Dost nedir ne demektir? İlgili atasözleri deyimler ve anlamları

Güncellenme: Soru/Yorum: 23
Yan yana gün batımını izleyen ve dost olan iki erkek çocuk
Dostluk
  1. Sevilen ve güvenilen kimse, yakın arkadaş, içten seven kimse (ahbap eş anlamı): Kırk yıllık dostumdur.
  2. İyi geçinen, aralarında dava olmayan: Dost devlet.
  3. Bir şeye çok yakın ilgi duyan kimse: Kitap dostu.
  4. Evlilik dışı ilişki kuran kadın veya erkek: Sonradan duyduk ki, dostu varmış. (S. Yılmaz)
  5. (tasavvuf) Allah, mürşit: Biz bu cihandan geçelim / O dost iline uçalım / Arzu hevadan geçelim / Gel dosta gidelim gönül (Yunus Emre)
  6. (askeri terim) Aynı ülkenin ya da dost bir ülkenin ordusundan olan (birlik): Dost kuvvetler.


İlgili birleşik kelime ve fiiller


  • Dost canlısı: Arkadaş canlısı, arkadaş olmaya meyilli: Dost canlısıydı; eğer karşısındakinin art niyetsiz olduğunu anlamışsa bir numaralı dost canlısı kesilir, çakallara karşı acımasızlığını elden hiç bırakmazdı. (M. Beşer)
  • Dost düşman: Herkes: Hz. Muhammed'in doğruluğu konusunda dost düşman herkes görüş birliği içinde idi. (H. Döndüren)
  • Dost edinmek:
    1. Dost olmak: Allah İbrahim'i dost edindi. (Nisa 125. ayetten)
    2. Dost tutmak.
  • Dost eli: Yabancı olmayan: Hani çırpınırken uzanacak bir dost eli ararsınız, fakat bulamazsınız bir türlü ve kalakalırsınız ya hani dertlerinizle baş başa, kimsesiz, dostsuz... Bilin ki Allah kimsesizlerin kimsesidir. Bilin ki Allah dosttur... (Y. Bahadıroğlu)
  • Dost olmak: Yakınlık kurmak, ahbap olmak: Dost oldular, daha sonra akraba... İyilik, güzellik ve doğrulukta, yardımlaşma ve dayanışmada birleştiler. (V. Karanfil)
  • Dost tutmak:
    1. İnsanlarla dostluk kurup devam ettirmek: ... bir iyi adamı dost tuttu. Ona gönlündeki sözü, dileğinin ne ve kendisinin kim olduğunu açtı.
    2. Erkek veya kadın evlilik dışı ilişki kurmak: ... günahı boynuna aşağı mahalleden dost tuttu diyenler oldu ama Yetiş ağzını bile açmadı. (A. Çelik)
  • Dostum: (ünlem) Saygı ve yakınlık belirten hitap sözü: Boş sözlere kanma dostum / Vefasızları anma dostum / Kaybeden hep sen olursun / Kahredip de yanma dostum (V. Azgı)
  • Eş dost: Tanıdıklar: Eş dost çok alâka gösteriyor, ellerinden geleni yapıyorlardı. (K. Atay)
  • İyi gün dostu: Dostlarının sıkıntılı zamanlarında yanlarında olmayan kimse: "İyi gün dostu, kara gün dostu yoktur," derdi annem. "Hakiki dost, her zaman dosttur," diye ilave ederdi. (B. Şenver)
  • Kara gün dostu: Sıkıntılı günlerde de dostluğunu sürdüren ve destek olan kimse.


İlgili deyimler ve anlamları


İçinde "dost" kelimesi geçen deyimler, açıklamaları ve örnek cümleler:

  • Dost ararsan Allah: Gerçek ve en iyi dost ancak Allah'tır: Dost ararsan Allah, doğru ararsan minare... (A. Güriz)
  • Dost kazığı: Dostlar, ahbaplar tarafından aldatılmak: Biz dost kazığı yemiş insanız. Düşman fesatlığı bize koymaz. (E. Şeyda)
  • Dost var, düşman var: Herkes dost değildir, kötü niyetli kimseler de vardır: ... ulu orta paylaşırken şunu da unutuyoruz: Dost var, düşman var. Hâlinize dua eden var, "oh oldu" diyen var. (M. Padak)
  • Dosta düşmana karşı: Ele güne karşı, dostları üzmemek, düşmanları sevindirmemek: Hem halk duysa ne der? Dosta düşmana karşı rezil mi olalım? (A. Mithat Efendi)
  • Dostlar alışverişte görsün (diye): Sırf gösteriş olsun (diye), iş görüyor densin (diye): Akşama kadar, güle oynaya, eğlene dinlene, elleri işte, gözleri oynaşta güya temizlik yapıyorlar, dostlar alışverişte görsün... (H. Pulur)
  • Dostlar başına: Dostlar da buna benzer sevindirici durumları yaşasın: Osman Efendi'nin mülkiyeli damadı da benzeri dostlar başına nazik ve hatırşinas bir kimse idi. (S. Ayverdi)
  • Dostlar başından (dostlardan) ırak: Dilerim, dostlar böyle kötü durumlara düşmesin: Hiç bir şeyiniz yok! Dost başından ırak! (İ. Tarus)
  • Dostlar şehit biz gazi: "Özveriyi başkaları yapsın, sonuçtan biz yararlanalım" diye düşünen kimselerin bencil tutumunu alay yollu anlatır: Bir de bakıyorum, vazifeperverliği, fedakarlığı daima başkalarından bekliyoruz. "Dostlar şehit, biz gazi!" yağması dört elle sarıldığımız bir düstur. (F. K. Timurtaş)
  • Dostunu düşmanını bilmek: Etrafındakileri iyi tanımak: Aç gözlerini ve bak! Dostunu, düşmanını iyi bil! Gözlere dikkat et. Hep onlar değil mi gerçeğin kapıları? (B. Bitgen)


İlgili atasözleri ve anlamları


İçinde "dost" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:

  • Dost acı söyler: Yakın dostlar, kusurumuzu düzeltmemiz için doğruyu söylemeyi borç bilirler. Doğru ise bize acı gelir.
  • Dost ağlatır, düşman güldürür: Gerçekleri dile getirdiğinden, iyiliğimizi istediğinden, dostun sözü gücümüze gider. Düşman ise aslında gerçekleri anlatmayan gönül okşayıcı sözlerle konuşur.
  • Dost başa bakar, düşman ayağa:
    1. Dost, yükselmesini görmek istediği başımıza, düşman ise kaymasını beklediği ayağımıza bakar.
    2. Temiz giyinip kuşanmanın gerekliliğini anlatır.
  • Dost bin ise azdır, düşman bir ise çoktur: Dostlarını olabildiğince çoğalt. Düşmanlarını olabildiğince azalt.
  • Dost, dostun ayıbını yüzüne söyler: Dost olan, ayıbımızı arkamızdan, başkasına söyleyerek kovuculuk etmez, ayıbımızı yüzümüze karşı söyler.
  • Dost, dostun eyerlenmiş atıdır: Gerçek dost, arkadaşının sıkışık zamanında yardımına koşmaya hazır durumdadır.
  • Dost evinde başını bağla, düşman evinde tırnağını kes: Kendine bir kötülük gelmesini istemiyorsan bulunduğun ortama uygun davran.
  • Dost (akraba) ile ye, iç; alışveriş etme: Dostluklarını sürdürmek isteyenler birbirleriyle alışverişte bulunmamalıdırlar; çünkü iki dost arasındaki alışveriş, ilerde dostluğu bozucu bir etken olabilir.
  • (İyi) Dost kara günde belli olur: Bir kimseye kara gününde dost kalmak, onun üzüntüsünü paylaşmayı, bazı özverilerde bulunmayı gerektirir; işte buna katlanan, gerçekten dost olduğunu gösterir.
  • Dostun attığı taş baş yarmaz: Dostumuzun bizi hırpalaması gücümüze gitmez. Çünkü bunun iyi niyetle ve iyiliğimiz için yapıldığını biliriz.
  • Eski dost düşman olmaz: Eski dostların dostlukları köklüdür; aralarında dargınlıklar olsa bile bu durum düşmanlığa varacak boyutlara ulaşmaz.
  • Yeni dosttan vefa gelmez: Sağlam dostlukların ve kalıcı dostluk bağlarının kurulması uzun süre alır. Yeni dost bugün varken yarın yok olabilir.

Bakınız dostluk ile ilgili atasözleri ve anlamları
( 23 soru/yorum )

Soru ve Yorumlar: 23


Anonim:
allah razı olsun bu sıteyı kurana dıger sitelerde hiç böyle şeyler yok
12/10/11 10:56
Anonim:
aynen
1/4/12 21:16
Anonim:
aynn
19/9/12 18:10
Anonim:
3 tane daha lazım acil...
16/10/11 19:46
Anonim:
Güvenme (İnanma) dostuna, saman doldurur postuna:
16/10/11 23:04
Anonim:
aynen öyle
1/5/12 20:15
Anonim:
süper
1/5/12 20:14
Anonim:
süper site emeğe sağlık:)
17/9/12 16:07
Anonim:
allah razı olsun1 saattir arıyorum adamlar deyim diye başlık yazmışlar ee birsürü atasözü..
9/10/12 19:42
Anonim:
hakkkı nedir bilen crmı
10/10/12 20:11
ADSIZ:
EVET YA BAŞKA SİTELER DEYİM DİE BAŞLIK YAZMIŞ HEPSİ ATAZOZU ÇIKTI
15/10/12 21:53
Anonim:
10 tane arkadaşlık ile ilgili deyimler acillll
16/10/12 18:47
Anonim:
ellerine sağlık
19/10/12 15:21
Anonim:
süpersiniz ama deyim bir kaç tane daha gerekiyordu ama yine de iyi süper :D
12/11/13 17:56
Anonim:
abi çok iyi ya! süpersiniz!
12/11/13 17:58
Anonim:
deyimler me mak la biter bikere akıllım
30/11/13 15:24
zeynep_vural:
bence bu site çok guzel butun sitilere baktım bu kadar bulamadım yaaa
14/10/14 23:53
Anonim:
Ellerinize sağlıkk çok güzel olmuş başka sitelerde deyim diyoz atasözü çıkıyor.. Bu çok iyi olmuş teşekkürler... :)
8/2/16 17:21
admin:
beğenmenize sevindim
14/2/16 19:07
Anonim:
Deyim diyorum bikere
9/4/17 22:11
Anonim:
Teşekür ederim
11/12/17 01:29
mfa:
çok güzel sagol
11/12/17 22:29
admin:
Sağolun dostlar. Dostlar sağ olsun.

(Atasözü deyim yaza yaza bende eskiler gibi konuşmaya başladım)
12/12/17 04:53