- (edat) "Yok, öyle değil, olmaz" anlamlarında kullanılan onamama, onaylamama ve inkar bildiren söz (evet karşıtı): - Bunu okudun mu? - Hayır, henüz değil.
- (isim) Karşılık beklemeksizin yapılan iyilik: Öyle ise bir hayır yapalım. (K. Tahir)
- (sıfat) İyi, yararlı, faydalı: Gelin bir hayır iş edelim, şunların gönülleri hoş olsun... (A. Sayar)
İlgili birleşik kelimeler
- Hayırla anmak: Ölmüş bir kimsenin ardından iyi konuşmak.
- Hayır dua etmek: İyi dileklerde bulunmak.
- (Birinin) Hayır duasını almak: Birinin iyi dileklerini almak.
- Hayırlı olsun:
- Hangisi hayırlı, iyiyse o olsun anlamında bir dilek sözü.
- Sonu iyi olsun.
- Hayırlısı Allah'tan: (Bir sorun için gerekli çaba harcandıktan sonra) Sonuç Allah (c.c.)'nın dileğine bağlı anlamında kullanılır: Hayırlısıyla şu iş bir bitse.
İlgili deyimler ve anlamları
İçinde "hayır" kelimesi geçen deyimler ve açıklamaları:
- Hayır beklememek: (deyiminin anlamı) İyilik ummamak, yararlı olacağını sanmamak.
- Hayır etmemek:
- Yararı olmamak: Ona o kadar öğüt hayır etmedi.
- İyileşememek, düzelememek.
- Hayır gelmemek: Yararı dokunmamak: Artık ondan size bir hayır gelmez.
- (Bir şeyden) Hayır görmemek: O şey işine yaramamak.
- Hayır işlemek: Din ve insanlık bakımından övülecek bir davranışta, yardımda bulunmak.
- (Bir şeyde) Hayır kalmamak: İşe yarar durumu kalmamak, artık işe yaramaz olmak.
- Hayır sahibi: İyiliksever.
- Hayır söylemek: Hayırlı söz söylemek, hoşa gitmeyecek söz konuşmamak.
- (Bir şeyden) Hayır yok: O şey bir daha eski iyi durumunu bulamaz.
- Hayra alamet: İyi bir durum belirtisi.
- Hayra karşı: İyilikle, hayırlı olması dileğiyle.
- Hayra yormak: Görülen bir rüyayı iyi ve olumlu yönde yorumlamak: Gözlerinin her daim mahmur bakışını, ben pek hayra yoramıyorum. (H. Taner)
- Hayırdır İnşallah:
- Anlatılan bir düşü iyiye yormak için söylenir.
- Şaşkınlık ve merak uyandıran olgular karşısında söylenir.
- Hayrı dokunmak:
- İşe yaramak.
- İyiliğini görmek.
- Hayrı olmamak: Yararlı, yardımcı olmamak.
- Hayır ola (hayrola): "Ne var?", "ne oluyor?" anlamına gelip merak bildirir.
- Hayrını gör: (Yeni alınan bir şey için) "Güle güle iyi günlerde kullan" anlamında ya da kırgınlık, alay belirtmek için söylenir.
İlgili atasözleri ve anlamları
İçinde "hayır" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:
- Hayır dile eşine (komşuna), hayır gele başına (ne dilersen eşine o gelir başına): (atasözünün anlamı) Yakınların için iyi şeyler dile ve yap ki, onlar da senin için iyi şeyler dilesinler, yapsınlar.
- Hayırlı evlat neylesin malı, hayırsız evlat neylesin malı: → Akıllı oğlan neyler ata malını, akılsız oğlan neyler ata malını.
- Hayırlı komşu, hayırsız akrabadan iyidir: İlgi ve iyiliklerini görmekte olduğumuz dost ve komşularımız, hiçbir ilgi ve alakasını görmediğimiz hısımlarımızdan, bize daha yakındır.
Soru/Yorum Gönder