- Babanın erkek kardeşi, baba yarısı, emmi: O gece babam, amcam ve ben yemeğe çıkmıştık (Y. Kopan). Çiçekçi'de amcamı babam sanıp selam veren çok olurdu. (K. Fırtına)
- Bir insanın babası yaşında olan kimselere saygı göstermek üzere seslenme biçimi: "Hey amca! Şu karşıda görünen köye kaç saatte varırım?" (E. Yüksel). Bizim Zülkif Amca dediğimiz bir komşumuz var. (A. Nesin)
- Amcalık etmek:
- Gerçek bir amcanın yapacağı şeyleri yapmak: Onları şefkatle, re'fetle, ihtimamla büyütmüş, onlara öyle amcalık etmiş ki bir dakika olsun öksüzlük, yetimlik acısını duyurmamış... (E. Edip)
- Amca gibi yakınlık göstermek, amca gibi davranmak: Uzun zaman bize amcalık ve abilik yaptı, hep ilgilendi bizimle, üzerimde çok emeği var. (T. Uyar)
- Amcazade: Amca oğlu ya da kızı: Biraz önce konuşan amcazadem, kuzenim Ali Bey...
Amca ile ilgili atasözleri ve anlamları
İçinde "amca" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:
( * yaygın bilinen )
- Amca baba yarısı*: Babanın olmadığı durumlarda amca babanın yerini tutar.
- Amcam dayım hepsinden aldım payım*: Kendilerinden ilgi ve yardım beklediğimiz kimselerin hiçbirinden umulan yararın görülmediği çeşitli deneyimlerle ortaya çıkmış bir gerçektir.
- Dayı ile dağ dolan, amca ile bağ dolanma: Genellikle dayının akrabalık açısından daha yakın bulunduğunu anlatır.
- Emmim (Amcam), dayım kesem; elimi soksam yesem*: Bir kimsenin minnetsiz, rahat rahat harcayacağı para, amcasının, dayısının verdiği değil, kendisinin kazandığı paradır.
- Gelin olmayan kızın vebali amcası (emmisi) oğlunun boynuna: Evlenemeyen kızın evlendirilmesi geleneğe göre kızın amcasının oğluna düşer.
- Kimi emmim, kimi dayım, hepsinden almışım payım: Yakınlarından beklediği ilgi ve yardımı göremeyen kimsenin durumunu anlatır.
Soru/Yorum Gönder