Kına nedir? Kına yakmak ne demektir? Kına ile ilgili atasözleri, deyimler ve anlamları

Kına yakmak

Kına, deri ve saçları kırmızımsı kızıl bir renge boyamakta kullanılan ve kına ağacının kurutulmuş yapraklarından elde edilen yeşil tozdur.

Türk - İslam geleneğinde özel bir yeri olan kına, adanmış olmanın işaretidir. Bu nedenledir ki; "vatana kurban olsun" diye asker adayına, "Allah'a kurban olsun" diye kurbanlık koçlara, "eşine kurban olsun" diye de geline kına yakılır.

Kına ile ilgili deyimler ve anlamları

İçinde "kına" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:

• Kına gibi: Çok ince (toz durumundaki şey): "Kına gibi derler o taraflarda iyi işlenmiş topraklara." (N. Cumalı)
• Kına (Kınalar) yakmak: (Birinin uğradığı kötü duruma) Çok sevinmek: Ben geberirsem sen de kına yakarsın (K. Bilbaşar).
• Analı kuzu, kınalı kuzu:
  1. Annesi sağ olan çocukların mutluluğunu anlatan bir deyim: Ahh, ahh! Boşuna analı kuzu, kınalı kuzu, dememişler. Annesi hayatta olsa böyle mi olurdu? (B. Aksun)
  2. Her işi yolunda giden.

Kına ile ilgili atasözleri ve anlamları

İçinde "kına" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:
( * yaygın bilinen )

• Kınadan gayri nesne yağ götürmez (Kınadan başka şey yağ kabul etmez / Kınayı yağla kararlar): Her şeyin kendine özgü bir yöntemi ve uygun şartları olduğunu ifade eder. Bir işin başarılı olması için doğru araçları ve yöntemleri kullanmak gerekir.
• Kınayı yoğurmayınca, kadri bilinmez: Bir şeyin gerçek değerinin ancak işlenip kullanıldığında anlaşılacağını ifade eder. Emeğe ve uğraşa değer verilmesi gerektiğini vurgular.
• Bayram geçtikten sonra kınayı başına çal: İnsan bir şeyi ihtiyaç duyduğu anda elde edemezse, daha sonra ele geçirdiği zaman, değerli bile olsa o şeyin önemi kalmaz.
• Hamur yoğuruluşundan, kına karılışından belli olur: Bir işin sonucunun, daha en başından nasıl yapıldığına bakarak tahmin edilebileceğini ifade eder. Özenle ve doğru yöntemlerle başlanan işler, genellikle başarılı olur.
• Kadının yüzünün karası, erkeğin elinin kınası*: Yolsuz ilişkiler kadınlar için hoş karşılanmadığı hâlde erkekler bu gibi ilişkilerden övünme payı çıkarırlar. Ancak bu ilişkiler kadın içinde erkek içinde aynı derecede günahtır.

Kına ile ilgili birleşik kelime ve fiiller

• Kına ağacı: Anayurdu Hindistan olan, Arabistan ve Akdeniz bölgesinde de yetiştirilen, tanece zengin yapraklarından kına elde edilen ağaç.
• Kına gecesi: Düğünlerde gerdekten bir gece önce kadınlarca yapılan eğlence. Bu gece gelinin yanı sıra geceye gelen kadınlar da ellerine kına yakarlar.
• Kına havası: Kına gecesi gelinin eline kına yakılırken özel bir ezgiyle söylenen türkü.
• Kına yakmak (koymak, sürmek, vurmak): Kınayı suyla karıştırıp bulamaç kıvamına getirdikten sonra boyanacak yere sürmek ve üzerini sarmak.