Üst nedir ne demektir? İlgili deyimler ve anlamları

1. Bir şeyin yukarıya, göğe doğru olan yanı: Otobüsün üstü, toprağın üstü vb.
2. Bulunma: Anahtar kapının üstünde.
3. Bir şeyin dış yüzü, yüzey: Şeftalinin üstü tüylü olur. Yoğurdun üstü kaymak bağlar.
4. Giysi: Üstünü kirletmişsin. Üstünü değiştir.
5. Birine göre yüksek aşamada (makamda) olan kimse: Üstlerime danışmam gerekiyor.
6. "Üst" sözcüğü kimi deyimlerde "boyun borcu" anlamında kullanılır: Üstüne almak, üstünden atmak vb.
7. Artan, geriye kalan bölüm: Paranın üstü.
8. Birkaç şeyden birbirine göre yukarıda olan: Üst kat, üst dudak, üst çene vb.
9. Öte, arka: Pınarın üst yanında.
10. Kimi tamlamalarda oluş zamanını bildirir: Akşamüstü, yemek üstü, suçüstü vb.
11. Sınıflamalarda, temel olarak alınan tipe göre daha ileri derecede olan: Üst makamlar.
12. Yan, beraber: Üstünde silahla yakalanmış.
13. Yön, taraf: Düşman Ankara üstüne yürüyor. (K. Tahir)
14. Dayanma, üzerinde durma: Tek ayak üstünde durma.

İlgili birleşik kelime ve fiiller

• Üste vermek: Bir şeyi başka bir şeyle değiştirirken ona bir şey daha katmak.
• Üstten: Derinleştirmeden, yüzeysel.
• Üstüne almak: (denizcilik) Kürekleri ileriye, sandalın baş tarafına doğru çekmek.
• Üstünü kirletmek:
  1. Giysilerini kirletmek.
  2. (mecazi) Donuna etmek.

İlgili deyimler ve anlamları

İçinde "üst" kelimesi geçen deyimler ve açıklamaları:

• Üst baş: Giyim kuşam, giyecekler, giysiler.
• Üst başa geçmek: Baş köşeye kurulup oturmak.
• Üst perdeden konuşmak (atmak): Üstünlük taslayarak büyük, iddialı sözler söylemek.
• Üst üste: Birbiri arkasından, tekrar tekrar.
• Üste çıkmak: Suçlu olduğu halde davacıymış gibi davranmak, başkalarını suçlamak.
• Üste vurmak:
  1. Artırmak.
  2. Katmak.
• Üstü başı dökülmek: Perişan bir kılık kıyafette olmak.
• Üstü kapalı (örtülü): Açık ve kesin sözcükler kullanmadan, herkesin anlayamayacağı bir biçimde.
• Üstüme iyilik sağlık: (deyiminin anlamı)
  1. Allah esirgesin, Allah beni korusun; üstümden uzak olsun.
  2. Hayret doğrusu, hiç böyle şey olur mu?
• (Bir işin) Üstünde durmak: İlgilenip uğraşmak.
• Üstünde kalmak: Artırmada ya da eksiltmede bir mal kendisine kalmak.
• Üstünden akmak: Bir durumu açıkça belli olmak.
• Üstünden atmak: Bir şeyi görev edinmemek, başından savmak.
• (Giysisi) Üstünden dökülmek: Bol ve biçimsiz olup yakışmamak.
• Üstünden (... kadar zaman) geçmek: Aradan o kadar zaman geçmek.
• Üstüne almak:
  1. Alınmak.
  2. Görev edinmek.
• (Birinin) Üstüne atmak (yıkmak): Bir suçu birine yüklemek.
• Üstüne basmak: (teklifsiz konuşmada) Yerinde bir düşünce ileri sürmek.
• (Üzerine) Üstüne bir bardak soğuk su içmek: (alay) Başkalarından alacaklı bulunduğu bir şeyi elde etmekten artık umut kesmek.
• Üstüne düşmek: Bir şeye merak sardırmak, bir şeyle çok uğraşmak; birine çok ilgi göstermek.
• Üstüne geçirmek (geçirtmek):
  1. Bir şeyin tapusunu kendi adına çıkartmak.
  2. (Çocuk için) Evlat edinmek.
  3. (Kadın için) Resmi nikah yaptırmak.
• (Bir şeyin) Üstüne gelmek: Tam bir şey yapılır ya da konuşulurken çıkagelmek.
• (Karısının) Üstüne gül koklamamak: (deyiminin anlamı) Eşinden başka bir kadınla birlikte olmamak.
• Üstüne güneş doğmak: (halk dilinde) Sabahleyin yataktan geç kalkmak.
• Üstüne güneş doğmamak: Güneş doğmadan erkenden kalkmak.
• Üstüne koymak: Katmak.
• Üstüne mal etmemek: Ödev edinmemek, kendisiyle ilgili görmemek.
• Üstüne perde çekmek: İsteyerek gizlemek.
• Üstüne sağlık: Allah sizlere öyle rahatsızlık vermesin.
• (Bir şeyin) Üstüne titremek: Çok sevgi, ilgi, özen göstermek.
• Üstüne toz kondurmamak: Bir şeyin kusurlu olabileceğini kabul etmemek.
• Üstüne tuz biber ekmek: Üzüntüyü, kusuru artıracak duruma neden olmak.
• Üstüne tüy dikmek: → Tüy dikmek.
• (Bir şeyin) Üstüne üstüne gitmek: Çekinmeden, sonucu tehlikeli olabilecek bir şeyle uğraşmak, yılmamak.
• Üstüne varmak:
  1. Bir şey istemede direnirken baskı yapmak.
  2. (Kadın) Evli bir erkekle evlenmek.
• Üstüne yaptırmak: Tapulatmak, tapusunu kendi adına çıkartmak.
• Üstüne yatmak (oturmak): Hakkı yokken bir şeyi kendine mal etmek.
• Üstüne yıkmak: Ağır bir işi ya da suçu başkasına yüklemek.
• Üstüne yok (üstüne olmamak): Bundan daha iyisi olmaz, hepsinden iyisi bu.
• (Kendi) Üstüne yormak: Alınmak.
• Üstüne yürümek: Zorlamak ve korkutmak için saldıracak gibi yapmak.
• Üstünüzden ırak: Dilerim, sizler böyle bir felakete uğramayın.