Devletli (devletlü) nedir ne demektir? Devletli ile ilgili atasözleri ve anlamları

1. Nimet ve mutluluğa ermiş ulu (kimse): Bismillahirrahmanirrahim. Anneden emdiğin süt aş olsun, ömrün uzun, kısmetin bol olsun, 6 balan olsun, arkalı ve devletli olsun, anne ve babasına mihriban olsun, emziği aş olsun.
2. Osmanlılarda paşa, vezir gibi devlet adamları için kullanılan bir hitap sözü.

Devletli ile ilgili atasözleri ve anlamları

İçinde "devletli" sözcüğü geçen atasözleri ve açıklamaları:
( * yaygın bilinen )

• Devletli gözü perdeli olur*:
  1. Devlet adamları, varlıklı kimseler, genellikle çevrelerindeki çeşitli yolsuzlukları görmezler.
  2. Zengin, işi yolunda kimse yoksulların hâlinden anlamaz.
• Devletli ile deli bildiğini işler*: Yüksek rütbeliler ile deliler, kimsenin sözünü dinlemez, akıllarına geleni yaparlar.
• Devletli yanını kaşısa yoksul para verecek sanır*: Bir isteğin yerine getirilmesini ilgililerden bekleyen kimse, onların bu işle ilişkisi bulunmayan davranışlarını, isteğini karşılamak için yapılıyor diye yorumlar.
• Devletlinin eşeğine bile yaldızlı çul vururlar:
  1. Makam sahibi ya da zengin kişilerin, etrafındakilere dahi saygınlık ve itibar kazandırdığını ifade eder. Güç ve servet, çevresindeki her şeye değer katar.
  2. Makam ve mevki sahibi kişilere gösterilen aşırı saygı ve ilginin bazen abartılı hale geldiğini ifade eder. Güç ve otoriteye yakın olanlar, hak etmedikleri halde bile ayrıcalıklı muamele görürler.
• Devletlinin karnı gen (geniş) gerek: Yönetici veya zengin insanların cömert ve hoşgörülü olmalarının beklendiğini ifade eder. Zira geniş karnı olan, yani eli bol olan bir kimse, etrafındaki insanlara destek sağlayarak gönüllerini kazanır ve böylece toplumda daha sağlam bir yer edinir.
• Devletsiz oğlun olmaktan, devletliye kul olmak yeğdir: Hayırsız ve destek olmayan bir evlada sahip olmaktansa, güçlü ve etkili birinin hizmetinde olmanın daha iyi olduğunu ifade eder (devlet: Mutluluk, saâdet, tâlih, baht; büyüklük, ululuk).
• Başı büyük devletli, ayağı büyük mihnetli (Baş büyük devlet, ayak büyük mihnet): Güçlü veya etkili konumun avantajlarının çok iken zayıf ve alt konumun sıkıntı ve dezavantajlarının çok olacağını ifade eder.
• Kaynatam devletli olsun, kaynanam sahavetli: Evlenen insan eşinin ana babasının varlıklı ve iyi kalpli olmasını ister.
• Senden devletli (zengin) ile ortak olma*: Zengin ve güçlü biriyle ortak iş yapmanın sıkıntı ve üzüntüye yol açabileceğini ifade eder. Güç dengesi farklı olan iş ortaklıklarında sorunlar yaşanabileceği için dikkatli olunması gerektiğini anlatır.