Hatır nedir ne demektir? İlgili atasözü deyimler ve anlamları

1. Düşünme, akılda tutma, hafıza, zihin, akıl, yâd: Mevzuyla ilgili şu hususun hatırda tutulması gerektiğine inanıyorum: En güzel ve en dokunaklı ses Allah'a yakaran her insanın kendi sesidir (İlgili cümle kaynağı: Osman Şimşek). Dün gibi hatırımızda, onlar başka insanlardı vesselâm. (S. Faik)
2. Gönül, kalp: Ben, onlara elimden geldiği kadar hoş görünmeye, hatırını hoş etmeye çalıştım (R. N. Güntekin). Bir hatır için bin hatır kırılmaz.
3. Birine karşı duyulan saygı, sevgi: Evet, Allah ve Resûlünün hatır ve muhabbeti, her hatır ve muhabbetin üstündedir (Salih Suruç). Hatırın için bunu işi yaptım.
4. Durum, keyif, hal: Selamlaşıp hal hatır sordular.

İlgili birleşik kelimeler

• Hatır bonosu (senedi): Ticari bir işlem karşılığı olmaksızın düzenlenmiş, ödeyici durumundaki kişinin, aslında gerçekten borçlu olmadan ödeme riskini üstlendiği bono.

İlgili deyimler ve anlamları

İçinde "hatır" kelimesi geçen deyimler ve açıklamaları:

• Hatır almak: → Gönül almak.
• Hatır belası: Sevgi, saygı gösterilen birinin gönlü olsun diye katlanılan sıkıntı.
• Hatır gönül bilmemek (saymamak, tanımamak):
  1. Saygı duyduğu kimsenin gücenmesini bile göze alarak doğru bildiğini yapmak.
  2. Gereksiz yere gönül kırma alışkanlığında olmak.
• Hatır için: Gerektiği için değil, birini hoşnut etmek için.
• Hatır sormak: "Nasılsınız?", "iyi misiniz?" gibi sözlerle birine ilgi göstermek.
• Hatıra dokunmak: Gücenip üzülmesine neden olmak.
• Hatıra (ve hayale) gelmemek: Olacağını hiç düşünmemek.
• Hatırı için: Yüzünden, nedeniyle: Bunca yorgunluğa arkadaşımın hatırı için katlanıyorum.
• (Birinin) Hatırı kalmak: Gücenmek, kırılmak.
• Hatırı sayılır:
  1. Oldukça çok: Dışarıda hatırı sayılır bir soğuk var.
  2. Önemli: Hatırı sayılır bir kişidir.
• Hatırına bir şey gelmesin: Kötü niyetime verme, uygunsuz bir şey düşündüğümü sanma.
• Hatırına gelmek: Hatırlamak, aklına gelmek.
• Hatırında kalmak: Unutmamak, belleğinde yer etmek.
• Hatırında olmak: Unutmamış olmak.
• Hatırında tutmak: Unutmamak.
• (Birinin) Hatırından çıkamamak: Sevip saydığı birinin isteğini yerine getirmeyi reddedememek, gönlünü kırmaktan çekinmek.
• Hatırından çıkarmak: Unutmak.
• Hatırından çıkarmamak: (Birini, bir şeyi) Unutmamak, ona kaşı ilgisini sürdürmek.
• Hatırından çıkmamak: Unutmamak, birini, bir şeyi aklında tutuyor olmak.
• Hatırından (ve hayalinden) geçmemek: Akla hiç gelmemek, hiçbir şekilde düşünmemek.
• Hatırını hoş etmek: Sevindirmek: Gidersek ev sahibinin hatırını hoş etmiş olacağız.
• (Birinin) Hatırını kırmak: Gönlünün kırılmasına, gücenmesine yol açacak davranışta bulunmak.
• (Birinin) Hatırını saymak: Gerekli saygıyı göstermek: Hatırını sayıp buraya kadar geldik.

İlgili atasözü ve anlamı

İçinde "hatır" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:

• Hatır için çiğ tavuk bile yenir: (atasözünün anlamı) İnsan birini gücendirmemek ya da sevdiklerini mutlu etmek için, yapılması güç olan şeyleri bile yapmalıdır.