar, çaba ve fedakârlık yapmadan huzur veya başarıya ulaşamazlar; önce zorlukları aşmak gerekir.
- Cefayı çekmeyen sefanın kadrini bilmez*: Sıkıntıya düşüp acı çekmeyenler, sürdükleri rahatlık ve mutluluğun değerini gereğince anlayamazlar.
- Can cefadan da usanır, sefadan da: İnsan için devamlı sıkıntı ve eziyet sıkıcı olacağı gibi devamlı aynı eğlence ve aynı zevk te sıkıcı olabilir. İnsan hayatının gökyüzü gibi değişken olduğunu/olması gerektiğini anlatır.
- Ben çekeyim cefayı, eller sürsün sefayı (Biz çektik cefayı eller sürdü sefayı):
- Bir kişinin zorlukları üstlenmeye ve çabalamaya hazır olduğunu, ancak bundan başkalarının faydalanacağını/faydalandığını anlatır.
- Fakir dar gelirli kimselerin ömrü geçim sıkıntısı içinde geçer. Buna karşılık zengin, mal mülk sahibi kimseler rahat ve mutlu bir yaşam sürerler.
- Çıkacak cana cefa ne: Bir kişinin yaşamı sona erdiğinde, yaşadığı zorlukların ve sıkıntıların artık anlam taşımayacağını ifade eder. Bu söz, hayatın geçici olduğunu ve ölüme yaklaşırken, dünyadaki çilelerin önemini yitirdiğini vurgular.
- Edaninin cefası güç çekilir: Aşağılık ve bayağı kişilerin davranışlarının, başkaları için büyük bir sıkıntı ve zorluk yaratacağını ifade eder. Bu tür insanlar, etraflarındaki kişilere sürekli zarar verir ve onların hayatlarını zorlaştırır (edani: Çok aşağılık, çok bayağı, pek alçak kimseler).
- Erkek vefakar, kadın cefakar olmalı: Erkeklerin sadık ve destekleyici, kadınların ise fedakâr ve sabırlı olmaları gerektiğini vurgular.
- Gül dikensiz olmaz sefa cefasız (olmaz): Elde etmek istenilen her güzel şeyin bir takım kusurları ve sıkıntıları olabilir. Bunlara katlanamayan o şeylere istek duymamalıdır.
- Güzeli seven cefasına katlanır: Güzel kişilerin nazına, kaprislerine katlanmak gerekir.
- Her safanın bir cefası, her cefanın bir safası vardır: Hayatın zorlukları ve rahatlıklarının birbirine bağlı olduğunu ifade eder. Her mutluluğun, huzurun bir bedeli olduğu gibi, her sıkıntının da sonunda bir ödülü veya rahatlık dönemi vardır.
- Naz ehlinin cefası niyaz ehline vefa sayılır: İstemekten utanmayan kişi istediğini utangaç ve çekingen kişiden daha kolay elde eder.
- Saç sefadan, tırnak cefadan uzar*: Halkın kanısına göre, insanın saçının uzaması keyifli oluşunun, tırnağının uzaması da derdinin belirtisidir.
- Sefa ile yenen cefa ile kazanılır*: Harcamalarda dikkatli olmak gerekir, çünkü harcanan bir şeyin yeniden kazanılabilmesi güçtür.
Soru/Yorum Gönder