Rüşvet nedir ne demektir? Rüşvet ile ilgili atasözleri deyimler ve anlamları

Rüşvet almak ve vermek

Rüşvet, bir kişinin görevini, yasalara veya kurallara uygun şekilde yerine getirmek yerine, kendisine teklif edilen para, mal ya da menfaat karşılığında istenilen şekilde yapmasıdır. Bu durum, kamu görevlilerinden özel sektördeki çalışanlara kadar pek çok alanda görülebilir ve toplum düzenini ciddi şekilde bozar. Rüşvet, adaletin zedelenmesine, haksız kazançların ortaya çıkmasına ve güven ortamının yok olmasına neden olur.

Rüşvet ile ilgili deyimler ve anlamları

İçinde "rüşvet" kelimesi geçen deyimler, birleşik fiiller, açıklamaları ve örnek cümleler:

• Rüşvet almak: Rüşvet olarak verilen parayı veya malı kabul etmek: Rüşvet almak ve vermek haramdır. Yalnız zalimin zulmünden kurtulmak için ve ikrah edilince vermek rüşvet olmaz. Fakat, bunu almak da yine haram olur. (H. H. Işık)
• Rüşvet vermek: Bir görevliye bir işi yaptırmak için para veya mal vermek: Hediye adı altında rüşvet vererek bazı yöneticileri yanına çekmek istiyor. (G. Maraş)
• Rüşvet yemek: Bir işin formalite dışında bir başkasının istediği yönde yapmak için para vb. almak: Rüşvetçiyi rüşvet yemeye alıştıran hep rüşvet verenlermiş. Kimse vermese ne yiyeceklermiş. Doğru. Fakat ne yapmalı?
• Para dönmek: Rüşvetle iş yapılmak: Çok para dönüyor, ortakları karışık işler yapıyorlardı. (T. Demiryürek)
• Para yedirmek:
  1. Gereksiz yere başkasına çok para harcamak: Yoksa bir kadına vurulmuş, ona para mı yediriyordu? (A. Nesin)
  2. Rüşvet vermek: Sonunda hapishanenin gardiyanına para yedirmiş de kaçmış.
• Para yemek:
  1. Gereksiz olarak kendisine çok para harcamak: Belki de böbürlenmek için... Laf olsun diye... "Bak ne kadar çok para yedi," desinler diye...
  2. Rüşvet almak: "Para yedi diye iftira ettiler. Alıp içeri tıktılar. Ne para yediği vardı, ne pul. İftira bacım." (M. Kemal)

Rüşvet ile ilgili atasözleri ve anlamları

İçinde "rüşvet" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:
( * yaygın bilinen )

• Rüşvet kapıdan girince insaf (iman/hak) bacadan (pencereden) çıkar*: Rüşvet alan bir kimse adaletli, insaflı hareket edemez, hep rüşvet aldığı kimsenin tarafını tutar.
• Rüşvet kapıyı vurmadan içeri girer:
  1. Rüşvetin gücünü ve etkisini vurgular. Rüşvet, kişinin makamlara saygı duymaksızın, kurallara veya etik değerlere bağlı kalmaksızın, istenilen sonuca ulaşmasına olanak tanır ve bu durum, adaletin ve düzenin bozulmasına yol açar.
  2. Rüşvetin gizlice ve fark edilmeden yayılan bir kötülük olduğunu ifade eder.
• Ana baba rüşvetsiz dosttur: Anne ve babalar evlatlarını hiçbir karşılık beklemeden sever ve destek olurlar.
• Anamızı rüşvet ile işret ağlatır: Rüşvet ve içki gibi haram ya da ahlaksız davranışların insanı ve insanlığı felakete sürükleyeceğini ifade eder. Bu tür kötü alışkanlıklar, kişinin hem kendisine hem ailesine hem de çevresine büyük acılar yaşatır.
• Asi yara ile, kadı para ile avlanır: İsyankar kişiler ancak kendilerine yaşatılacak zorluklarla kontrol altına alınırken adaletsiz kadılar da rüşvetle etkilenir.
• Selam verdim, "Rüşvet değildir" diye almadılar: Çıkarcı insanların iyiliği ya da samimiyeti bile anlamayabileceğini ifade eder. Yanlış ve olumsuz beklentiler iyi niyetli davranışların bile geri çevrilmesine neden olur.