Hayır nedir ne demektir? İlgili atasözü deyimler ve anlamları

(edat) "Yok, öyle değil, olmaz" anlamlarında kullanılan onamama, onaylamama ve inkar bildiren söz (evet karşıtı): - Bunu okudun mu? - Hayır, henüz değil.
(isim) Karşılık beklemeksizin yapılan iyilik: Öyle ise bir hayır yapalım. (K. Tahir)
(sıfat) İyi, yararlı, faydalı: Gelin bir hayır iş edelim, şunların gönülleri hoş olsun... (A. Sayar)

İlgili birleşik kelimeler

Hayırla anmak: Ölmüş bir kimsenin ardından iyi konuşmak.
Hayır dua etmek: İyi dileklerde bulunmak.
(Birinin) Hayır duasını almak: Birinin iyi dileklerini almak.
Hayırlı olsun:
1. Hangisi hayırlı, iyiyse o olsun anlamında bir dilek sözü.
2. Sonu iyi olsun.
Hayırlısı Allah'tan: (Bir sorun için gerekli çaba harcandıktan sonra) Sonuç Allah (c.c.)'nın dileğine bağlı anlamında kullanılır: Hayırlısıyla şu iş bir bitse.

İçinde "hayır" kelimesi geçen deyimler ve açıklamaları:

Hayır beklememek: (deyiminin anlamı) İyilik ummamak, yararlı olacağını sanmamak.
Hayır etmemek:
1. Yararı olmamak: Ona o kadar öğüt hayır etmedi.
2. İyileşememek, düzelememek.
Hayır gelmemek: Yararı dokunmamak: Artık ondan size bir hayır gelmez.
(Bir şeyden) Hayır görmemek: O şey işine yaramamak.
Hayır işlemek: Din ve insanlık bakımından övülecek bir davranışta, yardımda bulunmak.
(Bir şeyde) Hayır kalmamak: İşe yarar durumu kalmamak, artık işe yaramaz olmak.
Hayır sahibi: İyiliksever.
Hayır söylemek: Hayırlı söz söylemek, hoşa gitmeyecek söz konuşmamak.
(Bir şeyden) Hayır yok: O şey bir daha eski iyi durumunu bulamaz.
Hayra alamet: İyi bir durum belirtisi.
Hayra karşı: İyilikle, hayırlı olması dileğiyle.
Hayra yormak: Görülen bir rüyayı iyi ve olumlu yönde yorumlamak: Gözlerinin her daim mahmur bakışını, ben pek hayra yoramıyorum. (H. Taner)
Hayırdır İnşallah:
1. Anlatılan bir düşü iyiye yormak için söylenir.
2. Şaşkınlık ve merak uyandıran olgular karşısında söylenir.
Hayrı dokunmak:
1. İşe yaramak.
2. İyiliğini görmek.
Hayrı olmamak: Yararlı, yardımcı olmamak.
Hayır ola (hayrola): "Ne var?", "ne oluyor?" anlamına gelip merak bildirir.
Hayrını gör: (Yeni alınan bir şey için) "Güle güle iyi günlerde kullan" anlamında ya da kırgınlık, alay belirtmek için söylenir.

İçinde "hayır" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:

Hayır dile eşine (komşuna), hayır gele başına (ne dilersen eşine o gelir başına): (atasözünün anlamı) Yakınların için iyi şeyler dile ve yap ki, onlar da senin için iyi şeyler dilesinler, yapsınlar.
Hayırlı evlat neylesin malı, hayırsız evlat neylesin malı: → Akıllı oğlan neyler ata malını, akılsız oğlan neyler ata malını.
Hayırlı komşu, hayırsız akrabadan iyidir: İlgi ve iyiliklerini görmekte olduğumuz dost ve komşularımız, hiçbir ilgi ve alakasını görmediğimiz hısımlarımızdan, bize daha yakındır.