Saat ile ilgili atasözleri, deyimler ve anlamları

Saat ile ilgili deyimler ve anlamları

Saat on bir buçuğu çalmak

İçinde "saat" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:

• Saat başı galiba (Saat başı geldi): Bir toplantıda herkesin birden dalıp sustuğu zaman, bu durumu fark eden bir kimse tarafından söylenen bir şaka sözü: Herkes sükut ediyordu. Hâfiz Hanım: —Ne oldu? Saat başı mı geldi? Râmiz Bey, konuşmak istiyor, fakat lâkırdı açacak bir mevzu bulamıyordu. (R. C. Ulunay)
• Saat bir (iki, üç ...) yönünde: Saat başlarını söyleyerek hedefi yön açısından belirlemek için kullanılan bir söz: Saat iki yönünden kırmızı paltolu bir kız geçti (E. Serbes). Kendisine göre saat beş yönünden yaklaşıyorlardı. (H. Yel)
• Saat bu saat!: Ele geçen fırsattan yararlanmanın tam zamanı: Gün bu gündür saat bu saat... Bir sonraki saat'te kimin yaşam garantisi olabilir... (M. Hüsrevoğlu). Hoş geçir vaktin cihanda çekme gam / Gün bu gün, saat bu saat, dem bu dem. (E. Ünkan)
• Saat gibi: Tam bir düzenlilikle, hiç aksamadan: Eski arabanın saat gibi çalışıyor olması keyfini yerine getirmişti (O. Diler). Her şey saat gibi çalışıyor, herkes görevini telâşa kapılmaksızın yapıyordu. (İ. Cem)
• Saat gibi işlemek: Hiç aksamadan, ara vermeden çalışmak: Konakta yemek servisi saat gibi tıkır tıkır işlemekteydi. (İlgili cümle kaynağı: H. Hükümenoğlu)
• Saat on bir buçuğu çalmak: Yaşı çok ilerlemiş bulunmak; ömrü bitmek üzere olmak: Dünyalar benim olsa ne olacaktı. Ne anlamı kalmıştı ki saat on bir buçuğu çaldıktan sonra...
• Saat tamam: "Zamanı geldi, vakit doldu" anlamında kullanılır: Saat tamam, daha ne duruyorsunuz? dedi (A. Nesin). Saat tamam. Birkaç dakika da geçiyor. (K. Arslanoğlu)
• Saat tutmak: Saate bakarak bir işin ne kadar sürdüğünü hesaplamak: Saat tuttum, her üç dakikada bir, evden bir kişi çıkıyor, başka biri giriyordu. (A. Nesin)
• Saati çalmak: Bir şeyin vakti gelmek: Gün geldi, saat çaldı; / İşte yol, koş takibe! / Yetmez mi esaretin; / Ey Türkoğlu, davran be! (N. F. Kısakürek)
• Saati saatine: Tam vaktinde, tam son anda: Yazdığım ilaçları saati saatine vereceksin (A. Yazmacı). Saati saatine vapura yetiştim.
• Saati saatine uymamak: Her an başka bir durum göstermek, çok çabuk değişmek: İnsanoğlu bir makine değildir. Günü gününe, saati saatine uymaz. Bugün yarım saatte gördüğü bir işin, iki saatte hakkından gelemeyebilir başka bir gün. (Varlık)
• Saatinde: Tam zamanında: Buluşma yerine tam saatinde gelmişti. (T. Yücel)
• İyi saatte olsunlar: Cinler ve periler (cin ve perilerden söz edilirken "bize kötülükleri dokunmasın" anlamında söylenir): Birkaç aya varmadan, kocakarının gözüne geceleri "İyi saatte olsunlar" görünmeye başladı (K. Tahir). Zavallı Bacı oynatmış; ona iyi saatte olsunlar ilişmişler!.. (F. Erdinç). Bu iyi saatte olsunlar tabiri onların neden kimlik işaretleri olmuş? Onlara niçin böyle deniyor? Maazallah fena saatte olsalar dünyayı birbirine katarlar da onun için... (H. R. Gürpınar)
• Vakit saat aramamak: Zamana hiç aldırmamak: "Sabah, öğle, akşam gibi hani vakit saat aradıkları yok." (B. Felek)
• Vakti saati gelince: Zamanı gelince: — Kim, kim? — Şimdilik ismi kalsın. Vakti, saati gelince öğrenirsiniz. (Y. Bahadıroğlu)

Saat ile ilgili atasözleri ve anlamları

İçinde "saat" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:
( * yaygın bilinen )

• Alimin bir saati, cahilin yüz saatinden kıymetlidir: Bilgili insan vaktini boşa harcamayı sevmez. Bu yüzden vakit onlar için çok değerlidir. Cahil, tembel kimseler için ise zamanın hiç değeri yoktur.
• Atlıya saat olmaz*: Elinde bol imkânlar olan kimse, uzun bir süre içinde yapılabilecek işi çok kısa bir zamanda yapabilir.
• Bir saati bin saat, bin saati bir saat eden Allah: Zaman yerine göre çok önemlidir. Bazen saniyeler geçmez, bazen günler akıp gider.
• Ecel ne bir saat geri, ne bir saat ileri: Ölümün belirlenen zamanda geleceğini ve bu zamanın ne öne alınabileceğini ne de ertelenebileceğini ifade eder. Kaderde yazılan vakit değişmez; ecel, vaktinde gelir.
• Gün bugün, saat bu saat: Eline bir fırsat geçtiğinde bundan yararlanmak yapılacak en doğru iştir.
• Kış günü saat saate uymaz: Kış aylarında havanın sürekli değişken olduğunu ifade eder. Kışın hava koşulları belirsizdir ve hızlıca değişebilir; bu nedenle önceden tahmin etmek zordur.
• Sitteisevir her saati bir devir*: Fırtına günlerinde hava her saat değişikliğe uğrar [Sitteisevir: Güneşin Sevr (Boğa) burcunda bulunduğu nisan ayında çıkan ve altı gün devam eden soğuk, öküz soğuğu].