|
| Yoğurt |
Bir miktar ısıtılan süte maya katılarak ya da önceki yoğurttan bir eklenerek sütün fermente edilmesiyle elde edilen, beyaz, koyu kıvamlı, protein değeri yüksek bir süt ürünü: Yoğurdun anavatanı Anadolu yani yaşadığımız bu coğrafya. Zaten dikkat ederseniz "yoğurt" dünya dillerine de "yoğurt (yogurt veya yoghurt)" olarak girmiştir. (R. Ender)
Yoğurt ile ilgili deyimler ve anlamları
İçinde "yoğurt" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:
- Yoğurt çalmak: Yoğurt yapmak için süte yoğurt mayası koymak: İnekleri sağan, yoğurt çalıp yayık döven, çapa vakti ırgatların aşını hazırlayan Seyyare Bacı, kerpiç huğunun kapısı önüne çömelmiş, karşı tarlayı sürmekte olan kırmızı John Deere'i seyrediyordu. (O. Kemal)
- Yoğurt gibi: Koyu ve katılaşmış: Bir tencerenin içine yoğurt gibi doldurulmuş alçıyı sertleşene kadar yoğurmak suretiyle... (E. Uğur)
- Yoğurdu üfleyerek yemek: Başından geçen kötü olaylar yüzünden artık her şeye dikkat eder olmak: Babamsa kendi dünyasında yaşadığından etliye sütlüye dokunmamayı tercih eder. Çünkü sütten hep ağzı yanmıştır ve yoğurdu üfleyerek yer. (M. Savaş)
- Kaç baharın yoğurdunu yemek: Çok yaşamak, ömrü uzun olmak: Beceririm ya, bunca yıl kaç baharın yoğurdunu yemiş, ayranını içmişim. Ellerimi öpme çok, alışkın değilim buna. (D. Akçam)
Yoğurt ile ilgili atasözleri ve anlamları
İçinde "yoğurt" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:
( * yaygın bilinen )
- Yoğurdu yumruğu ile yer: Bir işin gerektirdiği olgunluk ve yetkinliğe sahip olunmadığını ifade eder.
- Yoğurdum (ayranım) ekşidir diyen olmaz*: Hiç kimse kendi yaptıklarını hatalı ve eksik görmez.
- Yoğurdum karadır diyen olmaz: Kimsenin kendi malını, işini veya davranışını kötülemediğini ifade eder. Herkes, sahip olduğu şeyi en iyi şekilde göstermeye çalışır.
- Akıllı sinek yoğurda konar, şehre gelir; akılsız sinek ciğere konar, köye gider: Akıllı insanların doğru seçimler yaparak daha iyi fırsatlar elde ettiğini ifade eder. Yanlış tercihler yapanlar ise kendilerini daha kötü durumlarda bulabilirler.
- Allah bir peygamber hak, pekmez kara yoğurt ak: Pekmezin kara ve yoğurdun ak oluşu gibi kesin ve bilinen gerçeklere dayanarak Allah'ın birliği ve peygamberlerin doğruluğu gibi kesin bilgilerin doğruluğunu vurgular. Dolayısıyla, bu atasözü, üzerinde konuşulan bir durumun kesinliğini ve doğruluğunu vurgulamak için kullanılır.
- Bildiğin ayranı bilmediğin yoğurda değişme: Özelliklerini bildiğin, faydalandığın bir şeyi daha kaliteli gibi görünen ama ne işe yaradığını bilmediğin şeylerle değişme.
- Biz ondan yoğurt umarız, o bizden ayran umar: Bazı insanlar kendilerinden yardım isteyenlerden mutlaka bir karşılık beklerler.
- Böyle köyün böyle kıllı yoğurdu olur: Bir yerin ya da durumun kalitesizliğine vurgu yaparak, bu şartlar altında çıkan sonucun da düşük kalitede olacağını ifade eder. Ortamın kötülüğü, üretilen şeyin kalitesini de etkiler.
- Çocukla yoğurt yiyen ağzına yüzüne bulaştırır: Beceriksiz veya dikkatsiz kişilerle iş yapmanın başarısızlıkla sonuçlanabileceğini ifade eder. Bir işte işbirliği yaparken, yetkin olmayan kişilerin işi olumsuz etkileyebileceğini vurgular.
- Deniz yoğurt olmuş da, yemeğe kaşık bulamamış: Her yerde bol nimet ve fırsat bulunmasına rağmen, bu nimetlerden yararlanacak imkanı olmayanların bu durumdan fayda göremeyeceğini ifade eder.
- Ekmekten kaşık olur ama her yoğurdun hakkına değil*: Kimi işler iyi niteliktedir, kullanılan araç elverişsiz olsa da yürütülebilir; ama her iş elverişsiz araçla yürütülemez.
- Her kadının bir yoğurt çalışı vardır: İnsanlar aynı işi yaparlarken kendilerine en uygun yöntemi kullanırlar.
- Her yiğidin bir yoğurt yiyişi vardır*: Herkesin kendine özgü bir görüş, anlayış, çalışma yolu, yöntemi vardır.
- Kadının temizi sırtından, sütün temizi yoğurdundan bellidir: Temiz süt yoğurdundan belli olduğu gibi, kadın da kılık kıyafetinin temizliğinden belli olur.
- Kim haşlandı sütlen, üfler yoğurdu da: Bir şekilde kötü bir tecrübe atlatan kimse, başka olaylar da da temkinli davranır.
- Kimse yoğurdum ekşi demez*: İnsanların kendi malını, işini veya davranışını her zaman olumlu göstermeye çalıştığını ifade eder. Herkes, kendi çıkarını korumak için kusurlarını gizlemeye eğilimlidir.
- Mayasız yoğurt tutmaz (çalınmaz)*: Herhangi bir girişimde başarılı olabilmek için gerekli temel kaynak veya sermayenin bulunması gerektiğini ifade eder. Az da olsa bir başlangıç yatırımı olmadan, kazanç elde etmek mümkün değildir.
- Maymun yoğurdu yemiş, artığını ayının yüzüne sürmüş: Kurnaz kişilerin, kendi hatalarını veya suçlarını, saf veya dikkatsiz birinin üzerine yıkmayı bildiğini ifade eder. Bu, suçu başkalarına atarak sorumluluktan kaçınma becerisini anlatır.
- Süte maya koymadan yoğurt olmaz: Bir işin başarıyla sonuçlanması için gerekli olan temel adımların ve katkıların yerine getirilmesi gerektiğini ifade eder. Başarılı sonuçlar elde edebilmek için doğru hazırlık ve çaba göstermek önemlidir.
- Sütten ağzı yanan yoğurdu üfleyerek yer*: Başlarına beklenmedik bir durum gelenler, o derece korkulu olmasa da benzer durumlar karşısında çok çekingen davranırlar.
- Süzme yoğurdun ezmesi, dünürlükte yalan düzmesi (sevaptır): İnsanların mutluluğu için zararsız yalanlar söylenebilir.
- Yayladaki yoğurda sarımsak dövülmez: Henüz ele geçmemiş bir şeyden çıkar umulmaması gerektiğini ifade eder.
- Yola yoğurt dökmüş var mı?: Hiç kimsenin gereği yokken israf ve savurganlık yapmayacağını ifade eder.
- Zemheride yoğurt isteyen cebinde bir inek taşır*: Olmadık zamanda canı bir şey çeken kimse, onu sağlayacak şeyi hazırlamak zorundadır.
Soru/Yorum Gönder